Ieithoedd Cymraeg ac Indo-Ewopeaidd
Beth yw'r cysylltiad rhwng rhai o brif ieithoedd hanesyddol y byd a sut mae'r Gymraeg a Bengali yn perthyn i'w gilydd? Mae'r athro David Crystal yn egluro...
Mae Bengaleg a’r Gymraeg yn aelodau o’r un teulu o ieithoedd – y teulu Indo-Ewropeaidd. Mae hwn yn deulu anferth, o orrllewin Ewrio gyda ieithoedd fel Sbaeneg a Phortiwgaleg, ar draws Asia I gyd gyda Rwseg, ac I lawr I isgyfandir India gyda ieithoedd fel Bengaleg.
A sut ydym ni’n gwybod bod perthynas rhyngddyn nhw? Am fod ieithegwyr wedi olrhain yr holl beth. Rhywun sy’n astudio hanes iaith yw ieithegydd.Yn yr 18fed ganrif, un o’r ieithegwyr enwocaf a chyntaf oll oedd mab I Gymro, William Jones. Daeth yn farwr yn Bengal, a sefydlu cymdeithas yno. Roedd e’n ieithydd anhygoel. Roedd e’n siarad dros 40 o ieithoedd.
Fe geisiodd e weld beth oedd y berthynas rhwng ieithoedd mawr hanes, fel Sansgrit, a Lladin a Groeg. Credai pawb mai Sansgrit oedd yr iaith hynaf, a bod y lleill yn dod o Sansgrit. Ond fe welodd e mai nid fel hynny oedd hi. Dangosodd fod Sansgrit a Lladin a Groeg yn chwiorydd I’w gilydd, a’u bod wedi tarddu o ryw iaith gynharach sydd falle ddim yn bodoli heddiw. Ac enw’r iaith honno yw Indo-Ewropeg.
sylw - (2)