Datganiadau i'r Wasg

Penydarren - bant â'r cart!

Byddwn yn codi stêm yn Amgueddfa Genedlaethol y Glannau ddydd Sul 13 Mehefin (12-3.30pm), drwy arddangos replica gweithredol o injan stêm cyntaf y byd.

Dyma fydd ymddangosiad cyntaf y locomotif eleni, ac mae paratoadau eisoes ar y gweill ar gyfer y digwyddiad mawr.

“Mae’n gyfle gwych i ddangos sut y defnyddiwyd rhai o’r casgliadau rhagorol sydd gennym yma yn yr Amgueddfa yn y gorffennol,” meddai Pennaeth yr Amgueddfa, Steph Mastoris. “Mae’n atyniad sydd wedi bod yn boblogaidd iawn gydag ymwelwyr yn ogystal â phobl â diddordeb arbennig mewn trenau a rhwydweithiau. Mae’n ddigwyddiad i’r teulu cyfan ei fwynhau, ac yn gyfle i ddysgu ychydig o’r hanes ar yr un pryd”.

Crewyd y replica o’r injan ym 1981. Mae’n gopi o’r tram ffordd arloesol a adeiladodd Richard Trevithick ar gyfer Gweithfeydd Haearn Penydarren, Merthyr Tudful.

Ar 21 Chwefror 1804, rhedodd yr injan ar hyd y dramffordd naw milltir rhwng Penydarren ac Abercynon, gan lusgo llwyth o ddeng tunnel o haearn a thua saithdeg o bobl a fachodd reid answyddogol! Dyma oedd y daith lwyddiannus gyntaf gan locomotif stêm ar gledrau, a fe sbardunodd chwyldro byd-eang ym myd trafnidiaeth yn y bedwaredd ganrif ar bymtheg.

Mae’r replica, sydd ar ddangos nawr yn yr Amgueddfa, wedi bod dramor ddwywaith i ddathlu 150 mlynedd er sefydlu systemau rheilffordd yr Iseldiroedd a’r Almaen.

DIWEDD

Nodiadau i’r golygydd

Am fwy o wybodaeth, neu i gael tynnu llun, cysylltwch â Marie Szymonski ar 01792 638970.

Mae mynediad i amgueddfeydd Amgueddfa Cymru am ddim diolch i gefnogaeth Llywodraeth y Cynulliad.

Mae gan Amgueddfa Cymru saith amgueddfa genedlaethol ledled Cymru:

Amgueddfa Genedlaethol Caerdydd

Sain Ffagan: Amgueddfa Werin Cymru

Amgueddfa Lleng Rufeinig Cymru

Big Pit: Amgueddfa Lofaol Cymru

Amgueddfa Wlân Cymru

Amgueddfa Lechi Cymru

Amgueddfa Genedlaethol y Glannau