Casgliadau Arlein

Tudalen / Page 1

[Beth oedd amser codi arferol?]
Pump o’r gloch

[A godai pawb yr un amser?] Gweision a morynion gyntaf.

[A wneid unrhyw waith cyn brecwast?] Glanhau stabl a’r beudai.

[Pa bryd oedd amser brecwast?] Chwech o’r gloch

[Beth a fwyteid i frecwast?] Bara llaeth

[A fyddai pawb yn cael yr un bwyd?] Byddai’r gweision a’r morynion.

[A oedd hi’n arferiad i gadw dyletswydd?] Oedd mewn ambell i le.

[Pa bryd yn ystod y dydd y cedwir dyletswydd?] Amser brecwast.

[Pwy fyddai’n cymryd rhan?] Y Teulu, morynion a’r gweision.

[A gymerai pawb ran yn ei dro?] Y meistr a’r feistres.

[A oedd hi’n arferiad i gymryd bwyd rhwng brecwast a chinio?] Mewn ambell i le.

[Os felly, pa fwyd?]
Paned o goffee [sic] a brechdan.

[Beth oedd enw’r pryd?] Paned ddeg.

[Ym mh’le y bwyteid ef?] Yn y briws

[A oedd amser arbennig i’r pryd hwn?] Deg o’r gloch

[A faint o’r gloch yr oedd cinio, fel arfer?] Deuddeg o’r gloch

[A fyddai pawb yn cael yr un bwyd?] Byddent.

[Beth oedd y bwyd cyffredin amser cinio?]
Tatws a cig moch.

[A fyddai pawb yn bwyta yn yr un lle?] Morynion a gweision yn y briws. Y Teulu yn y gegin.

[A oedd enw arall ar ginio?] Nagoedd

Tudalen / Page 2

[A fyddech chi’n bwyta cinio yn y caeau o gwbl?] Nagoedd (amser cynhaeaf gwair a yd)

[Os felly, a oedd y bwyd yn wahanol?] –

[Sut oedd galw’r dynion o’r caeau i’r tŷ i gael eu cinio?] Canu’r gloch

[Am faint o’r gloch yr oedd pryd yn y prynhawn?]
Chwech

[Beth oedd yr enw, neu’r enwau arno?]
Te

[Beth a fwyteid?]
Torth gymysg, menyn pot a te.

[Ym mh’le y bwyteid y pryd bwyd hwn?]
Briws, yn y cae adeg cynhaeaf

[Am faint o’r gloch yr oedd pryd gyda’r nos?] Wyth o’r gloch

[Beth oedd yr enw (neu’r enwau) arno?] Swper

[Beth a fwyteid iddo?]
Uwd neu posel.

[Pwy fyddai yno? (Y gweision er enghraifft?)]
Y gweision

[Sut y byddai’r gwaith beunyddiol yn ffitio i mewn?]

[Pa amser a wneid y godro?] Tua saith y bore, rhwng pump a chwech y nos.

[A fyddid yn dyrnu â ffust?]
Na dyrnwr mawr

[Pa amser ar y dydd y byddai’r gwragedd yn ymweld â’u cymdogion?] Gyda’r nos

[A beth am y dynion?] Gyda’r nos

[Beth oedd yr enw yn eich ardal am fynd i alw ar bobl fel hyn? (Yn rhai ardaloedd defnyddir y geiriau ‘cerdded tai’ neu ‘cymowta’, er enghraifft)]

[Sut yr oedd pobl yn eu difyrru eu hunain gyda’r nos yn eu cartrefi?] Canu a dweud hen straeon

[Am faint o’r gloch yr eid i’r gwely?] Tua naw

[A wneid unrhyw waith gyda’r nos ar yr aelwyd?] Plicio tatws, tylino bara

[A oedd bwyd gwahanol yn y gaeaf a’r hâf?] Nagoedd

Tudalen / Page 3

[Beth oedd enwau’r gwahanol ystafelloedd yn eich ardal?] Briws, cegin, parlwr, lloftydd [sic], ty llaeth

[A oedd bwyd arbennig amser cneifio neu ddyrnu, neu yn ystod y cynhaeaf?] Oedd gwell bwyd cig ‘fresh’ i ginio, a pwdin. Bara brith i de.

[Beth oedd enwau’r gwahanol fathau o weision a morynion (er enghraifft, ‘hwsmon’, gwas mawr, gwas bach)?] Porthwr, hwsmon, gwas mawr, gwas bach

[Beth oedd enwau’r tai allan arferol yn eich ardal?] “ Orsedd deryn”, “Porti Belo.” “Roe Buck”.
“Bedo”. “Parlwr.” “Coeden Gron”

[Unrhyw wybodaeth neu atgofion arall o’ch eiddo ar arferion eich ardal?] Clapio dydd Llun o flaen y Pasg pan yn blentyn. Melin wynt y[sic] troi i falu’r blawd, a’r drol a’r ceffyl yn ei gario i gyfarfod y llongau bach yn Cei Valley rhwng pedwar a phump y bore.