Amser Bwyd
Penwaig Hallt
Nefyn, Gwynedd
Sgadan Hallt
Rhostio sgadan hallt a wneid yn gyffredin yn siroedd de Cymru ac fe’u bwyteid gyda bara ‘menyn i de neu swper.
Defnyddio fforc hir i’w dal o flaen y tân a’u rhostio yno, bob yn un, a wneid gan amlaf, ond ceir hanes am eu rhostio ar yr ‘alch’ mewn rhai ardaloedd yn ne sir Aberteifi. Math o ffram haearn, agored i’w hongian uwchben y tân oedd yr offeryn hwn, a rhoid dau neu dri o sgadan i orffwys arno i’w rhostio’n araf.
Brynhoffnant, Aberteifi.
Byddid yn golchi’r sgadan hallt a’u sychu cyn eu rhostio mewn rhai ardaloedd. Ar ôl rhoi rhyw ddwsin ohonynt i sefyll mewn dŵr oer am rai diwrnodau gyrrid gwialen fain drwy dyllau ‘u llygaid. Rhoid y sgadan i hongian ar y wialen hon wrth ddwy hoelen ar wal gefn y tŷ a chaent sychu yng ngwres yr haul yno. Bryd arall byddid yn eu hongian, yn yr un modd, yn y simdde fawr.
Y Rysáit
Byddwch angen
- penwaig hallt
- tatws yn eu crwyn
Dull
- Rhoi’r penwaig hallt mewn dŵr oer am dri diwrnod a thair noson i dynnu’r halen ohonynt cyn eu coginio.
- Llenwi sosban â thatws yn eu crwyn a rhoi penwaig hallt ar eu hwyneb.
- Rhoi digon o ddŵr yn y sosban i ferwi’r tatws a gadael i’r penwaig goginio yn y gwres hwnnw.
Hwn oedd y dull mwyaf cyffredin o goginio’r penwaig hallt yn siroedd gogledd Cymru ac yr oedd yn bryd cyffredin i ginio neu swper ym misoedd y gaeaf.
Nefyn, Llŷn.