Datganiadau i'r Wasg

Hanes Y Diwydiant Gwlan Ar Gof A Chadw

Flynyddoedd yn ôl, roedd Dre-fach Felindre'n cael ei adnabod fel Huddersfield Cymru oherwydd y diwydiant gwlân byrlymus yn y pentref bach yn Sir Gaerfyrddin. Erbyn hyn, mae'r pentref yn gartref i'r Amgueddfa Wlân Genedlaethol ac i'r casgliad cenedlaethol sy'n ymwneud â'r diwydiant pwysig hwn yn hanes Cymru.

Ddydd Iau 30 Mehefin, bydd cyfres o lyfrau gan Geraint Jenkins, sy'n olrhain hanes y diwydiant yn y rhan yma o'r byd yn cael eu lawnsio yn yr amgueddfa. Daw'r llyfrau a gyhoeddir gan Wasg Carreg Gwalch â'r diwydiant a hanes yr amgueddfa ei hun yn fyw. Teitlau'r llyfrau, sydd ar gael yn y Gymraeg a'r Saesneg yw Dre-fach Felindre a'r Diwydiant Gwlân a Melinau Gwlân, ac maen nhw ar gael am £5.50 yr un.

Cafodd yr amgueddfa sy'n un o chwe safle Amgueddfeydd ac Orielau Cenedlaethol Cymru ei hail-ddatblygu dros y blynyddoedd diwethaf fel rhan o strategaeth ddiwydiannol AOCC, a cheir hanes hyn yn un o'r cyfrolau a lawnsir yr wythnos hon.

Meddai Sally Moss, Curadur a Phennaeth yr Amgueddfa Wlân Genedlaethol:

"Mae'r llyfrau yma yn glasuron yn y maes ac yn llawn lluniau newydd a gwybodaeth wedi'i ddiweddaru. Mae'r llyfrau yma nid yn unig yn llawn gwybodaeth am y crefftau a'r crefftwyr a oedd yn ymwneud â'r diwydiant, ond hefyd yn cynnwys gwybodaeth helaeth am y diwydiant heddiw a'r rôl mae'r Amgueddfa Wlân Genedlaethol yn ei chwarae yn hyn oll."

Treuliodd Geraint Jenkins ei yrfa yn gweithio i AOCC, a bu'n bennaeth yr Amgueddfa Ddiwydiant a Môr ynghyd ag Amgueddfa Werin Cymru, Sain Ffagan. Mae'n awdur toreithiog ar hanes a thraddodiadau Cymru. Cafodd y llyfrau a lawnsir heddiw eu hysgrifennu pan oedd Dr Jenkins yn gweithio i'r amgueddfeydd.

Bydd Dr Jenkins ar gael i arwyddo copïau o'r llyfrau yn yr Amgueddfa Wlân Genedlaethol o 2.30 ymlaen brynhawn Iau.

Mae safleoedd eraill AOCC yn cynnwys yr Amgueddfa ac Oriel Genedlaethol Cymru yng Nghaerdydd, Pwll Mawr: Amgueddfa Lofaol Genedlaethol Cymru, Blaenafon - enillydd Gwobr Gulbenkian eleni - Amgueddfa'r Lleng Rufeinig yng Nghaerllion, Amgueddfa Werin Cymru, Sain Ffagan ac Amgueddfa Lechi Cymru yn Llanberis. Bydd Amgueddfa Genedlaethol y Glannau yn agor yn Abertawe yn nes ymlaen eleni, gan adrodd stori pobl, diwydiant a blaengaredd yng Nghymru.

Mae mynediad i holl safleoedd AOCC am ddim, diolch i gefnogaeth Llywodraeth Cynulliad Cymru.