Amser Bwyd
Bara Can
Rhyd Lewis, Ceredigion
Crasu bara mewn popty mawr.
Moethyn i’w fwyta ar y Sul yn unig oedd y bara hwn.
Llanrhystud, Aberteifi.
Y Rysáit
Byddwch angen
- pwys o flawd gwyn
- hanner owns o furum
- owns o ymenyn
- wy
- ychydig o halen
- hanner peint o laeth claear
Dull
- Rhoi’r blawd a’r halen mewn dysgl a rhwbio’r ymenyn i mewn iddynt.
- Toddi’r burum mewn dŵr cynnes, a churo’r wy mewn dysgl arall.
- Gwneud pant yng nghanol y blawd ac arllwys y burum, yr wy a’r llaeth iddo.
- Eu cymysgu’n dda â llwy bren cyn dechrau gweithio’r blawd i mewn iddynt yn raddol.
- Yna tylino’r toes nes ei fod yn feddal ac yn ystwyth, a’i lunio’n dorth.
- Iro tun, rhoi’r dorth ynddo a’i gadael i godi mewn lle cynnes nes gwelir bod ei maint wedi dyblu.
- Crasu’r dorth mewn ffwrn boeth am ryw hanner awr.
Rhydlewis, Aberteifi.
Ffilm/Recordiad
Ffilm bwysig yn dangos yr hen ddull traddodiadol o grasu bara mewn ffwrn fach.
Yn y darn golygedig yma, gwelir Mrs Leis Rogers, Ffair-rhos yn codi toes a gymysgwyd ac a dylinwyd eisoes o'r badell a'i roi ar fwrdd y gegin. Yna mae'n ei dylino'n ysgafn a'i lunio'n dorth gron. Marcio'r wyneb wedyn â chyllell cyn rhoi'r dorth yn y ffwrn fach i'w chrasu ar y tân agored. Rhoi'r clawr ar y ffwrn ac yna codi darnau o fawn coch o'r tân ag efail haearn a'u rhoi ar wyneb y clawr yn drefnus - llanw o gwmpas ymyl y clawr yn gyntaf, yna llanw'r canol. Rhoi darnau o fawn ffres ar y tân o dan y ffwrn. Awr yn ddiweddarach, mae Mrs Rogers yn codi'r clawr oddi ar y ffwrn yn ofalus â'r efail - gofalu bod dim o'r llwch mawn yn syrthio ar wyneb y dorth. Y dorth wedi crasu - ei chodi allan o'r ffwrn, taro'r ochr isaf â dwrn i'w phrofi a'i rhoi ar y bwrdd i oeri.
sylw - (1)
I was aware of the method. But had not seen it in action