Amser Bwyd

Hafan Amser Bwyd

Llymru

Llanuwchllyn, Gwynedd

Paratoi llymru. Codi ychydig o’r trwyth i sosban. Mrs Catrin Jones, Y Bala, Meirionnydd.

Bwyteid llymru i frecwast neu i swper, yn arbennig ym misoedd yr haf.

Llangwnadl, Caernarfon.

Yr oedd llymru yn fwyd di-guro pan fyddai anhwyldeb yn yr arennau.

Llanuwchllyn, Meirionnydd.

Yr un bwyd yn ei hanfod yw’r hwn a elwir yn ‘llymru’ yn siroedd gogledd Cymru â’r ‘sucan’ neu’r ‘uwd sucan’ a ddisgrifir isod.  Mewn llythyr at ei frawd Rhisiart, y mae Lewis Morris yn ysgrifennu yn y flwyddyn 1760 ‘…toccins yw arian cochion yn sir Faesyfed a sucan neu uwd y gelwir llymru yno’.

‘Roedd y pren a ddefnyddid i droi’r llymru yn amrywio o ran enw ac o ran maint a ffurf, e.e., gelwid ef yn ‘myndl’ yn sir Drefaldwyn, ‘mopran’ neu ‘bren llymru’ yn sir Gaernarfon, ac ‘wtffon’ neu ‘rhwtffon’ yn sir Feirionnydd.

 

 

Bwydydd Llwy

Y Rysáit

Byddwch angen

  • llond dysgl o flawd ceirch (neu flawd llymru)
  • chwart o ddŵr oer
  • hanner llond cwpan o laeth enwyn

Dull

  1. Rhoi’r blawd ceirch yn wlych yn y dŵr oer a’r llaeth enwyn a’i adael i suro am ryw dri neu bedwar diwrnod. 
  2. Yna hidlo’r cymysgedd drwy ogr mân gan wasgu’r trwyth yn llwyr o’r blawd.
  3. Berwi’r trwyth yn gyflym mewn sosban a’i droi’n gyson â phren llymru (neu lwy bren). 
  4. Codi ychydig o’r cymysgedd ar flaen y pren, ac os gwelir ei fod yn ffurfio cynffon fain wrth ddisgyn yn ôl i’r sosban ystyrrir bod y llymru wedi berwi i’r ansawdd priodol.
  5. Tywallt y llymru i ddysgl fawr ar ôl ei gwlychu â dŵr oer ymlaen llaw, a’i adael i oeri ryw gymaint.  Byddid yn ei fwyta mewn llefrith oer neu ddŵr a thriog.

Llanuwchllyn, Meirionnydd.

sylw (4)

Nid yw sylwadau ar gael ar hyn o bryd. Ymddiheuriadau am yr anghyfleustra.
Alice Wilde
11 Tachwedd 2020, 19:47
This is almost identical to the Irish/Scottish dish Sowans. I have been practising making that because I love oats and need an alternative to toast and breakfast cereal as I'm intolerant to wheat.
Gwenn Selvaggio
26 Hydref 2019, 18:11
Very interesting article. Made me think of my Grandmother.
Mared Wyn McAleavey Staff Amgueddfa Cymru
15 Hydref 2019, 09:39

Dear Helen

The collection of recipes on this website are from the book Welsh Fare, by Minwel Tibbott, featuring recipes that have been passed down along the generations which Minwel collected for the Museum archive during the 1970s and 1980s.
There are a number of recipe books that have since been published that draw on our archive. If you

email me directly
, I can send you a bibliography.

Many thanks

Mared

Helen Aviv
14 Hydref 2019, 02:38
Do you have a traditional cookbook you recommend?
Something that would be along the lines of what ancient Welsh people ate.