Yr Ebbw Vale Steel, Iron & Coal Company
Sefydlwyd yr Ebbw Vale Steel, Iron&Coal Company yn y De ym 1790, ac roedd y cwmni yn cynhyrchu mwy o dunplat nag unrhyw le arall yn y wlad nes iddo gau yn 2002.
Yr Ebbw Vale Steel, Iron and Coal Company
Mae'r Felin Gostyngiad Ddwbl, a gyflwynwyd ym 1978 yn cynhyrchu dur strip tenau fawn ar gyfer gwneud caniau diodydd
Dymchwel y ffwrneisi blast, Awst 1978.
Pan gyflwynwyd llinell dunplat electolytig Rhif 2 ym 1961 hi oedd y gyflymaf yn y byd.
Golygfa o'r gwaith o'r awyr yn Awst 1957.
Ffetlo ffwrnais ddur tân agored yng Nglynebwy tua 1962
Safle Glofa Abercarn yn 1970
Cystadleuaeth goedio o dan ddaear yng Ngharnifal Cymdeithas Gwella'ch Hun yng Nghwm, 1956
Y tirlun wrth gloddio am lo, Waunlwyd, 1950au
Dechreuodd y gweithfeydd newydd gynhyrchu ym 1938 a dechreuodd tref Glynebwy ffynnu unwaith eto.
Roedd y felin strip newydd yn cynhyrchu dur strip o ansawdd da ar gyflymdra o 20 milltir yr awr & yn gyflymach o lawer na'r hen felinau llaw a ddisodlwyd.
Ar 3 Hydref 1929 caewyd y gweithfeydd. Ym 1936 fe'u dymchwelwyd.
Ym 1929 cafwyd derbynnydd metel poeth 1,500 tunnell newydd, y mwyaf yn y byd ar y pryd. Roedd y gweithfydd yn mynd i gau cyn y gellid ei ddefnyddio.
Gan nad oedd Glynebwy ar lan y môr roedd yn rhaid cael llu o dryciau rheilffordd i dynnu'r mwyn haearn o lanfeydd Casnewydd i'r ffwrneisi.
Y Felin Arwhau yn y Gwaith Dur. Disgrifiwyd y dirwasgiad rhwng y rhyfeloedd yn y fasnach ddur fel "mynd i mewn i dwnnel ym 1921 a pheidio â dod ohono hyd at 1938".
Cynhyrchai'r ffwrneisi blast newydd, Rhif 4 a Rhif 5, yn Victoria, 2,750 tunnell yr un yr wythnos.
Ar Ddydd Gŵl Ddewi 1927 lladdwyd 52 o lowyr yng Nglofa Marine mewn ffrwydriad. Ni ddarganfuwyd erioed beth a'i achosodd.
Ar Ddydd Gŵl Ddewi 1927 lladdwyd 52 o lowyr yng Nglofa Marine mewn ffrwydriad. Ni ddarganfuwyd erioed beth a'i achosodd.
Yn ystod anghydfod diwydiannol y 1920au a dirwasgiad y 1930au roedd y bandiau jazz yn creu tipyn o hwyl ac yn codi calonnau pobl.
Cloddio am lo yn Heol Llangynidr ym 1926 pan gafodd y glowyr eu cloi allan o'r gwaith.
Wrth i lofa Marine ehangu fe dyfodd pentref Cwm, lle roedd y rhan fwyaf o'r glowyr a'u teuluoedd yn byw, hefyd. Teras yr Orsaf, canolfan siopa fawr gyntaf Cwm, ym 1913
Tywysog Cymru yn ystod ei ymweliad â Phwll Victoria Rhif 5 ym 1918. Roedd y lofa newydd gael ei dyfnhau a'i moderneiddio. Ar ô1 iddo fod o dan ddaear cytunodd bod y lofa'n cael ei hailenwi yn "Tywysog Cymru".
Glofa Marine, 1907: Golosg ar gyfer y ffwrneisi, and allforiwyd y rhan fwyaf o'i lo i wledydd tramor.
Yn falch ar yr hyn a wnaed: Gwaelod y Pwll, Glofa Marine, Cwm, tua 1907
Ym 1907 adeiladodd y cwmni drydydd gwaith brics ac fe gynhyrchwyd 14 miliwn o frics mewn blwyddyn.
Roedd gan y cwmni bedair glanfa yng Nghasnewydd i fewnforio mwyn haearn a physt pwll, ac i allforio haearn a dur.
Erbyn 1907 roedd y cwmni'n cyflogi 350 o beirianwyr a staff cynnal a chadw: Siop Smith yn yr Adran Beirianneg.
Roedd Ffowndri Victoria, a ailadeiladwyd ym 1902, yn cynhyrchu 18,000 tunnell o gastiniau y flwyddyn. Fe'i defnyddid yn y gwaith a'u gwerthu i gwmnioedd eraill.
Ym 1907 roedd 524 ffwrn golosg yn eiddo i'r cwmni. Cynhyrchent 200,000 tunnell o olosg y flwyddyn.
Twll tapio'r ffwrnais "Yankee" yn Victoria: gallai gynhyrchu 2,300 tunnell o haearn bob wythnos.
Biledau - cynnyrch deng awr o waith - o'r Gwaith Dur Bessemer.
Pan osodwyd y derbynnydd metel poeth 750 tunnell yn y Gwaith Dur Bessemer ym 1905-06 of oedd y mwyaf yn y byd.
Adeiladwyd ffwrnais flast newydd yn ô1 cynllun Americanaidd yn Victoria ym 1903.
Adeiladwyd dwy ffwrnais tân agored ym 1898, a thair arall ym 1905-06.
Ym 1897 adeiladwyd siop gwneud sbringiau i wneud sbringiau i gerbydau rheilffordd.
Allforio oedd prif gynhaliaeth y cwmni. Dociau Caerdydd yn gynnar yn yr ugeinfed ganrif
Allforio oedd prif gynhaliaeth y cwmni. Dociau Caerdydd yn gynnar yn yr ugeinfed ganrif
O'r 1870au ymlaen suddwyd y pyllau glo yn llawer dyfnach na rhai'r hen lofeydd er mwyn cyrraedd cronfeydd newydd a'r gwythiennau glo rhydd. Siafft Gwaith Glo Victoria Rhif 5 (Tywysog Cymru).
Glofa Waunlwyd. Ar droad y ganrif roedd dau lond trên o lo yn mynd o'r gwaith glo hwn i Crewe bob dydd i fwydo injans yr L.M.S.
Y melinau rholio tua 1900
Mae trawsnewidydd Bessemer "wrthi'n chwythu" yn olygfa ddramatig. Pan dynnwyd y llun hwn yng Nglynebwy yn y 1950au nidoedd y broses wedi newid.
Rheiliau oedd un o brif gynhyrchion y gwaith; disodlwyd haearn gyr gan ddur yn y 1870au ac ym 1881 daeth pwdlo haearn gyr i ben yng Nglynebwy. Y trawsnewidyddion Bessemer a gadwodd y gwaith i fynd drwy'r 1880au.
Y peth diwethaf a wnaed wrth ehangu oedd ailadeiladu dwy ffwrnais Victoria ym 1882.
Ailadeiladwyd y bedair ffwrnais yng Nglynebwy ym 1871-72, gan gynyddu'r cynnyrch i 800 tunnell yr wythnos o bob ffwrnais.
Ym 1866 sefydlwyd y "Darby," y peiriant chwythu ffwrnais flast mwyaf yn y byd.
Talodd Syr George Bessemer £30,000 i Gwmni Glynebwy am ei patentau gwneud dur (cafodd George Parry, £10,000) ac ym 1866-68 cododd y cwmni chwe Thrawsnewidydd Bessemer i wneud dur, un o'r ddau le cyntaf ym Mhrydain i wneud hynny.
Un o ddyfeisiadau George Parri, cemegydd y gwaith, oedd y "cap a'r côn" i gau pen y ffwrneisi blast rhag iddynt golli gwres. Fe'i tynnid am ychydig wrth eu llwytho.
Newidiwyd llawer o haearn bwrw'r cwmni yn haearn gyr mewn 100 o ffwrneisi pwdlo.
Gwaith Haearn Abersychan ym 1866. Fe'i prynwyd gan Gwmni Glynebwy ym 1852. Mae'n debyg bod gweithfeydd eraill y cwmni'n debyg i hwn, er bod eu hadeiladau'n symlach.
O 1829 ymlaen bu Glynebwy'n arbrofi gydag injans - un o'r gweithfeydd haearn cyntaf i wneud hynny yn Ne Cymru. Dyma "Dewi Sant" injan Cwmni Haearn Tredegar, ym 1854.
Adeiladodd Cwmni Glynebwy llawer o resi o dai ar gyfer ei weithwyr. Yn Rhes Gantra, a fwriadwyd ar gyfer glowyr, roedd un teulu yn byw yn nau lawr uchaf pob tŷ a theulu arall yn y seler.
Roedd Pwll Rhif 6, Victoria, a suddwyd ym 1838, yn cynhyrchu golosg ar gyfer Gwaith Haearn Victoria. Gwaharddwyd merched rhag gweithio a dan ddaear ym 1842 and parhaodd ychydig bach ohonynt i weithio ar yr wyneb hyd at ddechrau'r ugeinfed ganrif.
"Clytiau," neu gloddfeydd brig bach oedd y cloddfeydd glo a charreg haearn cynharaf.
Roedd diwydiant haearn De Cymru yn fach ac yn wiedig ar y dechrau: ffwrnais flast yng Ngwaith Haearn Clydach, 1813.
Tyllu yng Ngwythïen Gwern y Cae, Pwll Rhif 7 Sirhywi, 1898.
Ffwrneisi Tân Agored Glynebwy, 1960au.
sylw - (11)
Dear Simon Ford,
Thank you very much for your enquiry. This is a photograph of “Modesty Mine, Llangynidr Road, Ebbw Vale. The Jones and Ashman Brothers dig for coal during the 1926 miners' strike”. It looks like the writing on the shovel reads “DIB M? / PUNCH / FOR IT”
The photograph was used in Ebbw Vale in Photographs Vol 4 by Keith Thomas, so you may be able to find more information there. I'm afraid we don’t hold an original copy of this photograph which is why it doesn’t appear in the online catalogue.
I hope that answers your questions.
Kind regards,
Mark Etheridge
(Curator: Industry & Transport)
.
I would like to add some comments in regard to the photographs, The Row named as the Gantra (Gantre) is really Sychffos Row, (the early Ebbw Vale Ironworks segregated its workers housing by skill colliers, miners ( of ore) and forgemen, officials and foremen had larger cottages in the rows) Gantre and Sychffos Rows were some of the earliest built, around 1805.
The shaft photo is probably number 6 Victoria, this had a pumping engine, number 5 did not, and, the photo shows the rising main and the pitch pine pump rods, the pump-house was demolished in the thirties and the shaft capped, the RTB coke ovens built near it. It was used as a pumping station until the early 1970's and had a pumphouse manned by the NCB at the shaft bottom, access was made via number 5 Victoria Pit.
The number 6 pit photo is really the rebuilt Number One pit Victoria, it was rebuilt almost a decade after the 1871 explosion there and the adjoining number 8 iron ore pit was used to ventilate it with a steam powered fan. Number 8 was then used to ventilate the 1914 rebuild of Number 5 pit Victoria, an electric powered fan being installed along with the valleys first electric winder on Number 5 Victoria pit, the complex was called Victoria Colliery, renamed "Prince of Wales" after Edwards March 1918 visit.
George Parry did not invent the cap and cone, he perfected a less invasive design that that used in the neighbouring Coalbrookvale Ironworks that was not retained by external chain.
The demolition of the cooling tower is from the late 1970's. Regarding the curators comments, Up to 1929 Steelmaking took place at Tyllwyn ( Bessemer) and after 1890, north west of Tyllwyn (Siemens Open hearth). Steelmaking experiments were made at Victoria by Parry in the mid 1850's using the Martiens process, Manager Thomas Brown stopped these after the furnace broke out and sent molten iron and steel over the nearby road.
hope more quality work comes to these areas.
my great uncle would have died that day he was dye evans who lived in cwm in kings street
Thank you Jeanette,
Glad to hear that our collections have brought back memories of your family.
Best wishes,
Sara
Digital Team
I believe the houses were demolished in 1955. A lovely surprise, especially as I have just started looking into my Fathers family history.
My grandfather Alfred Day was a miner and I believe his 2 older sons Alfred and Thomas were too.
So glad all the photos have been saved for future generations to see. Thank you
Glad you enjoyed the photos – they are from an exhibition on the history of the works that was mounted to coincide with the National Garden Festival at Ebbw Vale in 1992.
The photograph of the 1882 Victoria blast furnaces in the exhibition taken around the 1890s and is the earliest image I have encountered of the Victoria furnaces.
From 1903 onwards when blast furnace expansion was concentrated at Victoria rather than at the Ebbw Vale furnaces, the changes to the Victoria furnaces are reasonably well recorded in photographs – a selection from 1903 until 1978 appear in the exhibition.
There do not appear to be many early images of steel making at Victoria unfortunately. The original late 1860s Bessemer converters had been replaced by the time the earliest known photograph of the Bessemer plant were taken around the 1890s - the circular photograph in the exhibition.
From the 1900s until closure, the steel plant was reasonably well recorded in photographs – a selection appear in the exhibition. The rolling mills and galvanised sheet works at Victoria are less well recorded in photographs.
You asked about books. “A History of Ebbw Vale” by E. Grey-Jones (1970), contains a great deal about the works. “Ebbw Vale: the works: 1790-2002” by B. Caswell, J. Gaydon & M. Warrender (2002) is a detailed history of the works with a great many photographs; it is available from Ebbw Vale Works Museum.
Jennifer Protheroe-Jones
Curator of the exhibition on Ebbw Vale Works
Thanks for your comment John, I'm glad you found the pictures informative. I will pass your enquiry onto our Curator of Industry, as he might have some recommendations on further reading.
Sara
Digital Team