With Christmas almost upon us I thought I'd start this month's blog with a few wintery scene from our photographic collections. The first photograph is attributed to Mary Dillwyn (1816-1906), sister to John Dillwyn Llewelyn (1810-1882), and was taken in the Winter of 1853/54 probably on John's estate at Penllergare near Swansea. It is very likely to be the first photograph of a Welsh snowman! The second shows Big Pit colliery, Blaenafon (now Big Pit: National Mining Museum) in the snow in 1978.

This month has seen quite a number of new additions to the industry collections. One of the most interesting are these two oil on canvas portraits of Thomas Jenkins and his wife Susannah. Thomas Jenkins was owner of the Avon Vale Tinplate Works (which opened in 1866) and Aberavon Tinplate Works (which opened in 1875), both located at Aberavon, Port Talbot. After his death in 1891, his shareholding was inherited by his two daughters, one of whom had married Colonel David Roderick David, one of Thomas Jenkins' co-partners in the Avon Vale Tinplate Works. The other married William M. Jones, a local ship owner whose vessel 'Sisters' is recalled by the family as having carried the works' product for export.

Neither works are signed nor dated, but both are inscribed on the reverse by the sitters. The inscription states that they sat on their respective 71st and 66th birthdays in February 1879.

This piece of coal was removed by open cast methods from a coal pillar left in the 9' seam at Abercraf Colliery workings in the late 1990s. We have a number of samples in our collection of coal from various Welsh pits including, some mounted like this one, but also many samples collected on the last working day of various collieries.

Many of you will have seen the recent film 'Pride'. If so you'll know the amazing true story of how a group of gay men and women raised funds to help families affected by the miners' strike. This badge was purchased by the donor "at an all night fundraiser for mining families held at the Scala cinema in Kings' Cross in early 1985. At the time they were sold for £2.50 each (which was quite a lot in 1985) with all proceeds going to straight to the Lesbians & Gaymen Support the Miners fund."

We have also had a number of other donations this month relating to the 1984-85 miners' strike. This badge was produced during the 1984-85 miners' strike, and was apparently designed by Tyrone Jenkins, a South Wales cartoonist. We would love to know more if anyone has any information.

2014 was the 30th anniversary of the start of the strike, and this limited edition medallion commemorates this.

We have added a further two share certificates this month to our collection. The first is for The Wemyss Mine Limited, and is dated 1885. The first Wemyss Mine Ltd. Company was floated in 1880 to acquire the Wemyss lead mine adjacent to the Frongoch lead mine near Pontrhydygroes in mid-Wales. After its collapse in 1884 it was replaced by a second company of the same name registered in 1884, to which this certificate relates. In the years 1885-1889 when worked by this company, the mine employed only a dozen men and produced very modest tonnages of lead and zinc ores. The company ceased work in 1889 and was struck off in 1894.

The second certificate very surprisingly relates to the Cardiff Castle Gold Mine!! No, there isn't gold under the castle! This was actually an Australian enterprise run by Welsh emigrants located in the internationally famous Coolgardie goldfields in Western Australia. The company was London-registered in 1895 and so the name probably served as both a sentimental attachment for the emigrants as well as a marketing tool to attract British investors.

This photograph shows the sinking of Wyllie Colliery in the Sirhowy Valley in 1925/26. Wyllie Colliery was sunk by the Tredegar Iron and Coal Company, and named after a director of the company, Alexander Keith Wyllie. It was the last deep mine to be sunk in Monmouthshire, and one of the last in south Wales. The colliery was closed by the National Coal Board in March 1968.

Finally, this 2nd class single ticket is said to have been used on the last train to run from Gorseinon to Swansea (Victoria). It is dated 13 June 1964.

Mark Etheridge
Curator: Industry & Transport
Follow me on Twitter - @CuratorMark

Dw i wrth fy modd yn twrio yn storfeydd yr Amgueddfa. Sdim byd gwell na darganfod gwrthrychau sydd heb weld golau dydd ers degawdau. Llynedd, tra'n chwilota am gasgliadau o gyfnod y Rhyfel Byd Cyntaf, fe ddes i ar draws dyddiadur o'r flwyddyn 1915 mewn amlen yn yr archif. Wrth bori'r tudalennau, a thrafod gyda chydweithwyr, fe daeth hi'n amlwg fod stori'r perchennog yn haeddu cynulleidfa ehangach. Felly, dyma ni - croeso i brosiect @DyddiadurKate.

Eleni, i gyd-fynd a rhaglen yr Amgueddfa i goffau canmlwyddiant y Rhyfel Mawr, mi fydd tim ohonom yn trydar cynnwys y dyddiadur yn ddyddiol - canrif union ers i Kate Ellis, merch ffarm o ardal y Bala, nodi ei gweithgareddau beunyddiol yn ei blwyddlyfr bach coch. Ar y pryd, roedd Kate (Rowlands yn ddiweddarach) yn ei hugeiniau cynnar ac yn byw gyda'i rhieni - Ellis Robert Ellis a'i wraig Alice Jane Ellis - yn Tyhen, gerllaw pentre'r Sarnau. Wrth drydar y dyddiadur, byddwn yn defnyddio sillafu, atalnodi a thafodiaith y ddogfen wreiddiol.

Nid dyddiadur ymsonol mo hwn - peidiwch a disgwyl cyfrinachau o'r galon. Yn hytrach, yr hyn a gawn yw cipolwg ar fywyd dyddiol yng nghefn gwlad Meirionnydd ar ddechre'r ugeinfed ganrif - o'r tywydd a thasgau amaethyddol i brysurdeb diwylliannol y fro. Prin iawn yw cyfeiriadau Kate at y Rhyfel, er i nifer o drigolion yr ardal ymuno a'r lluoedd arfog. Ond mae hynny ynddo'i hun yn ddiddorol - iddi hi, ar yr wyneb beth bynnag, roedd bywyd yn mynd yn ei flaen fel arfer.

Cadwch lygad ar y blog am ragor o fanylion am y prosiect ac i glywed mwy am y bobl a'r digwyddiadau sy'n cael eu crybwyll yn y dyddiadur. Cofiwch hefyd ddilyn @DyddiadurKate o ddydd Calan ymlaen i olrhain ei hanes drwy gydol 2015.

Tro nesaf: Ar drywydd Kate Ellis.

After months of behind the scenes activity - rummaging in stores, researching, documenting, conserving and digitising - Amgueddfa Cymru's First World War catalogue is now online. At the moment, the catalogue includes over 500 records - archives, photographs and objects from the collections housed here at St Fagans. New records will be uploaded over the next few weeks, including some fantastic additions from the industry collections. We'll keep you posted.

I can't tell you how much this project has meant to me and my colleagues. It may sound corny, but we really do feel emotionally connected to the people whose lives are commemorated in the collections. From Walter Stinson's delicate beadwork jewellery, to Brinley Rhys Edmunds and his typo-ridden memorial plaque, these stories have captured our imagination. To us, Walter and Brinley are no longer anonymous names on file.

Talking of files, it hasn't been easy to pull-together our First World War collections. When curators speak of "newly-discovered" or "hidden" objects, please don't think that museums are full of misplaced or lost items - there are no "dusty vaults" here! The issue is usually a lack of documentation - the information stored on file which helps us to locate and interpret the collections in our care. Collecting methodologies have changed over the years, so too standards in documentation.

Many objects featured in the database were originally catalogued according to their function, making it difficult for present-day curators to draw-out their First World War significance. A classic example being a set of prosthetic arm attachments used by John Williams of Penrhyncoch. These were found in the medical collections, catalogued in 1966 under "orthopaedic equipment". By chance, I was looking at the accession file a few months ago and found a scribbled note saying "wounded in one arm during WW1". If only the curator had asked more questions at the time, especially given that John Williams himself donated the arm attachments to the Museum!

Thankfully, accession files are never closed indefinitely. New research and the reassessment of collections through community partnerships means that we're constantly editing and tweaking our records. So, if you knew a John Williams from Penrhyncoch who lost an arm during the First World War, please do get in touch.

This project is supported by the Armed Forces Community Covenant Grant Scheme.

Helo gyfeillion y gwanwyn!

Nadolig Llawen a diolch i bawb am anfon eich data ata i. Daliwch ati!

Rydyn ni’n adeiladu llun diddorol o’r gwahaniaeth yn y tywydd ar draws y wlad.  Yr wythnos diwethaf cofnododd Ysgol Carnforth North Road yn Lloegr dymheredd isel o 3°C ac Ysgol Mossend yn Bellshill, yn yr Alban, dymheredd uchel o 13°C am yr un diwrnod! Dyna wahaniaeth! Os ydych chi wedi profi tywydd eithafol gallwch chi ddefnyddio’r map i gymharu cofnodion ysgolion eraill ar yr un diwrnod. Rhowch wybod os ydych chi’n darganfod rhywbeth diddorol. 

Rwy’n edrych ymlaen yn fawr i weld eich cofnodion o’r wythnos ddiwethaf. Roedd Swyddfa Dywydd y DU wedi rhagweld tymheredd is ac eira mewn rhai mannau hyd yn oed. Os ydych chi wedi gweld eira, gofynnwch i’ch athro anfon ffotograff. Efallai y galla i ddangos rhai o’r lluniau ar y blog bylbiau. 

Rhoddwyd rhybudd melyn am wynt, eira a iâ mewn rhai rhannau o’r DU. Mae rhybudd melyn yn golygu bod posibilrwydd o dywydd gwael yn yr ardal honno. Bydd y Swyddfa Dywydd yn ein rhybuddio am dywydd garw er mwyn i ni baratoi. Gall tywydd garw (fel gwynt cryf a iâ) achosi problemau a’i gwneud hi’n anodd teithio. Weithiau bydd ffyrdd, rheilffyrdd a hyd yn oed ysgolion yn cau oherwydd tywydd gwael. 

Mae’r siart lliw yma yn dangos y cod sy’n cael ei ddefnyddio i rybuddio pa mor arw yw’r tywydd.

siart lliw i dangos y cod sy’n cael ei ddefnyddio i rybuddio pa mor arw yw’r tywydd

 Dim tywydd garw      Gofalwch            Paratowch         Gweithredwch
 
 
Gwyrdd: dim tywydd garw

Melyn: posibilrwydd o dywydd eithafol, gofalwch

Ambr (oren): posibilrwydd cryf y bydd y tywydd yn effeithio arnoch chi mewn rhyw fodd, paratowch

Coch: disgwyl tywydd eithafol, ar ddiwrnod Rhybudd Coch efallai bydd eich rhieni chi’n gorfod cynllunio teithiau a gweld pa ffyrdd sydd wedi cau.

Mae’r Swyddfa Dywydd hefyd yn defnyddio symbolau i ddangos pa fath o dywydd i’w ddisgwyl. Dyma symbolau yn dangos rhybudd coch am law, rhybudd gwyrdd am wynt ac eira, rhybudd ambr am iâ a rhybudd gwyrdd am niwl. Bydd hin bwrw glaw yn drwm a dylech chi baratoi am iâ. Beth am edrych ar wefan y Swyddfa Dywydd ac edrych ar ragolygon y tywydd yn eich ardal chi?

Symbols to show what weather to expect (via the Met Office website).

Rydych chi’n gwneud gwaith gwych gyfeillion!

Athro’r Ardd

Eich cwestiynau, fy atebion:

Ysgol Gynradd Stanford yn y Vale – Llawer o law ar ddydd Llun ond braidd dim am weddill yr wythnos! Mae’r tywydd wedi dechrau oeri go iawn, yn enwedig ar ddydd Mercher ac roedd hi’n rhewi bore ‘ma (dydd Gwener) ac mae’r plant yn dal i obeithio am eira!!! Mae’r plant wedi cyfansoddi cân ar gyfer cofnodi’r tywydd a’r tymheredd – mae nhw’n gantorion gwyddonol. Athro’r Ardd – Helo gantorion gwyddonol, am enw gwych! Rydych chi’n swnio fel criw llawn sbort a dwi’n siŵr bydd canu yn helpu’r planhigion. Allech chi anfon geiriau’r caneuon ata i neu recordiad ohono chi’n canu? Dim chi oed yr unig ysgol i eld dydd Mercher oer, dyma Ysgol Rhys Prichard ac Ysgol Hiraddug yn nodi eu bod rhew yn drwm ar lawr  ar ddydd Mercher.

Ysgol Gynradd Glyncollen – Mae un o’n bylbiau dirgel yn dechrau tyfu hefyd ac rydyn ni i gyd yn ceisio dyfalu pa flodyn yw e.  Rydyn ni’n mwynhau’r project. Diolch Athro’r Ardd. Blwyddyn 4.  Athro’r Ardd – Helo Blwyddyn 4, Rwy’n falch eich bod chi’n mwynhau’r project! Mae’n wych bod eich bylb dirgel chi’n dechrau tyfu hefyd, alwch chi anfon llun ata i? Gadewch i fi wybod pan fydd y blodyn yn agor, allwch chi ddyfalu beth yw e?

Ysgol Gynradd St. Ignatius – Mae llawer o’n planhigion ni wedi marw’n barod! Athro’r Ardd – Helo St. Ignatius, Mae’n ddrwg gen i eich bod chi’n cael trafferth gyda’r bylbiau. Bydda i’n cysylltu i gael mwy o wybodaeth. Os oes unrhyw ysgolion eraill yn cael problemau, cysylltwch â fi hefyd.

Os ydych chi wedi bod yn pori’n tudalennau Ymweld ac Addysg yn ddiweddar, mae’n siwr ichi ddod ar draws tudalennau sy’n edrych yn wahanol. O’r 9ed o Ragfyr 2014 ymlaen, rydym am dreialu rhannau o wefan Amgueddfa Cymru ar ei newydd wedd.

Ymweld â'r Hafan

Mae angen eich adborth chi arnom ni, i wneud yn siwr ein bod ni’n creu’r tudalennau gorau posibl. Os na weithiodd rhywbeth yn ystod eich ymweliad; os oedd unrhywbeth yn anodd i’w ddefnyddio; unrhyw ran o’r tudalennau’n eich drysu neu wybodaeth yn anodd i’w ganfod; neu os oes unrhyw beth yr hoffech chi ein gweld ni’n ei ddiwygio: rhowch wybod i ni. Wrth gwrs, os oes unrhyw beth ‘rydych chi’n ei hoffi am y tudalennau newydd, mi fyddwn yn falch iawn o glywed gennych hefyd!

Anfon Adborth

Pam diweddaru’r wefan?

Wrth i ni archwilio’r hen wefan, mi ddaethom ni o hyd i sawl ardal yr oeddem ni eisiau eu caboli a’u diweddaru.

Un o’n prif amcanion yw ein bod ni’n cyflenwi’r wybodaeth berthnasol i chi, yn gyflym ac yn ddi-ffws. Rydym ni am wneud hyn trwy wella cynnwys y wefan, symleiddio’r profiad gwe-lywio, a thwtio rywfaint ar y tudalennau.

Ein bwriad yw bod pori’r tudalennau newydd yn brofiad cyfoes, ffresh - a bod y wefan yn gweithio’n dda beth bynnag fo’r dechnoleg - ffôn symudol, llechen, rhaglen darllen sgrîn, neu gyfrifiadur desg. Mae ymweld â saith safle ein hamgueddfeydd yn brofiadau unigryw ac felly gobeithio ein bod ni’n adlewyrchu rhywfaint o hynny ar ein gwefan hefyd.

Dim ond rhai ffyrdd o wella’n gwefan yw’r rhain. Fe fyddwn ni’n gwneud rhagor o waith ar y safle yn yr wythnosau a misoedd sydd i ddod.

O’n blaen yn 2015

Yn ystod hanner cyntaf 2015 mi fyddwn yn diweddaru a chaboli rhagor o ardaloedd y wefan. Bydd tudalennau newydd am ein Casgliadau, ein gwaith curadurol a’n gwasanaethau llogi yn ymddangos, yn ogystal â’r blog a siop ar-lein.

Mi fyddwn ni’n sicrhau fod pob ardal o’r wefan gystal ag y gallith fod, trwy wrando ar, a dysgu gan, ddefnyddwyr ein gwefan.

Bydd eich adborth a’ch mewnbwn chi, felly, yn rhan allweddol o wella’r safle. Dim ond y dechrau yw hyn.

Diweddariad 1 - 16 Ionawr 2015

Diolch yn fawr i bawb a anfonodd adborth atom ni dros yr wythnosau diwetha. Mae’r rhestr o fygs a drwsiwyd yn rhy hirfaith i’w bostio yma, ond dyma restr o’r prif bethau ‘dyn ni wedi eu newid:

Digwyddiadau:

• Rydym wedi ychwanegu golwg calendr at ein tudalennau digwyddiadau - nawr, mae modd chwilio digwyddiadau yn ôl dyddiad.
• Ychwanegu opsiwn golwg ‘holl safleoedd’, sy’n dangos digwyddiadau ein holl amgueddfeydd ar un dudalen.
• Newid rhagosodiad y tudalennau digwyddiadau, fel eu bod yn ymddangos fel rhestr yn gyntaf.
• Mae dewisiadau golwg a dyddiad nawr yn ‘ludiog’, felly fyddan nhw ddim yn ail-osod wrth i chi bori digwyddiadau.

Blog - Dyma’r blog ar ei newydd wedd. Gobeithio y byddwch chi’n ei hoffi e!

Chwilio’r Wefan - Rydym ni wedi trwsio nifer o linciau oedd wedi torri. Rydym ni wedi gwella sut y mae canlyniadau chwilio yn ymddangos ar ffôn symudol.Diweddaru Cronfeydd Data Casgliadau - Cronfeydd Data Paleontoleg, Mwnyddiaeth Cymru, Molygsiaid, Fertebratiaid ac Infetibrata Môr oll wedi’u hail-gynllunio a’u diweddaru