Casgliadau Arlein

Arddull peintio poblogaidd penodol yw Kalighat a ddatblygodd yn ninas Calcutta yn 19eg ganrif a hynny yn y strydoedd o amgylch teml Kalighat, cyrchfan boblogaidd i bererinion. Gwaith artistiaid proffesiynol (patuas) yw’r darluniau dyfrlliw yma (a elwir yn ‘pats’) ac ynddynt gwelwn dduwiau a duwiesau Hindŵ a chymeriadau chwedlonol eraill. Byddai ymwelwyr â’r deml yn eu prynu fel cofroddion am bris oedd yn cyfateb i geiniog yr un. Yn eu harddull syml hyderus, eu llinellau cryf, y defnydd o liw llachar a rhythm gweledol maent yn debyg iawn i gelf fodern, ond yn y testunau a’u bwriad maent yn benodol i’r cyfnod a’r man y cawsant eu cynhyrchu.

Er i filoedd o baentiadau Kalighat gael eu cynhyrchu yn y 19eg ganrif, prin yw’r rhai sydd wedi goroesi yn yr India oherwydd na fyddai casglwyr celf cyfoethog yn eu prynu. Mae 69 paentiad Kalighat yng nghasgliad yr Amgueddfa. Mae tarddiad y gweithiau cyn 1954 yn anhysbys, er ei bod yn debygol iddynt gael eu caffael yn ninas Calcutta tua 1873.

Mae’r duw Hanuman, sydd ar lun mwnci, yn gymeriad canolog yn y chwedl epig, Ramayana. Drwy ei ddyfeisgarwch a’i ddewrder, mae’n trechu Brenin yr Ellyllon Ravana ac yn dod yn was mwyaf triw Rama. Un tro, er mwyn dangos cymaint oedd ei ffyddlondeb, dyma fe’n rhwygo’i frest ar agor a dyna lle roedd Rama a Sita yn eistedd ar ei galon.