Atgynhyrchu Pennau Saethau Rhufeinig

Evan Chapman

Pen saeth Rhufeinig â thair asgell o Dinorben, gogledd Cymru

Pen saeth Rhufeinig â thair asgell o Dinorben, gogledd Cymru

Pen saeth Rhufeinig â phedai asgell o Gaerllion, de Cymru

Pen saeth Rhufeinig â phedai asgell o Gaerllion, de Cymru

Copïau o bennau saethau

Copïau o bennau saethau

Jig a ddefnyddiwyd i ffurfio pen saeth â phedair asgell.

Jig a ddefnyddiwyd i ffurfio pen saeth â phedair asgell.

Defnyddiai'r Rhufeiniaid sawl math gwahanol o bennau saethau. Roedd gan y rhai mwyaf nodweddiadol gyfres o esgyll: tair asgell oedd gan rai cynnar, ond mae enghreifftiau o rai â phedair asgell wedi'u canfod sy'n perthyn i'r drydedd ganrif OC. Un rheswm posibl am y newid hyn yw ei bod hi'n haws cynhyrchu'r fersiwn â phedair asgell.

Yn 2008 cynhaliwyd Pencampwriaeth Saethyddiaeth Maes y Byd yn Sain Ffagan Amgueddfa Werin Cymru, a cynhaliodd yr Amgueddfa sawl arddangosfa fach ar saethyddiaeth. Cynhyrchwyd nifer o bennau saethau Rhufeinig yn arbennig ar gyfer yr arddangosfa saethyddiaeth Rufeinig i ddangos sut fyddai pennau saethau Rhufeinig newydd sbon yn edrych.

Yn sgil gwaith cadwraeth gofalus ar rai o bennau saethau Rhufeinig yr Amgueddfa, gwelwyd digon o fanylion gwreiddiol i ddatgelu'r broses gynhyrchu a ddefnyddiodd y Rhufeiniaid. Roedd gof Amgueddfa Sain Ffagan am greu copïau yn yr un modd a bu'n arbrofi nes ei fod yn medru creu copïau oedd yn debyg iawn i'r gwreiddiol.

Dangosodd y gwaith arbrofol hyn ei bod yn haws ac yn gynt cynhyrchu'r math â phedair asgell oherwydd bod modd creu'r esgyll mewn jig. Gan fod mwy o ofod rhwng yr esgyll ar y fersiwn tair asgell roedd yn rhaid taro'r esgyll i siâp yn unigol, ac roedd un asgell yn y ffordd wrth geisio gweithio ar un arall. Ai dyma pam y dechreuwyd cynhyrchu fersiynau pedair asgell?

Os yw hyn yn wir, pam oedd y Rhufeiniaid yn cynhyrchu pennau saethau â thair asgell yn y lle cyntaf? Seiliwyd offer saethyddiaeth Rhufeinig ar dechnoleg y Dwyrain Agos. Yno, cai'r pennau saethau metel gwreiddiol eu castio mewn efydd. Copïo ffurf tair asgell y pennau saethau efydd yma wnaeth y Rhufeiniaid yn syml iawn.

Andrew Murphy yn defnyddio'r jig i greu pennau saethau Rhufeinig yn Sain Ffagan Amgueddfa Werin Cymru

Andrew Murphy, gof Sain Ffagan Amgueddfa Werin Cymru yn defnyddio'r jig i greu pennau saethau Rhufeinig

Darllen Pellach

Bishop, M.C.&Coulston, J.C.N. 2006 Roman Military Equipment, from the Punic Wars to the Fall of Rome (Rhydychen: Oxbow Books)

Chapman, E.M. 2005 A Catalogue of Roman Military Equipment in the National Museum of Wales, BAR British Series 388 (Rhydychen)

sylw (5)

Nid yw sylwadau ar gael ar hyn o bryd. Ymddiheuriadau am yr anghyfleustra.
michael ware
21 Ebrill 2019, 18:20


I have copied the arrow head jig as much as I was able to. I have made the slots larger at the back end for the hevier part of the head and tapered the slots....... waiting for a smith made crank bellows to put it through its paces. Does the set-up sound correct to you? If I am in error in any way, could you please let me know.
Thanks for any information....... Mike Ware
Sara Staff Amgueddfa Cymru
1 Mawrth 2017, 11:08

Hi there Mozart,

Thanks for your enquiry - I will ask our blacksmith and let you know.

Best wishes,

Sara
Digital Team

Mozart Paiva
27 Chwefror 2017, 02:24
Would be possible to have a close pictures of this JIGs so I can try to reproduce it?
Sara Huws Staff Amgueddfa Cymru
16 Mawrth 2016, 11:09

Hi Daniel, have you tried looking at a Re-Enactors' Market? There are a few running in the UK according to google. They are really interesting places to visit, and to meet like-minded history buffs too!

Sara
Digital Team

Daniel Humphreys
13 Mawrth 2016, 13:54
Do you know where I would be able to obtain a couple various types of reproduced arrow head types for use in my display. I do roman medical and want to show the types of arrow heads available, causing some wound types and possible procedures. Any assistance would be appreciated. Daniel Humphreys