Hafan y Blog

Ysbrydoliaeth o Natur

Stephen Williams, 4 Awst 2020

Mae llawer o brosesau diwydiannol wedi'u hysbrydoli gan natur, a gellid eu hystyried yn estyniad mecanyddol o broses law draddodiadol a oedd yn defnyddio pethau o fyd natur. Mae'r Gigiwr yn enghraifft wych o hyn. Dyma ychydig am y peiriant hynod hwn sy'n gymysgedd o'r naturiol a'r dynol.

Gigwr

Yn draddodiadol, byddai pobl yn defnyddio teilai neu 'lysiau'r cribwr' i gribo arwyneb y brethyn gwlân gwlyb gyda phennau pigog llysiau’r cribwr er mwyn ei wneud yn feddal ac yn fflwffiog. Yr enw ar hyn yw ‘codi’r geden’.

Dyfeisiwyd y peiriant hwn i gyflymu’r broses a’i gwneud yn fwy effeithiol. Mae’r gigwr yn cynnwys 3000 o lysiau’r cribwr pigog mewn ffrâm haearn ac fe’i gyrrir gan drydan.

Roedd y brethyn yn symud dros lysiau’r cribwr, gan roi gorffeniad mwy gwastad a fflwffiog iddo.

Y Gigiwr a theilau yn Amgueddfa Wlân Cymru

Mae’r gigwr yn gymysgedd diddorol o’r naturiol a'r diwydiannol. Roedd yn cyfuno prosesau a wnaed â llaw yn y gorffennol â pheirianneg fanwl – sef dyfodol y diwydiant tecstilau.

Byddai ‘Dyn Llysiau’r Cribwr’ yn teithio o un felin i’r llall i adnewyddu llysiau’r cribwr yn y gigwyr. Roedd y gwaith hwn yn gofyn am grin dipyn o fedr gan fod rhaid trefnu pennau llysiau’r cribwr yn ofalus er mwyn sicrhau bod y brethyn yn cael ei orffen yn wastad. Roedd y rhan fwyaf o lysiau’r cribwr yn dod o erddi arbenigol yng Ngwlad yr Haf.

Tagiwyd gyda

Amgueddfa Wlân Cymru  Crefftwyr Amgueddfa Wlân Cymru 

sylw (2)

Nid yw sylwadau ar gael ar hyn o bryd. Ymddiheuriadau am yr anghyfleustra.
Nia Martin-Evans Staff Amgueddfa Cymru
18 Tachwedd 2020, 15:29

Dear Valerie Belsey,

Thank you for getting in touch with us. I have passed your enquiry to my colleagues at the National Wool Museum, they will hopefully be able to advise further.

Many thanks,

Nia
(Digital Team)

Valerie Belsey
18 Medi 2020, 18:06
Hello - I am working with Harbertonford Primary School in Devon on a project/play about the mill which worked here from the eighteenth century up until 1963. I am making a living loom and would also like to make a model teasel gig or a teasle paddle which I have seen on line. Perhaps you could send me a bit of a blue print for me to work from. I look forward to your reply. All the best - Valerie Belsey.