: Cyffredinol

Gwen John

 ‘Hoffwn fynd i fyw yn rhywle lle na fydda i'n cwrdd â neb rwy'n ei nabod tan fy mod mor gryf fel na all pobl na phethau effeithio arna i y tu hwnt i reswm.'

 Ganwyd Gwen ar 22 Mehefin 1876 yn Hwlffordd, yn ferch i Edward ac Augusta John. Roedd ganddi frawd hŷn, chwaer iau, a brawd iau, sef yr artist Augustus John. Pan fu farw eu mam yn ifanc, symudodd y teulu i Ddinbych-y-Pysgod, lle rhoddwyd addysg Gwen yn nwylo'r athrawes gartref. Nid ymddengys i'w blynyddoedd cynnar wneud llawer o argraff arni; dywedodd yn ddiweddarach na ddigwyddodd dim o bwys iddi cyn ei bod yn 27 oed.

 Mae Gwen yn adnabyddus am ei pherthynas â'r cerflunydd Auguste Rodin, ond cafodd berthnasau rhywiol gyda dynion a menywod yn ystod ei bywyd. Pan fu'n mynychu Ysgol Celf Gain Slade yn Llundain yn y 1890au, datblygodd deimladau angerddol tuag at fenyw anhysbys, a drodd ei chefn ar gariad Gwen yn y pen draw pan ddechreuodd berthynas gyda dyn arall. Bygythiodd Gwen y byddai'n lladd ei hun pe na bai'n dod â'r berthynas arall i ben. Dychwelodd y dyn at ei wraig yn y pen draw, ond roedd y cariad rhwng Gwen a gwrthrych ei serch wedi troi'n gasineb.

 Ym 1898, teithiodd Gwen gyda grŵp o ffrindiau i ganolbwynt diwylliant artistig y Byd Gorllewinol ar y pryd: Paris. Cafodd y cyfnod lawer o ddylanwad ar ei chelf, ac ar ddiwedd y cyfnod hwn y paentiodd ei hunanbortread cyntaf.

 Drwy gydol ei hoes, bu'n herio ac yn gwthio confensiynau. Ym 1902, penderfynodd hi a'i ffrind, Dorelia McNeil, gerdded i Rufain i astudio yno. Buont yn cysgu ar y strydoedd, ac yn canu a phaentio am eu bwyd. Os yw hyn yn swnio'n fentrus heddiw, roedd yn hollol anhygoel ar adeg pan fyddai menywod fel arfer yn cael eu tywys i bobman gan berthnasau hŷn. Roedd Gwen yn adnabyddus am ganolbwyntio'n ddwys ar ei gwaith hefyd. Roedd hi'n casáu ymyrraeth, ac yn aml roedd yn well ganddi weithio ar ei phen ei hun yn ei hystafell, lle byddai'n canolbwyntio cymaint y byddai'n anghofio bwyta a gorffwys. Roedd hyn oll yn cyfrannu at enw Gwen fel merch unig, a meudwy. Mae'r llythyrau ganddi sydd wedi goroesi hyd heddiw yn datgelu ei bod yn mwynhau cwmni, ond mae'n anodd osgoi'r argraff y byddai Gwen, pe bai'n fyw heddiw, wedi cael diagnosis o syndrom Asperger neu rywbeth tebyg.

 Cyfarfu Gwen â Rodin pan oedd ym Mharis unwaith eto ym 1904, a dechreuodd y ddau berthynas a barodd tua 14 mlynedd. Yn ystod yr amser hwn, ysgrifennodd Gwen tua 2000 o lythyrau at Rodin, a byddai'n trefnu ei dyddiau o gwmpas ei ymweliadau, ac weithiau'n sefyll y tu allan i'w dŷ yn edrych amdano. Byddai Rodin yn archwilio rhywioldeb benywaidd yn aml yn ei waith, gan fraslunio Gwen gydag un o'i gynorthwywyr mewn safleoedd erotig. Er bod diddordeb gan Gwen, dywedodd wrth Rodin yn ddiweddarach fod hyn yn ddibwys o gymharu â bod gydag ef.

 Yn ddiweddarach, trodd Gwen at Gatholigiaeth. Cwympodd mewn cariad am y tro olaf gyda menyw hŷn o'r enw Véra Oumançoff. Roedd sylwadau obsesiynol Gwen yn mynd dan ei chroen yn gynyddol, ac roedd hi wedi'i dychryn o weld ei bod yn arlunio yn ystod yr Offeren. Yn ystod ei blynyddoedd olaf, daeth hi'n fwyfwy unig, ac ym 1939 gadawodd Baris gyda'i hewyllys a'i chyfarwyddiadau claddu. Claddwyd hi mewn bedd heb garreg pan fu farw, ac aeth trigain mlynedd heibio cyn i fan gorffwys un o artistiaid benywaidd gorau Cymru gael ei ganfod, diolch i raglen deledu ddogfen ITV yn 2015.

 'Mae'n anodd i beintwyr fynegi eu hunain â geiriau, yn dydy?'

Sarah Jane Rees//Cranogwen

'...Ymhongarwch ym mhawb, meibion a merched yn ogystal â'i gilydd, ydyw ceisio bod yr hyn nad ydynt; a cholled ydyw i un beidio bod yr hyn ydyw.'

 Ganwyd Sarah ar 9 Ionawr 1839 yn Llangrannog, Sir Aberteifi, y pentref a ysbrydolodd ei henw barddol yn ddiweddarach. Yn ei hysgrifau hunangofiannol diweddarach, honnai y bu gobeithio mawr am enedigaeth merch ar ôl dau fab, ac enwyd hi ar ôl ei nain ar ochr ei thad a oedd yn byw gyda nhw. Yn 15 mlwydd oed, dechreuodd Sarah fynd allan ar y môr gyda'i thad. Nid oedd hyn ynddo'i hun yn anarferol ar y pryd, ond aeth Sarah ymlaen i ysgolion yng Nghei Newydd, Aberteifi, ac yna Llundain, lle cafodd Dystysgrif Meistr mewn Morwriaeth, a ganiatâi iddi fod yn gapten ar long yn unrhyw le yn y byd pe bai'n dymuno.

 Yn Eisteddfod 1865 daeth sylw mawr i Sarah pan enillodd wobr fawr am 'gân' gyda'i cherdd 'Y Fodrwy Briodasol'. Mae'r gerdd yn trafod pedair gwraig o'r dosbarth gweithiol yn myfyrio am eu priodasau, ac fe ddaeth i'r brig yn erbyn llenorion gwrywaidd adnabyddus, a oedd yn gwaradwyddo yn ôl y papur newydd lleol. Megis dechrau oedd ei llwyddiant Eisteddfodol, ac aeth ymlaen i ennill gwobr yng Nghaer y flwyddyn ganlynol, cyn ennill y Gadair (y fenyw gyntaf i wneud hynny) yn Eisteddfod leol Aberaeron ym 1873. Tua'r amser yma y bu i Sarah ddioddef trasiedi bersonol sylweddol. Merch i hetiwr oedd Fanny Rees, ac roedd hi, fel Sarah, wedi cyhoeddi gweithiau llenyddol ac wedi symud i Lundain ar gyfer ei haddysg. Dyna lle cafodd hi'r diciâu, a dychwelodd i Gymru ym 1874. I gartref Sarah yr aeth Fanny, ac nid i gartref ei theulu, ac yn ei breichiau hi y bu farw, rhywbeth sy'n awgrymu 'hoffter cryfach na chyfeillgarwch rhyngddynt’ yn ôl bywgraffydd Sarah. Roedd yn amlwg bod Sarah wedi caru'r fenyw hon yn fawr; ac aeth deuddeg mlynedd heibio cyn iddi allu mynd â blodau at fedd Fanny.

 Trwy lwyddiant ei hysgrifennu, roedd modd i Sarah adael ei swydd fel athrawes. Cyhoeddodd lyfr o gerddi wedi'i gyflwyno i'w mam o dan ei henw barddol, Cranogwen, a daeth yn olygydd ar y Frythones, sef cylchgrawn i fenywod. Byddai'n defnyddio'r sefyllfa yma i roi cyngor i'w darllenwyr am briodas a rôl menywod yn aml, a bu'n hyrwyddo llenyddiaeth ac addysg menywod yn ddiflino. Pan ofynnodd dwy fenyw o Ddolgellau am ei chyngor ynghylch pa mor briodol yw pregethwyr benywaidd, atebodd Sarah yn ei ffordd gadarn arferol: '...dylai pawb bregethu yr Efengyl y sydd yn teimlo awydd i wneud, ac yn medru gwneud, ac yn cael pobl i wrando.' Ni chafodd ei bywyd erioed ei ddiffinio gan rolau rhywedd traddodiadol, ac felly roedd yr ymateb hwn i'w ddisgwyl. Ar yr adeg hon, ac yn wir drwy ran fwyaf ei bywyd, roedd mewn perthynas hapus â Jane Thomas, a chyflwynodd Sarah ei cherdd enwocaf iddi, sef 'Fy Ffrynd': ‘Carafdi, Fy Ngwener gu, fy Ogwen.’ Ar y pryd, Ogwen oedd y testun benywaidd mewn baled serch boblogaidd. Mae'n amlwg fod Sarah yn gosod ei hun yn rôl y carwr gwrywaidd, ac nid yw'n gadael unrhyw amheuaeth ynghylch natur eu perthynas.

 Er gwaetha'i rhywioldeb, roedd Sarah yn Gristion ymroddedig, ac yn ystyried bod cariad rhwng pobl yn 'pelydru o'r gwres yn y fynwes Ddwyfol'. Roedd hi'n pregethu'n aml, er y câi ei darostwng i ddefnyddio sedd y diacon yn aml o achos ei rhywedd. Pan oedd hi'n 60 oed, sefydlodd Undeb Dirwestol Merched y De, ac roedd 140 cangen gan yr Undeb ar draws Cymru erbyn ei marwolaeth. Bu farw ym 1916, yn 81 oed. Sefydlodd yr Undeb loches ar gyfer menywod a merched di-gartref er cof amdani ym 1922, i gydnabod ei hymdrechion di-ddiwedd i wella bywydau menywod Cymru.

 ‘Nid yw gwahaniaeth rhyw yn ddim yn y byd.'

Jan Morris

 'Ro'n i'n dair neu'n bedair mlwydd oed efallai pan sylweddolais fy mod i wedi fy ngeni yn y corff anghywir, ac mai merch ddylwn i fod... dyna yw eiliad gynharaf fy mywyd.'

 Ganwyd Jan yn James Humphrey Morris, i dad o Gymru a mam o Clevedon, Somerset ar 2 Hydref 1926. Roedd hi'n ymwybodol ei bod hi'n drawsryweddol o oedran cynnar, ac mae'n cofio bod yn blentyn yn Ysgol Gôr Catherine yn Rhydychen yn gweddïo ar Dduw i'w gwneud hi'n ferch. Ar ôl graddio o Brifysgol Rhydychen, cafodd yrfa fer fel milwr yn ystod misoedd olaf yr Ail Ryfel Byd. Daeth yn ohebydd adnabyddus, ac un o'i llwyddiannau cyntaf oedd torri'r newyddion fod Hillary a Norgay wedi llwyddo i gerdded i fyny Everest ar ddiwrnod coroni'r Frenhines. Wrth ohebu am Argyfwng Suez, hi roddodd y dystiolaeth ddiymwad gyntaf y bu cydweithio rhwng Ffrainc ac Israel i feddiannu tir yr Aifft.

 Ond ni wnaeth y teimlad ei bod wedi'i geni yn y corff anghywir ei gadael. Er ei bod yn dal i fyw fel James pan briododd hi; roedd ei gwraig Elizabeth yn gwybod o'r dechrau ei bod yn drawsryweddol, ac mae hi wedi bod yn gefnogaeth iddi ar hyd ei hoes. Cawsant bump o blant; bu farw un ohonynt yn faban. Gyda'i gwraig wrth ei hochr, dechreuodd Jan gymryd camau tuag at ailbennu rhywedd, er i lawer geisio ei hargyhoeddi mae angen ei iacháu oedd hi, neu mai hoyw oedd hi mewn gwirionedd. Ar ôl cael ei hatgyfeirio i Charing Cross, dywedwyd wrthi y byddai'n rhaid iddi hi ac Elizabeth gael ysgariad. Gwrthododd Jan. Yn y pen draw, aeth 'James' i Foroco ym 1972 i gael llawdriniaeth, a daeth yn Jan Morris yn swyddogol. Ddwy flynedd yn ddiweddarach, cyhoeddodd ei llyfr cofiadwy Conundrum, un o'r hunangofiannau cyntaf i drafod materion trawsryweddol ac ailbennu rhywedd.

 Er ei bod yn cydnabod bod ei rhywedd fel pwnc yn gysgod dros ei gwaith ar y dechrau, mae hi wedi mynd ymlaen i ysgrifennu tua 46 o lyfrau, gan gynnwys trioleg Pax Britannica. Nid yw'n ystyried bod y llawdriniaeth wedi newid ei hysgrifennu, mewn gwirionedd, 'newidiodd fi lawer yn llai nag o'n i'n arfer meddwl.' Yn y gorffennol, mae ffeminyddion wedi ei beirniadu am symleiddio nodweddion sy'n gysylltiedig â rhywedd, rhywbeth mae hi'n ei gydnabod. Mae'n dweud bod ei safbwyntiau wedi aeddfedu erbyn hyn. Yn 2008, dechreuodd hi ac Elizabeth bartneriaeth sifil ym Mhwllheli, yn agos at eu cartref.

 Mae Morris wedi mabwysiadu Cymru'n llwyr erbyn hyn, neu efallai mai Cymru sydd wedi'i mabwysiadu hi. Ar ôl iddi symud i Gymru, cafodd ei derbyn i Orsedd y Beirdd ym 1993, rhywbeth y mae'n ei ystyried fel moment gyda'r balchaf yn ei bywyd. Mae'n ystyried ei hun yn genedlaetholwraig Gymreig, er iddi dderbyn CBE ym 1999 er parch. Mae ei darlun o Gymru'n ymddangos fel petai'n ymylu ar ramantiaeth ar adegau, yn rhywbeth rhyfeddol. Cyn ei llawdriniaeth ailbennu, treuliodd ei haf yn y gogledd, a byddai'n aml yn ymweld â llyn arunig: 'Yno byddwn i'n tynnu fy nillad, ac yn sefyll am ennyd fel ffigur mytholegol...Yn cwympo i goflaid y pwll, [a] weithiau byddwn i'n meddwl y byddai'r chwedl yn dod i ben yn y fan honno, fel y byddai yn chwedlau gorau Cymru.'

 Prin y mae Jan yn siarad am fod yn drawsryweddol erbyn hyn, ac nid yw'n cymryd rhan mewn ymgyrchoedd LHDT, gan y byddai'n well ganddi gael ei hystyried fel llenor yn bennaf. Y llynedd, yn 91 oed, cyhoeddodd lyfr arall, Battleship Yamato. Mae hi wedi ysgrifennu llyfr o alegorïau hefyd, i'w gyhoeddi ar ôl ei marwolaeth.

 "Gan edrych yn ôl ar fy mywyd, wrth gwrs roedd gen i'r teimlad yma fy mod i yn y rhyw anghywir, a bod yn rhaid i fi ddod allan ohono. Ond wnes i ddim ystyried ar y pryd mai ymgorffori'r ddau yw'r prif nod o bosib. A'r nod nesaf yw rhyddid rhag yr un o'r ddau."

Angus McBean

 "Brenhinoedd a breninesau, tywysogesau'n cysgu neu mewn tyrrau ifori, neu mewn cestyll hudol â satin, ffwr a llieiniau aur...a diweddglo hapus bob tro."

 Ganwyd Angus ar 8 Mehefin 1904 yn Nhrecelyn, Sir Fynwy, ardal sy'n ymddangos yn bell o sin theatrig Llundain yn y tridegau a'r pedwardegau, lle daeth Angus yn un o ffotograffwyr mwyaf dylanwadol yr 20fed Ganrif. Roedd ei dad, Clement, yn dirfesurydd siartredig. Cafodd ei addysg yn Ysgol Ramadeg Mynwy a Choleg Technegol Casnewydd, a bu'n gweithio fel clerc banc ar ddiwedd ei laslenctyndod. Fodd bynnag, mae'n bosib bod modd dyfalu yn ystod ei blentyndod beth oedd am fod, drwy ei ddiddordeb yng ngholur actores fu'n ymweld, a'r ffaith iddo brynu Kodak cynnar. Ar ôl i'w fodryb ei gyflwyno i fyd y ddrama amatur, dechreuodd ddylunio posteri, gwisgoedd a mygydau.

 Bu farw ei dad yn 47 oed, ar ôl cael y diciâu pan fu'n ymladd yn y ffosydd, ac fe symudodd y teulu i Lundain. Bu Angus yn briod â Helena Wood am gyfnod byr yn ystod y cyfnod hwn (1923-24), ond o ystyried bod Angus yn hoyw, nid oedd yn syndod iddynt wahanu heb blant flwyddyn yn ddiweddarach.

 Dechreuodd weithio yn siop adrannol Liberty yn Llundain, lle datblygodd steil ecsentrig ei ddillad y daeth yn adnabyddus amdano. Ar ôl gadael Liberty, denodd sylw'r ffotograffydd cymdeithasol Hugh Cecil, a'i cyflogodd fel cynorthwyydd ac a'i dysgodd am gelfyddyd portreadau ffotograffig. Ei swydd gyntaf fel ffotograffydd theatr oedd The Happy Hypocrite yn Theatr Ei Mawrhydi ym 1937, a oedd yn serennu Ivor Novello. Nid oedd y ffotograffau dramatig a dwys roedd yn eu cynhyrchu yn debyg i ddim byd a welwyd o'r blaen.

 Angus oedd yn tynnu lluniau yn ystod y tridegau hwyr yn yr Old Vic, cyfnod sy'n cael ei glodfori heddiw, lle gwelwyd perfformiadau cyntaf Laurence Olivier yn Macbeth, Hamlet a Henry V. Roedd ei bynciau eraill yn cynnwys Vivien Leigh, a oedd yn awen iddo. Llun Angus a anfonwyd at David Selznick, wrth baratoi i gastio Scarlett O'Hara yn Gone with the Wind. Ni thynnodd lun o'r Frenhines erioed, a dywedodd y byddai wedi bod yn 'crynu ag ofn'. Ni throdd chwaith at ffotograffau cymdeithasol fel Cecil ei fentor, gan gyfeirio at hynny fel 'Gêm Bond Street na chwaraeais i mohoni erioed.' Daeth yn boblogaidd hefyd am ei allu i addasu'r lluniau roedd yn eu tynnu.

Ym 1942 dedfrydwyd ef i bedair mlynedd yn y carchar am weithredodd hoyw. Gellid disgwyl y byddai hyn wedi dinistrio ei fywyd; adroddwyd iddo lewygu yn y doc wrth i'w ddedfryd gael ei chyhoeddi. Fodd bynnag, roedd gwaith comisiwn yn dal i aros amdano, ac fe barhaodd Angus yr un fath ar ôl ei ryddhau. Cafodd ei ffrind, yr actor enwog John Gielgud, brofiad tebyg, pan gafodd ei arestio ym 1953 am chwilio am ryw mewn tŷ bach cyhoeddus. Roedd yn ofni y byddai'r gwarth yn dod â'i yrfa i ben, ond safodd y gynulleidfa i'w gymeradwyo yn ei berfformiad nesaf. Mae hyn yn debygol o adlewyrchu gymaint yn fwy rhyddfrydol roedd y byd celfyddydol, o gymharu â rhannau eraill o gymdeithas, yn debyg i heddiw. Ar ôl ei ryddhau, ymddangosodd Angus fel tyst yn achos ei ffrind a'i gariad Quentin Crisp, a oedd wedi'i ddedfrydu am lithio.

 Bu Angus farw ym 1990. Caiff ei ffotograffau eu cadw nawr gan Gasgliad Theatr Harvard, Amgueddfa Fictoria ac Albert, y Llyfrgell Brydeinig, yr Oriel Bortreadau Genedlaethol a Llyfrgell Shakespeare, ymhlith eraill.

 ‘Rhowch y camera yn nwylo artist ac fe ddaw llun gwahanol iawn i'r golwg.’

Locust swarms have for centuries destroyed crops and threatened food supplies across large parts of Africa, the Middle East, and Asia. This threat continues today - a recent plague in Madagascar destroyed 2.3 million hectares of crops. Controlling it took three years and cost $37 million.

Desert Locust (Schistocerca gregaria) swarms can move hundreds of miles within a vast ‘invasion area’ that can span dozens of countries, and even continents. To better understand and control such plagues of locusts the British founded the Anti-Locust Research Centre (ALRC) in the 1920s.

The ALRC took the lead in monitoring, studying, forecasting and controlling locust swarms. To do this they had to work with different experts including entomologists (insect specialists), cartographers (map makers), toxicologists (experts on poison), explorers, photographers, the military and local people.

For decades the ALRC gathered information on locusts worldwide. This now forms an incredible archive of thousands of documents, maps and photographs held at the Natural History Museum in London, and a collection of over 70,000 locust specimens that are now part of the collections here at Amgueddfa Cymru.

Our new display ‘Locust War’ reunites the archive and specimens to rediscover the remarkable work of the ALRC and the challenges it faced to understand and control the desert locust.

The exhibition is the work of a collaborative research project led by academics from the University of Warwick, University of Portsmouth and Glasgow School of Art, and supported by the Arts and Humanities Research Council.

‘Locust War’ is part of the displays in our InSight Gallery, and runs until the 16^th September 2019.

Were you amongst among the record number of people who enjoyed our recent ‘Tim Peake’ and ‘Leonardo da Vinci’ exhibitions at National Museum Cardiff? Did you realise that, while you were in the public galleries, there were workers with hard hats and power tools working to improve the building?

We are currently undertaking a large amount of maintenance works in the museum. We do this in such a way to minimise the disturbance to our visitors as much as possible. We want you to enjoy your experience at the museum and be inspired. During the coming months, however, scaffolding will be erected around parts of the building. We are also going to get a temporary over roof on the oldest part of the museum.

Given that this part of the building was opened as long ago as April 1927 by King George V it is now due some tender loving care. Owing to the ravages of time, the roof has developed a few leaks which we are going to repair this year. This also involves having to close some galleries temporarily, for example the Ceramics and Photography galleries. We do apologise for the inconvenience, but these closures are necessary to allow us to undertake the work on the roof and associated internal works.

Galleries will reopen refreshed in the Autumn of 2019, once the works are completed. The brilliant news is that we will be able to present exhibitions without having to worry about a leaking roof. Associated electrical rewiring will also reduce the fire risk in the museum.

Other works we are undertaking - unbeknown to most people as these are happening in our basement - are further electrical works and substantial improvements to our air conditioning systems. This includes the installation of new air conditioning equipment to replace old equipment which will make the museum much more environmentally sustainable.

We are undertaking these works, with kind support of Welsh Government, to protect the Welsh national collection. We constantly strive to improve the way we care for the three million objects housed at National Museum Cardiff. The collections allow us to refresh displays regularly and put on exhibitions with new themes – check out our new ‘People and Plants’ exhibition of the museum’s economic Botany collection. Collections are also used for research, study, teaching, commemoration and many other functions.

Hence, there are many reasons why we would want to do our best to preserve the collections as best we can. The maintenance works during the coming months will greatly assist us with our collection care and, if these occasionally impact on our public spaces, we do ask that you bear with us – the works are temporary but the benefits will be long-lasting.

Find out more about Care of Collections at Amgueddfa Cymru - National Museum Wales here and follow us on Twitter. Follow the progress of the maintenance works during the coming months in 2019 on Twitter using the hashtag #museumcare.

Every river has its source, starting small then gathering pace. Our project on freshwater snails is doing just that as we tumble into 2019. “Codi i’r Wyneb – Brought to the Surface is a 2-year project to create a new guide to the freshwater snails of Britain and Ireland, supported by the National Lottery through the Heritage Lottery Fund. Where better to begin than with Amgueddfa Cymru’s world class Mollusca collections?

This month we are joined by three new faces: our Project Officer, Harry Powell, and volunteers Jelena Nefjodova and Mike Tynen. Harry studied biology and ecology at Plymouth University, and is a former volunteer here himself. Mike spent many years with the Cheshire Wildlife Trust and Jelena is a current student at Cardiff University. All four of us have gotten stuck in to the snail collections here, of which we’ll say more in a moment.

To date over 1000 other people, and several organisations, have already engaged with Brought to the Surface. Our travelling display was especially popular at Swansea Science Festival in November 2018, where many members of the public took the chance to get up close (up to 50X magnification!) with British and foreign freshwater snails on our stand. We also showcased specimens at two conferences at the Museum, Unknown Wales (Wildlife Trust of South and West Wales) and at the Wales Biodiversity Partnership.

These displays will evolve as the project does, but also on the way is a more permanent exhibit at the Museum, now in the design stages. This gives us an excuse to feature a photo by our partner Hannah Shaw, of the magnificent Llangloffan Fen near Fishguard, Pembrokeshire. We’ve been looking for a lush landscape, captured in summer, to make a good backdrop for the display. It’s also a reminder that, having passed the solstice, outdoor snail activities are not too far away.

Summer will also bring our series of “Snail Day” training and key testing events around Wales. Our partner Mike Dobson has been especially quick of the mark in helping draft a comprehensive key to try out with the public at these. We are fortunate in having such a range of snail specimens from the Museum to use in these activities, but it will also be fun for people to have a go at finding and identifying their own. After all, the ideal key is one that should allow a total beginner to identify the very first snail they find…

And so back to the collections, the foundation of this kind of biology and a unique asset of museums. Harry, Mike and Jelena have been helping review and curate what we already have, and others have kindly been sending specimens from England, Scotland and Northern Ireland for our project. Particular thanks to our partner Martin Willing from the Conchological Society, who is hot on the trail of Britain’s more obscure freshwater snail species. Our Twitter account @CardiffCurator will feature many of these over the next couple of years with the hashtag #FreshwaterSnailoftheFortnight. The photos, descriptions and DNA sequences from 150 years’ worth of snail study will all be the basis for our eventual Field Studies Council publication.

We’ll report again as more people, places and snails join us on our journey.

Cultural heritage collections need a friendly home. 'Friendly' means: a building that protects the collection from the elements – wind, sun and rain. Conservators worry a lot - and rightly so - about pigments fading when they are exposed to light, about stuffed animals being eaten by insect pests, about wartime medals corroding because of the presence of air pollutants. But it’s no good having a fantastic pest management system if the roof leaks. Getting the basics right makes the job of the conservator an awful lot easier and is better for the collection.

Like many museums up and down the country, National Museum Cardiff is housed in a historic building. The museum contains 30 public galleries and 50 collection stores which accommodate almost 3 million objects. This is only part of the national heritage collection of Wales and arguably something we want to protect for the benefit of current and future generations.

But being in a historic building, as beautiful as it is, has its challenges. Much of the building infrastructure is aging and needs modernising. Our roof needs some tlc. Our air conditioning systems are so old, there is nobody left in the museum who was around when they were first installed. And the electrics in parts of the building are not far from receiving a birthday telegram from Her Majesty the Queen.

All of those issues are a problem not just for visitors and staff, but also for the collections. Therefore, we have started modernising our museum building. In the past few years we already had parts of our roof replaced. Less publicly visible was the recent replacement of the electrical infrastructure in the west wing. We are now in the process of undertaking much more work to improve the building.

Some of this work will happen behind closed doors: replacement of our chillers and humidifiers with new, modern and efficient technology, making the museum leaner and greener. Other work will be more obvious to our visitors, including works to the roof of our south wing. Various works will require the temporary closure of some of our public galleries – please bear with us during this time, we are keeping the rest of the museum open and, once the works are completed, all galleries will be accessible again.

One difficulty remains: once all the works are completed the museum will look like nothing ever happened – we do not have a brand new building to show off for all our efforts. BUT the building will feel and operate differently. It will form a more reliable envelope around our collections. It will require less maintenance, saving us money and staff time. It will be more energy efficient and environmentally friendly, reducing our energy bills and forming a substantial contribution towards lowering our greenhouse gas emissions.

During this time of potential disruptions please bear in mind the end product, which will include a better museum experience for visitors today (well, next year) and in the future. And a building that continues to help us look after Wales’ national collection.

Should you have any questions at all about our refurbishment programme in relation to the collections, please do get in touch. We will be happy to assist in any way we can.

Find out more about Care of Collections at Amgueddfa Cymru - National Museum Wales here and follow us on Twitter under the hashtag #museumcare.