Crasu’r leicecs. Kennixton, Sain Ffagan Amgueddfa Werin Cymru.
Y mae gwlychu blawd â wyau a llefrith neu laeth enwyn i wneud cytew a’i grasu’n deisennau crwn ar y radell, neu’r maen, yn gyffredin iawn trwy Gymru gyfan, ond y mae’r enwau a roir ar y teisennau yn amrywio’n fawr o sir i sir, ac o ardal i ardal.
Pancakes yw’r enw cyffredin arnynt yn Saesneg ond arferir yr enwau canlynol arnynt yn Gymraeg:
cramwythen ll. cramoth (rhannau o siroedd Caerfyrddin a Morgannwg)
crempog ll. crempogau (siroedd gogledd Cymru yn gyffredinol)
ffroesen ll. ffroes (rhannau o sir Forgannwg)
poncagen ll. poncagau (rhannau o Geredigion)
pancogen ll. pancocs (rhannau o Sir Benfro)
pancosen ll. pancos (rhannau o siroedd Caerfyrddin a Cheredigion)
Cymysgu’r blawd, yr halen, y siwgr a’r nytmeg mewn padell gynnes a rhwbio’r ymenyn i mewn iddynt.
Curo’r wyau’n drwyadl ac ychwanegu ychydig o laeth cynnes atynt.
Gwlychu’r defnyddiau sych yn raddol â’r wyau a’r llaeth a’u curo’n dda â llwy bren nes cael cytew llyfn. Os gwelir ei fod yn rhy dew, gellir ychwanegu ychydig o laeth cynnes eto.
Gadael i’r cytew hwn aros am hanner awr.
Iro’r maen (neu’r radell) a’i boethi.
Pan fo’r maen yn weddol boeth, cymysgu’r powdr codi i mewn i’r cytew ond ni ddylid ei guro.
Yna codi’r cytew ar unwaith fesul llwyaid, a’i arllwys yn ofalus ar y maen gan geisio cadw’r ffroes yn grwn.
Pan welir bod wyneb uchaf y ffroes wedi caledu gellir eu troi wyneb i waered a’u crasu ar yr ochr arall.
Yna eu codi i blât, taenu ymenyn a siwgr arnynt, a’u cadw’n gynnes.
Parhau i grasu gweddill y cytew yn yr un modd.
Abercynon, Morgannwg.
Nid yw sylwadau ar gael ar hyn o bryd. Ymddiheuriadau am yr anghyfleustra.
