And that’s it for another year... or is it?

Nodi Mis Ymwybyddiaeth Awtistiaeth

Dave Enright, 25 Ebrill 2023

Oeddech chi'n gwybod bod mis Ebrill yn Fis Ymwybyddiaeth Awtistiaeth? Mae Amgueddfa Cymru yn gwerthfawrogi ein holl ymwelwyr ac mae'n bwysig ein bod yn ystyried pobl sydd ag anghenion gwahanol i'r mwyafrif ohonom fel bod ymwelwyr yn cael croeso yn ein lleoliadau a bod ein haelodau staff sydd ar y sbectrwm yn cael eu gwerthfawrogi.

I'n hymwelwyr, rydym yn hyrwyddo ein cyfnodau tawelach ar ein gwefan ar gyfer ein holl safleoedd ac wedi tynnu sylw at ardaloedd a allai achosi gorlwyth synhwyraidd ar ein mapiau. Mae gan Amgueddfa Genedlaethol y Glannau ystafell ymlacio i bobl sydd ei hangen. Mae mwy o waith ar y gweill i wella ein harlwy i ymwelwyr ag anableddau - cadwch olwg am y rhain drwy gydol y flwyddyn.

David Enright yw Dirprwy Rheolwr Gwasanaethau Ymwelwyr Amgueddfa Genedlaethol Caerdydd ac eisteddodd i lawr i ddweud wrthym am ei daith i fod yn Hyfforddwr Ymwybyddiaeth Awtistiaeth a rhannu sut mae bobl sydd ar y sbectrwm awtistiaeth yn adnodd gwerthfawr sy’n cael effaith gadarnhaol ar brofiad ymwelwyr Amgueddfa Genedlaethol Caerdydd.

***

Beth sy'n wych am weithio mewn sefydliad fel Amgueddfa Genedlaethol Caerdydd yw bod pawb yn ein nabod ni a'r gwaith anhygoel sy'n mynd ymlaen yma. Mae hyn yn golygu bod pobl ifanc yn ei weld fel lle diddorol ac amrywiol i wneud eu profiad gwaith oherwydd eu bod yn cael gwneud amrywiaeth o bethau yn ystod eu cyfnod gyda ni. Rwy'n angerddol dros roi cyfleoedd i bobl ifanc yn yr amgueddfa, ac felly rwy'n gwneud fy ngorau i roi cyfleoedd am brofiad gwaith pryd bynnag y gallaf.

Tua 12 mlynedd yn ôl, wnes i sylwi bod 'na gynnydd yn y bobl oedd yn dod atom ni am brofiad gwaith oedd ar y sbectrwm awtistig. Roeddwn i eisiau gwneud yn siŵr, wrth roi'r cyfle i bobl ddod atom ni, fy mod i hefyd yn gallu eu cefnogi nhw ac roeddwn i'n gweld deall awtistiaeth fel rhywbeth allweddol i'w helpu i ffynnu yn ystod eu cyfnod gyda ni. Doeddwn i ddim yn gwybod unrhyw beth am sut mae awtistiaeth yn cyflwyno ei hun a beth allai achosi ‘trigger’, ond roeddwn i'n llawn bwriadau da.

Ar ôl cyfarfod rhai o'r bobl angerddol, diddorol oedden nhw gyda diddordeb yng ngwaith yr amgueddfa, dechreuais feddwl: "Beth sy'n digwydd i'r bobl yma ar ôl iddyn nhw wneud eu pythefnos o brofiad gwaith gyda ni? Oni fyddai'n wych pe gallem eu cadw a chael budd o'u natur chwilfrydig, llawn diddordeb?"

Mae awtistiaeth yn anabledd datblygiadol, ac oherwydd yr amryw o ffyrdd y gall yr anabledd gyflwyno ei hun – ymddygiad ailadroddus neu gyfyngol, heriau cyfathrebu cymdeithasol, a rhyngweithio cymdeithasol, er enghraifft - mae pobl ar y sbectrwm awtistig weithiau'n ei chael hi'n anodd dod o hyd i waith hirdymor ystyrlon. Ond mae fy mhrofiad i o weithio gyda phobl ar y sbectrwm wedi bod yn gwbl groes i hyn - gall pobl ag awtistiaeth fod yn gyflogadwy iawn gyda sgiliau gwerthfawr ac maen nhw'n gydweithwyr gwych.

Fe wnes i gysylltu â'r Gymdeithas Awtistiaeth Genedlaethol ac yn ddigon buan, cefais fy hyfforddi mewn ymwybyddiaeth o awtistiaeth. Gan deimlo'n fwy parod, croesawais fwy o bobl i'n tîm blaen tŷ am brofiad gwaith ac am waith parhaol neu pŵl ar ein tîm. Fe ddechreuon ni hyd yn oed ddod yn adnabyddus gan rai asiantaethau arbenigol am ddarparu'r cyfleoedd yma i bobl ag awtistiaeth, oedd yn arwydd da ein bod ni'n gwneud rhywbeth yn iawn!

Fe'm hyfforddais yn ddiweddarach fel hyfforddwr ymwybyddiaeth awtistiaeth gyda'r Gymdeithas Llywodraeth Leol Cymru ac rwy' bellach yn rhedeg hyfforddiant yn Amgueddfa Genedlaethol Caerdydd sydd yn agored i bawb ar draws Amgueddfa Cymru.

Gadael sylw

Rhannu

Mae Ein Planhigion Yn Blodeuo

Penny Dacey, 29 Mawrth 2023

Mae'r gwanwyn wedi cyrraedd Cyfeillion,

Rwy'n siŵr ein bod ni i gyd wedi sylwi ar arwyddion y gwanwyn, gan gynnwys planhigion crocws a chennin Pedr yn blodeuo'n llawn! Ydych chi erioed wedi meddwl am pam mae'r planhigion yma yn eu blodeuo, a sut fedrwn ni gwybod pryd maent wedi blodeuo? Gadewch i ni archwilio hyn gyda'n gilydd

Mae'r cennin Pedr a'r crocws yn blanhigyn bylbyn, sy'n golygu eu bod yn tyfu o fylbiau yn y ddaear. Mae'r bylbiau hyn yn cadw egni tan mae’n amser i’r planhigion dyfu. Mae'r bylbiau’n cysgu yn ystod y gaeaf ac yn dechrau tyfu wrth i'r tywydd cynhesu, sef pryd mae’r dail cyntaf yn dangos o'r pridd. Mae'r dail yn ymddangos yn gyntaf fel y gall gynhyrchu bwyd i'r planhigyn trwy ffotosynthesis, proses sy’n defnyddio egni o'r haul i droi carbon deuocsid a dŵr mewn i siwgr ac ocsigen. Mae'r planhigion yn defnyddio'r siwgr yma fel bwyd, i ddarparu egni at barhau tyfu ac i ail-lenwi eu bwlb hefo egni ar gyfer y gaeaf canlynol.

Gallwch weld pryd mae'r planhigion hyn wedi blodeuo drwy chwilio am eu blodau. Fel arfer, mae gan gennin Pedr coesyn hir hefo un blodyn melyn o siâp trymped, tra bod gan y crocws flodau llai o siâp cwpan, sy'n dod mewn amrywiaeth o liwiau fel porffor, gwyn, a melyn. Mae'r blodau lliwgar, disglair hyn yn denu pryfed fel gwenyn a phili-pala. Mae paill y blodau yn glynu wrth y pryfed yma, fel bod nhw’n dosbarthu hyn i flodau gwahanol. Mae peilliad yn digwydd pan fydd paill o ran wrywaidd blodyn (y brigeryn) yn cael ei drosglwyddo i ran fenywaidd blodyn (y pistil). Unwaith y bydd hyn wedi digwydd, gall y blodyn gynhyrchu hadau.

Ar ôl i'r planhigion blodeuo a'r hadau gael eu cynhyrchu, mae'r planhigion yn dechrau marw yn ôl. Yna bydd ein bylbiau bach yn orffwys eto, tan y tymor tyfu nesaf.

Mae rhai ysgolion wedi rhannu bod eu planhigion wedi blodeuo. Gallwch weld pa ysgolion sydd wedi anfon cofnodion blodeuo drwy edrych ar fap y prosiect a'r graffiau blodau. Cofiwch, gallwch hefyd edrych ar ganlyniadau o flynyddoedd blaenorol i gymharu. Beth am edrych i weld os yw eich ysgol wedi cymryd rhan yn y prosiect o'r blaen?

Rwyf wedi atodi'r adnodd Cadw Cofnodion Blodau i'r dde o'r dudalen. Mae hwn yn edrych ar sut i gymryd mesuriadau uchder eich planhigion a sut i ddweud pryd mae’r blodyn wedi agor yn llwyr. Mae’n hefyd yn rhestru adnoddau sef ar y wefan, fel taflenni i enwi rhannau o blanhigion.

Gofynnwn ichi nodi'r dyddiad mae eich planhigyn yn blodeuo a'r taldra ar y dyddiad hwnnw. Cofiwch, gofynnwn am fesuriadau yn filimedrau. Os byddwch yn cofnodi eich uchder mewn centimetr mewn camgymeriad, bydd hyn yn dangos ar y wefan mewn milimedrau. Bydd hyn yn golygu bod cennin Pedr o 15cm yn dangos fel 15mm (1.5cm)!

Rwyf wedi atodi darluniau botanegol a anfonwyd i ni gan ysgolion yn y blynyddoedd blaenorol. Beth am astudio eich planhigion a chreu llun o be welwch? Gall fod yn ddiddorol i wneud darluniau o'ch planhigion yn rheolaidd, i weld sut maent yn newid dros amser.

Rydym wedi gwylio ein planhigion o'r bwlb i'r blodyn. Rwyf wedi gweld o'r sylwadau bod llawer ohonoch yn frwd o'r newidiadau yr ydych wedi'u gweld. Rwyf wedi atodi taflen i greu llyfr Origami sy'n archwilio bywyd bwlb. Mae yna fersiwn lliw a fersiwn i liwio eich hun.

Rydym yn yr wythnos olaf o gasglu data tywydd. Gofynnwn i ysgolion cofnodi eu holl ddata tywydd i'r wefan erbyn 31 Mawrth. Os yw eich planhigion wedi blodeuo, cofnodwch eich data blodau erbyn 31 Mawrth. Os nad yw eich planhigion wedi blodeuo eto, plîs rhowch wybod i ni yn y sylwadau. Mae canllaw pellach am hyn yn yr adnodd ‘Cadw Cofnodion Blodau’.

Plîs rhannwch luniau drwy e-bost neu Twitter, mae’n hyfryd gweld y planhigion yn blodeuo. Plîs rhannwch eich syniadau am y prosiect yn y bwlch sylwadau wrth gofnodi data, a rhowch wybod beth ydych yn meddwl yw’r bylbiau dirgel!

Parhewch â'r gwaith da Cyfeillion y Gwanwyn,

Athro'r Ardd a Bwlb Bychan

Gadael sylw

Tagiwyd gyda

Addysg Spring Bulbs

Rhannu

Ŵyna ym mywyd ac economi cefn gwlad Cymru a’i theuluoedd ffermio

Gareth Beech, 24 Mawrth 2023

Mae teuluoedd ffermio yng Nghymru sy’n cadw defaid yn bennaf yn dibynnu ar ŵyna am eu prif incwm am y flwyddyn. Mae tymor ŵyna llwyddiannus yn hanfodol ar gyfer eu bywoliaeth fel ffermwyr. Bydd cyfran fawr o incwm y fferm yn dod o werthu’r ŵyn ar gyfer cig. Mae’n gyfnod o ddod â bywyd newydd i’r fferm, o ofalu am yr ŵyn newydd-anedig a’u meithrin, o weithio oriau hir, dan amodau anodd weithiau, i gynhyrchu incwm ar gyfer y teuluoedd ffermio.

Mae’r fferm deuluol yn dal i fod yn bwysig iawn yn economi wledig Cymru. Mae llawer o ffermydd wedi cynnal cenedlaethau o’r un teuluoedd ac wedi bod yn rhan hanfodol o economi a bywyd gwledig Cymru drwy gynhyrchu bwyd, gwaith, a chefnogi diwydiannau a chrefftau gwledig cysylltiedig ar gyfer offer, cyflenwadau a pheiriannau.

Mae ŵyna a’r cynhaeaf, y cyfnodau prysuraf ar y fferm, yn dal i gynnwys holl aelodau’r teuluoedd ffermio’n aml. Mae pawb yn rhan o’r gwaith o ofalu am y praidd, yn geni’r ŵyn, yn gofalu amdanynt a’u magu, ynghyd â’r tasgau hanfodol o’u bwydo a rhoi dŵr iddynt, yn carthu llociau, yn rhoi unrhyw driniaeth sydd ei hangen, a mynd â’r mamogiaid a’r ŵyn allan i’r caeau pan fyddant yn ddigon cryf. Bellach mae’n gyffredin i bartneriaid gael swydd yn rhywle arall gydag incwm heblaw ffermio. Ond yn aml maen nhw’n dal i weithio ar y fferm hefyd. Mae ŵyna yn waith pedair awr ar hugain y dydd. Ni ellir rhagweld pa amser o’r dydd na’r nos y bydd dafad yn dod ag oen yn ystod y cyfnod ŵyna.

Mae sgiliau a gwybodaeth hwsmonaeth draddodiadol, wedi’u trosglwyddo i lawr dros genedlaethau, yn cael eu cyfuno â gwybodaeth am faethiad a thriniaethau iechyd anifeiliaid modern. Ar yr un llaw mae’r boddhad, y pleser a’r rhyddhad o weld bywyd newydd yn cyrraedd ac yn ffynnu; ar y llaw arall mae’r blinder o weithio oriau hir a shifftiau nos, gweithio mewn budreddi a mwd, neu mewn amodau oer a gwlyb y tu allan. Mae yna siomedigaethau a rhwystredigaethau wrth golli ŵyn, a fydd yn effeithio’n uniongyrchol ar incwm a phroffidioldeb. Mae’r tasgau rheolaidd ac ailadroddus o garthu llociau, chwistrellu diheintydd, a rhoi gwellt newydd ar lawr yn hanfodol i atal clefydau fel E-coli ymysg yr ŵyn newydd-anedig bregus.

Mae ŵyna yn yr oes fodern yn fwy tebygol o ddigwydd o dan do mewn siediau mawr, yn hytrach nag allan yn y caeau fel yr arferai ddigwydd. Gall ŵyna ddigwydd fesul swp, yn ôl pryd y cafodd yr hyrddod eu rhoi gyda grwpiau o famogiaid, i wasgaru’r gwaith a lleihau’r prysurdeb. Bydd sganio mamogiaid ymlaen llaw yn dangos pa rai sy’n feichiog a sawl oen sydd ganddynt, fel y gellir eu grwpio a rhoi’r sylw a’r gofal angenrheidiol iddynt. Byddai mamogiaid nad ydynt yn feichiog yn cael eu cadw ar y caeau. Gall amseru ŵyna yng Nghymru gael ei ddylanwadu gan leoliad, uchder y tir a thywydd, neu a yw’r ffermwr yn anelu i werthu ar adeg benodol neu ar gyfer galw penodol.

Mae bridiau Cymreig fel y ddafad fynydd Gymreig a’r Beulah yn parhau i fod yn boblogaidd ar y bryniau a’r mynyddoedd. Mae’r ymgyrch i gael ŵyn o ansawdd gwell sydd at ddant defnyddwyr yma ym Mhrydain a’r marchnadoedd allforio yn Ewrop, y Dwyrain Canol ac Asia wedi cynnwys defnyddio bridiau tramor fel defaid Texel, a ddaw o’r Iseldiroedd yn wreiddiol. Mae’n rhaid i fridiau ar ffermydd yr ucheldir a ffermydd mynydd fod yn wydn a gallu gwrthsefyll amodau oer a gwlyb. Nid yw rhai bridiau newydd wedi ffynnu, am eu bod yn agored i gyflyrau fel clwy’r traed gan nad ydynt yn gallu ymdopi’n dda â hinsawdd laith.

Mae ŵyna, fel pob agwedd ar amaethyddiaeth fodern, wedi esblygu’n sylweddol yn seiliedig ar y defnydd o wyddoniaeth a thechnoleg. Mae’r corff ar gyfer hybu gwerthiant cig oen o Gymru – Hybu Cig Cymru, yn disgrifio’r dull cyfoes: ‘Fel un o gynhyrchwyr cig oen mwya’r byd, mae Cymru wedi bod ar flaen y gad o ran datblygiadau yn y diwydiant defaid. Wrth i chwaeth cwsmeriaid newid, felly hefyd mae amaeth wedi newid. Mae ffermio wedi esblygu trwy gyfuno dulliau traddodiadol sydd yn gweddu â’r amgylchedd naturiol godidog ac wedi ei drosglwyddo o genhedlaeth i genhedlaeth, a datblygiadau newydd sy’n gwneud y mwyaf o arferion gorau o ran maeth ac iechyd anifeiliaid.’

Nod triniaethau iechyd anifeiliaid a maethiad yw sicrhau’r gwerth gorau i’r carcas, ac mae dulliau newydd yn seiliedig ar ganlyniadau ymchwil a datblygu. Un dull yw rhoi sbwng i mewn i famogiaid (‘sponging’), gan ddefnyddio progestogen, fersiwn synthetig o’r hormon naturiol progesteron. Gellir dod â phreiddiau i’w tymor yn gynt ac ar yr un pryd, gan ŵyna yn ystod cyfnod penodol iawn o amser, ac yn gynharach yn y flwyddyn. Gellir cynllunio gweithwyr ac adnoddau’n well, a chynhyrchu ŵyn pan fydd yna lai o ŵyn newydd yn barod i’r farchnad o bosibl. Gall hefyd olygu cyfnod byr a dwys iawn, yn enwedig os oes efeilliaid a thripledi angen mwy o amser a sylw, neu famogiaid â chymhlethdodau.

Cyfanswm gwerth allforion cig oen Cymru yn 2022 oedd £171.5 miliwn, cynnydd o £154.7 miliwn yn 2013.

Aeth nifer y defaid yng Nghymru dros 10 miliwn yn 2017 am y tro cyntaf yn yr unfed ganrif ar hugain. Roedd niferoedd defaid wedi gostwng cyn hynny o tua 12 miliwn ar ôl i’r llywodraeth roi’r gorau i daliadau i gefnogi amaethyddiaeth yn seiliedig ar nifer yr anifeiliaid roedd ffermwyr yn eu cadw.

Gallai sawl ffactor ddylanwadu ar ŵyna yn y dyfodol yng Nghymru: nifer y defaid; dymuniadau defnyddwyr; cynaliadwyedd; a newid yn yr hinsawdd. Gallai cytundebau masnach newydd gynnig posibiliadau newydd ond mwy o gystadleuaeth gan fewnforion rhatach hefyd. Ailgychwynnodd allforion cig oen Cymru i’r Unol Daleithiau o’r diwedd yn 2022, a chredir bod potensial i allforio mwy i wledydd fel y Gwlff a Tsieina. Bydd newidiadau i daliadau’r llywodraeth yng Nghymru i’r Cynllun Ffermio Cynaliadwy yn seiliedig ar fanteision amgylcheddol ac adfer bioamrywiaeth, fel rhan o ddiwydiant amaethyddol cynaliadwy. Efallai ei fod yn dal i fod yn ffordd o fyw i raddau, gyda dulliau busnes proffesiynol, yn addasu i ymateb i natur marchnadoedd, gydag entrepreneuriaeth i greu cynhyrchion newydd ar gyfer diwydiant cynaliadwy a fforddiadwy.

Bydd y rhan fwyaf o’r ŵyn yn cael eu gwerthu am eu cig rhwng 4 a 12 mis oed. Yn Sain Ffagan, bydd y rhan fwyaf o’r ŵyn benyw’n cael eu gwerthu neu eu cadw fel stoc magu pedigri. Bydd y rhan fwyaf o’r ŵyn gwryw yn cael eu gwerthu am eu cig gydag ychydig o’r goreuon yn cael eu gwerthu fel hyrddod magu.

Yn 2020, enillodd cig oen Cymru statws Dynodiad Daearyddol Gwarchodedig (PGI) gan Adran Bwyd, Materion Gwledig ac Amaethyddiaeth (DEFRA) Llywodraeth y DU. Statws a ddyfernir gan Lywodraeth y DU yw Dynodiad Daearyddol Gwarchodedig (PGI) sy’n diogelu a hyrwyddo cynhyrchion bwyd rhanbarthol a enwyd sydd ag enw da neu nodweddion nodedig yn benodol i’r ardal honno. Mae’n golygu mai dim ond ŵyn sydd wedi’u geni a’u magu yng Nghymru a’u lladd mewn lladd-dai cymeradwy y gellir eu disgrifio’n gyfreithiol fel Cig Oen Cymru. Roedd hyn yn disodli’r statws PGI blaenorol a ddyfarnwyd gan yr UE yn 2003.

Mewn gwlad fynyddig sy’n anaddas i lawer o fathau o amaethyddiaeth ond ble mae’r arfer o gadw defaid yn ffynnu, bydd y tymor ŵyna blynyddol yn rhan bwysig ohoni bob amser, yn cyflwyno bywyd newydd, yn darparu busnes ffermio hyfyw, ac yn cynnal ffermydd teuluol.

Gadael sylw

Tagiwyd gyda

Sgrinwyna

Rhannu

Amgueddfeydd yn Ysbrydoli Atgofion – ein blwyddyn gyntaf!

Sharon Ford, Gareth Rees a Fi Fenton, 22 Mawrth 2023

Ym mis Ebrill 2022, cafodd Amgueddfeydd yn Ysbrydoli Atgofion, project partneriaeth tair blynedd rhwng Amgueddfa Cymru a Chymdeithas Alzheimer's Cymru. Mae'n cael ei ariannu gan Gronfa Gymunedol y Loteri Genedlaethol, a'i nod yw archwilio sut y gallwn ni ddefnyddio ein saith amgueddfa a’n casgliadau i wella iechyd a lles pobl sy'n cael eu heffeithio gan ddementia.

Pam mae'r project hwn yn bwysig

Yn aml, gall pobl sy'n byw gyda dementia a'r rhai sy'n eu cefnogi ac yn gofalu amdanyn nhw brofi llai o gyswllt cymdeithasol, ynysigrwydd cymdeithasol, diffyg hyder, gorbryder a phryderon iechyd meddwl eraill. Mewn ymateb, mae ymchwil wedi dangos bod ymyriadau sy'n seiliedig ar amgueddfeydd yn ffordd bwysig o hyrwyddo ymgysylltiad a lles pobl sy'n byw gyda dementia.[1]

"Mae yna deimladau ac emosiynau rwy’n eu cael wrth weld pethau mewn amgueddfeydd, fel y tai teras yma yn Sain Ffagan. Mae’r teimlad yn fy llethu mewn ffordd sydd ond yn bosib pan allwch chi gyffwrdd â rhywbeth neu weld pethau bywyd go iawn – fel atgofion am fy mam-gu a thad-cu sy’n llifo’n ôl. Mae amgueddfeydd mor bwysig i bobl â dementia. Maen nhw'n llefydd bendigedig ond yn eich llethu ar yr un pryd."

Person sy'n byw gyda dementia

Beth sydd wedi cael ei wneud eisoes?

Dechreuodd Amgueddfa Cymru ar ei thaith i fod yn sefydliad sy’n deall dementia yn ôl yn 2015. Rhwng hynny a 2018, gwahoddwyd pobl sy’n cael eu heffeithio gan ddementia i fod yn rhan o archwiliadau hygyrchedd mewn tair o'n hamgueddfeydd. Yn dilyn hyn, datblygwyd ein teithiau tanddaearol dementia -gyfeillgar yn Big Pit, gyda phobl sy’n cael eu heffeithio gan ddementia ac ar eu cyfer nhw hefyd. Ymhlith y darnau eraill o waith, mae Grŵp Cerdded Dementia Cynnar yn Sain Ffagan a Grŵp Pontio'r Cenedlaethau yn Big Pit Amgueddfa Lofaol Cymru.

Ein hymgynghoriadau

Rhwng mis Rhagfyr 2022 a mis Mawrth 2023, mae’r tîm Amgueddfeydd yn Ysbrydoli Atgofion wedi bod yn gwahodd pobl sy'n byw gyda dementia, gofalwyr (di-dâl ac o'r sector), cydweithwyr yn y sector treftadaeth a chydweithwyr o sefydliadau cynrychiadol i ymgynnull â ni yn ein hamgueddfeydd ac mewn lleoliadau cymunedol ledled Cymru. Mae'r tîm hefyd wedi bod allan yn siarad gyda grwpiau cymunedol a phreswylwyr cartrefi gofal. Hyd yma, mae 183 o bobl wedi ymuno â ni.

Mae'r sgyrsiau hyn wedi bod yn gyfle gwirioneddol i ddefnyddio profiadau bywyd pobl sydd wedi eu heffeithio gan ddementia a'r rhai o fewn y sector treftadaeth, darganfod mwy am y rhwystrau sy'n wynebu pobl sy'n cael eu heffeithio gan ddementia wrth ymwneud ag amgueddfeydd, ac edrych ar sut y gallwn ddatblygu ein safleoedd a’n staff i ddod yn fwy cefnogol o ddementia.

Dyma ychydig o ddyfyniadau gan y rhai a ymunodd â ni, pan ofynnwyd iddyn nhw beth wnaethon nhw ei fwynhau am yr ymgynghoriad:

"Clywed barn pobl sy'n byw gyda dementia, eu gofalwyr a'r rhai sy'n gweithio gyda'r rhai sydd â dementia. Roedd yn addysgiadol ac yn gwneud i rywun feddwl" Aelod o sefydliad cynrychioladol

"Cwrdd â phobl eraill a chymharu eu hanghenion a'u problemau gyda’n rhai ni" Person sy'n cael ei effeithio gan ddementia

"Rwyf wedi mwynhau cwrdd â phawb a'r staff brwdfrydig sy'n arwain y project. Rwy'n teimlo'n hynod o falch fy mod wedi gallu cyfrannu. Rwy'n edrych ymlaen at glywed sut mae'r project yn datblygu" Gofalwr

"Mae ystod y project yn drawiadol gyda holl gyfleusterau'r Amgueddfeydd ar gael. Er, dim ond un gwrthrych syml oedd ei angen i sbarduno atgofion ac annog sgyrsiau yn y digwyddiad y bues i ynddo ym Mlaenafon. Hen gerdyn post oedd e gydag ambell lun o Borthcawl ar y blaen. Arweiniodd hyn yn syth at gymaint o atgofion am wyliau haf, tripiau ysgol Sul, teithiau undydd. Roedd un o'r grŵp yn cofio blas y toesenni wedi ffrio! Un cerdyn post syml ac roedden ni'n ôl yno... pob un yn siarad am y peth – yn ofalwyr ac yn bobl sydd wedi'u heffeithio gan ddementia fel ei gilydd.

"Rwy'n gobeithio y bydd y project hwn yn ffynnu gan y bydd yn gwneud gwahaniaeth i fywydau pobl. Rwy'n falch o'i gefnogi a'i hyrwyddo wrth weithio ledled y De."

Chris Hodson, Gweithiwr Gwybodaeth yng Nghymdeithas Alzheimer’s Cymru

Y camau nesaf

Dros y misoedd nesaf byddwn yn gwahodd pobl i ymuno â'n Grŵp Llais Dementia mewn Treftadaeth. Bydd hyn yn cynnwys pobl sy'n byw gyda dementia, gofalwyr di-dâl, staff y sector gofal, cydweithwyr yn y sector treftadaeth, a gyda'i gilydd byddan nhw’n helpu i lywio gwaith y project dros y ddwy flynedd nesaf wrth i ni ddatblygu a chyflwyno rhaglen ystyrlon o weithgareddau, yn ein hamgueddfeydd ac mewn cymunedau.

Gyda phwy ddylech chi gysylltu

Dyma'r Tîm Amgueddfeydd yn Ysbrydoli Atgofion yn Amgueddfa Cymru:

Sharon Ford – Rheolwr Rhaglen

Gareth Rees – Arweinydd Llais Dementia

Fi Fenton – Swyddog Gweinyddol

Os hoffech chi ddysgu mwy am waith y project hwn, neu gael gwybod pa gyfleoedd sydd ar gael i gymryd rhan, e-bostiwch Gareth (gareth.rees@amgueddfacymru.ac.uk) neu ffoniwch 029 2057 3418, neu e-bostiwch ein tîm - MIMS@amgueddfacymru.ac.uk

[1] Zeilig, H, Dickens, L & Camic, P.M. “The psychological and social impacts of museum-based programmes for people with a mild-to-moderate dementia: a systematic review.” Int. J. of Ageing and Later Life, 2022 16 (2); 33-72

Gadael sylw

Tagiwyd gyda

Iechyd, Lles ag Amgueddfa Cymru

Rhannu