Gweithredu ar y cyd ar gyfer Natur

Penny Dacey, 18 Hydref 2024

Annwyl Cyfeillion y Gwanwyn,

Dyma un o fy hoff adegau o'r flwyddyn! Bydd ysgolion ledled y DU yn gadael y dosbarth i blannu bylbiau fel rhan o Ymchwiliad Bylbiau'r Gwanwyn i Ysgolion. Anfonwyd bwlb crocws a chennin Pedr ar gyfer pob disgybl yn y dosbarth rhestredig i'w blannu ar 21 Hydref (neu'r dyddiad agosaf posib). Edrychaf ymlaen at rannu eu lluniau gwych hefo chi. Rydym yn cynnal Cystadleuaeth Ffotograffiaeth Diwrnod Plannu bob blwyddyn, felly gwyliwch y Blog Bylbiau hwn i weld y delweddau buddugol a dilyn @Professor_Plant ar X/Twitter i weld yr holl luniau gwych yn cael eu rhannu!

Mae gennym lawer o adnoddau digidol ar y wefan. Mae rhai yn benodol i'r ymchwiliad ond mae'n bosib addasu rhai ar gyfer eich ysgol hyd yn oed os nad ydy'ch yn cymryd rhan eleni. Dyma'r adnoddau sef yn addas at gam hwn o'r ymchwiliad:

Cam 1: Paratoi i plannu (dechrau mis Hydref)

Cam 2: Diwrnod plannu

Cam 3: Gweithgareddau ymarferol dewisol i wneud a'r tywydd a garddio

Cystadleuath Bylbcast

Hwn yr ail flwyddyn i ni gynnal y gystadleuaeth Bylbcast. Mae hon yn dasg hwyliog a chreadigol y gall dosbarthiadau gweithio ar drwy gydol yr ymchwiliad. Gofynnir i'n wyddonwyr ifanc gynllunio, recordio a chyflwyni fideo byr yn archwilio eu hoff rannau o'r ymchwiliad. Mae adnoddau i gefnogi'r dasg hon ar gael fan yma, a bydd yr enillwyr eu cyhoeddi cyn diwedd y flwyddyn academaidd. Alla i ddim aros i weld beth mae'r meddyliau creadigol eleni  yn cynhyrchu. Tybed faint o ysgolion fydd yn sôn am ddiwrnod plannu yn eu ceisiadau?

Anfonwyd adnodd newydd i'r ysgolion sy'n cymryd rhan eleni, calendr hwyliog sydd wedi'i gynllunio'n arbennig i helpu'r dosbarth i gofnodi eu data tywydd a blodau. Mae hyn yn cynnwys dyddiadau pwysig ar gyfer yr ymchwiliad a strwythur arfaethedig ar gyfer trefnu'r casgliad data. Gall athrawon ddewis i rannu eu dosbarth yn bum grŵp, sydd i gyd yn cymryd eu tro i ddogfennu a uwchlwytho data'r tywydd. Y gobaith yw y bydd hyn yn helpu i berchnogi'r ymchwiliad i'r plant. 

Edrychaf ymlaen at rannu datblygiadau ddiweddaraf yr ymchwiliad hefo chi. Rwy'n gobeithio eich bod yn dathlu'r Diwrnod Plannu, wrth i ysgolion ledled y DU ymuno â'i gilydd i blannu dros 18,000 o fylbiau yn y weithred gyfunol hon ar gyfer natur. Gwaith Gwych Cyfeillion y Gwanwyn! 

Athro'r Ardd

Bocsys Teganau Synhwyraidd yn Amgueddfa Genedlaethol Caerdydd

Antonella Chiappa & Megan Naish, 16 Hydref 2024

Dros Wyliau'r Haf dyma ni'n lansio bocsys teganau synhwyraidd yn Amgueddfa Genedlaethol Caerdydd. Mae 5 bocs, wedi'u hysbrydoli gan y casgliadau a'r orielau. Datblygwyd y bocsys er mwyn cysylltu ag ymwelwyr iau, a gwellau eu hymweliad drwy chwarae synhwyraidd. Mae'r bocsys ar gael mewn pum oriel, ac yn llawn gwrthrychau sy'n cyfateb â'r orielau – bywyd gwyllt y goedwig, bwyd y môr, deinosoriaid, a chelf hanesyddol a modern.

Yn y bocsys mae amrywiaeth o deganau a llyfrau i blant o bob oed ac anghenion. Pan nad oes cyfle i gyffwrdd gwrthrychau yn y casgliad, mae adnoddau synhwyraidd yn gyfle i blant ddysgu drwy chwarae, a gall hyn danio sgwrs rhwng y cenedlaethau am y casgliadau.  

Rydyn ni'n annog ymwelwyr i chwilio am y 5 bocs a rhannu unrhyw adborth a lluniau gyda ni ar @Amgueddfa_Learn ar X.

Bylbiau'r Gwanwyn ar gyfer Ysgolion

Penny Dacey, 30 Medi 2024

Mae'r flwyddyn academaidd newydd wedi dechrau'n dda. Mae'r Athro'r Ardd a'i gynorthwywyr hapus wedi pacio a dosbarthu 175 o becynnau adnoddau i ysgolion ledled y DU.

Mae'r pecynnau hyn yn cynnwys popeth sydd ei angen ar ysgolion i gymryd rhan yn yr ymchwiliad eleni:

- Pot a bylbiau ar gyfer pob plentyn sy'n cymryd rhan

- Mesur glaw a thermomedr i gofnodi data tywydd

- Calendr i gadw cofnodion tywydd a blodau

- Talebau i brynu compost heb-fawn

- Cynllun Tymor hefo dyddiadau allweddol ar gyfer y project

- Pot gwahanol i gymharu defnydd

- Bylbiau dirgel i ddysgu am wahanol blanhigion 

Ar 21 Hydref (neu'r dyddiad agosaf posib) mae ysgolion yn cael y dasg o blannu eu cennin Pedr  a bylbiau crocws. Dyma'r cam cyntaf y bydd ysgolion yn ei gymryd ar gyfer natur fel rhan o'r project.  Dilynwch y blog hwn a'@Professor_Plant ar X/Twitter i weld y lluniau sy'n cael eu rhannu wrth i ni ddathlu'r plannu torfol hwn.  Bydd @Professor_Plant hefyd yn rhannu diweddariadau rheolaidd gan ysgolion, a gallwn ddathlu gyda nhw pan fydd eu planhigion yn dechrau blodeuo!

Yr adnoddau cyntaf sydd eu hangen ar ysgolion sy'n cymryd rhan yw:

- Bylbiau'r Gwanwyn i Ysgolion: Canllaw i athrawon

- Cam 1: Paratoi i plannu (dechrau mis Hydref)

- Cam 2: Diwrnod plannu

Gall pob ysgol ddilyn y prosiect a gallant ddefnyddio'r taflenni gwaith ar y wefan.

Rwy'n edrych ymlaen at rannu'r gwaith y mae ein Gwyddonwyr Gwych yn ei wneud gyda chi.

Athro'r Ardd

Ours to Tell

Ivy Kelly, Amgueddfa Cymru Producer , 25 Medi 2024

When it came to writing this article, my thought space had been taken to the theme of journeys; the unknown ground between a beginning and an ending. My journey as a young producer for Bloedd’s latest project, an LGBTQIA+ oral histories exhibition, has been a nearly yearlong one. What began as conversation in a shared space containing mutual interests and passions, defined the nucleus of my work here. The beginnings of this time had been an unpacking of what we felt as a collective was important to represent for an upcoming exhibition. We knew from the jump that we wanted to represent voices that may often go unheard; those whose experience may not be recounted upon by the mainstream perception of what it means to live an LGBTQIA+ life. 

Moving away from the typical portrait of queerness being a thrown brick in protest, that while important, we are more than our fight for freedoms; our stories can be found in the everyday, in the places we visit, the jobs we keep, the people we love and share our lives with. The given name of this exhibition, Ours to Tell, came only after we had completed our collection of stories, the self-described journey we undertook over several months of visits and interviews, holding dialogue with well over fifty years of experience. But what is in a name? Ours to Tell is a reclamation. It’s our way of saying “here is a story, told by a firsthand account of the storyteller”. It’s our way of saying “these words are cut from a book hidden away in the attic of my mind. I’ve ventured into the attic, and I’m dusting it off for you.” It’s our way of saying “this is where I come from”. 

While the journey of this project has been underpinned by a great deal of planning and preparation, what you can’t prepare for is what you might uncover in someone else’s story. You commit to the routine of presenting a series of questions, from you to the storyteller, with only a table between you. It comes as a surprise the level of detail, which is excavated by the storyteller, they are like a hoarder being handed a stepladder, invited to dig up their stowed away possessions from the attic. Your questions are prompts: “when did you first see your identity reflected in someone else?”, “what does a safe space look like to you?”, the list goes on. The exciting part is that you don’t know what’s coming next, and you are there, alongside the storyteller, who guides you through a journey which may well bring up a familiarity or nostalgia for the listener. During these times when I’ve had the great pleasure to listen to these stories, I can confidently say that I have felt every kind of emotion in response. I laughed. I have cried. I have been moved. I have been taken on a journey.

Enabling the participants of this project to confidently speak about their experiences has proved an undeniable joy, though I cannot understate how this project has affected those coordinating its launch. Fellow young producer Joss Copeman, like me had been drawn to this exciting opportunity, Copeman’s “personal work is largely centred around queer narratives and themes of identity and the self.” The journey which unfolded from Ours to Tell has been greatly beneficial, as it pertains to young LGBTQIA+ creatives and makers, taking inspiration from unheard voices, now affected and transformed by echoes of their experience. This is a feeling I know will resonate with the audience, and I can only hope it will stir others in future, to share what might be put away, gathering dust in the attic. 

I’d like to conclude with a quote that shook me like a cat in a tree, “Art is not just for oneself, not just a marker of one’s own understanding. It is also a map for those who follow after us.”

Written by Ivy Kelly, Amgueddfa Cymru Producer (Bloedd).

Bloedd is the platform for youth engagement at Amgueddfa Cymru.

Sgwrs gyda Theatr na n'Óg

Leisa Williams a Christopher Parry, 4 Medi 2024

Mae Theatr na n'Óg wedi bod yn frwd dros adrodd straeon ers 40 mlynedd ac wedi cydweithio gyda nifer o safleoedd Amgueddfa Cymru. Gyda'i gilydd, maent wedi cydweithio ar lawer o brosiectau sydd wedi dod â hanes a diwylliant Cymru yn fyw, gan ysbrydoli pobl ifanc ac oedolion ar draws llawer o weithdai a pherfformiadau. 

Mewn blynyddoedd blaenorol mae Amgueddfa Genedlaethol Caerdydd ac Amgueddfa Genedlaethol y Glannau wedi cydweithio gyda nhw ar amrywiaeth o brosiectau. Yn 2009,  sioe Alfred Russel Wallace, y ffocws oedd ymchwil Wallace ar esblygiad a wnaeth sbarduno Darwin  i gyhoeddi 'On the Origin of Species'. Yn 2022, daeth stori Elgan Jones, bachgen 14 oed a arestiwyd am potsio yn 1898, drama ystafell llys oedd hon a osododd y gynulleidfa fel rheithwyr. Nawr, yn 2024, mae Amgueddfa Genedlaethol y Glannau yn gweithio gyda nhw unwaith eto ar brosiect yn archwilio hanes y bocsiwr Cuthbert Taylor, a anwyd ym Merthyr Tudful, mewn cynhyrchiad o'r enw 'The Fight.' 

Er mwyn cael dealltwriaeth ddyfnach o Theatr na n'Óg, 'The Fight, a rôl y mae Amgueddfa Cymru yn ei chwarae yn y bartneriaeth, eisteddodd Leisa Williams, Uwch Swyddog Dysgu Amgueddfa Genedlaethol y Glannau a Geinor Styles, Cyfarwyddwr Artistig Theatr na n'Óg, i gael sgwrs am brosiectau ddoe a heddiw. 

Defnyddiwch y chwaraewr cyfryngau i wrando ar y sgwrs yn llawn. 

Ynghylch ‘The Fight’ | 

Mae "The Fight' yn ddrama newydd sbon sy'n adrodd stori gwir am arwr bocsio Cymraeg. 

Yng nghymoedd difreintiedig y 1930au, roedd bocsio yn fwy na fath o chwaraeon; roedd yn ffordd allan o dlodi. Ganwyd Cuthbert Taylor yn Merthyr, gwelwyd nawr fel un o focswyr orau ei genhedlaeth, dylai fod wedi cael y cyfle i frwydro am deitl Prydeinig, ond cafodd ei wrthod oherwydd lliw ei groen. 

Gan Geinor Styles, Cyfarwyddwyd gan Kev McCurdy