Wedi’r rhyfel, cafodd 12 miliwn llath o wlanen dros ben ei werthu ar y farchnad agored am brisiau gwirion o isel, gan orfodi cynhyrchwyr gwlân i ostwng eu prisiau hefyd. Er enghraifft, câi crysau gwlanen eu gwerthu am 52s 6d y dwsin ym 1916 – erbyn 1923 roedd y pris wedi gostwng i 38 swllt. Methodd cynhyrchwyr gwlân gorllewin Cymru ag ymdopi â’r amodau newydd ar ôl y rhyfel, gyda rhai yn dal i gynhyrchu gwlân Angola israddol fel oeddent yn ei wneud yn ystod y rhyfel. Roedd y rhan fwyaf o’r cynhyrchwyr yn dal i ganolbwyntio ar greu gwlanen ar gyfer crysau, festiau a dillad isaf, ond bu lleihad yn y galw am ddillad isaf gwlanen wrth i ddillad isaf wedi’i wau yn nwyrain a gogledd Lloegr a’r Alban ddod yn fwy poblogaidd..

Ar 11 Gorffennaf 1919 aeth Melin Cambrian ar dân, a dinistriwyd yr adeilad tri llawr deheuol.

Roedd rheolwr y felin, John Davies, ar ei wyliau gyda’i deulu yn Llanwrtyd ar y pryd, ac roedd ei ferch, Nesta Morgan yn cofio’i thad yn derbyn telegram yn y gwesty ond ei fod yn methu’i ddarllen am ei fod yn Saesneg. Pan ddeallodd y neges fod rhan o’r felin wedi’i dinistrio gan dân, roedd ei thad yn poeni’n arw. Cysylltodd â David Lewis a gofyn os y dylai ddod adref yn syth, ond dywedodd David Lewis wrtho y dylai gadw at ei drefniadau ac aros tan y diwrnod canlynol.

David Lewis ar y chwith gyda mwstash a het yng nghanol olion Melin Cambrian

Defnyddiodd David Lewis yr arian yswiriant i ailgodi’r felin – dim ond dau lawr oedd i’r felin newydd ond roedd hi’n llawer hirach.

Melin newydd Cambrian

Melin newydd Cambrian

Gwydr wedi cracio yn y felin ogleddol o wres y tân yn y felin ddeheuol. Mae’r ffenestri hyn yn dal i’w gweld yn Amgueddfa Wlân Cymru

Y tân ym Melin Cambrian oedd y cyntaf o 7 tân amheus ym melinau Dre-fach a’r ardal, gan gynnwys melinau Frondeg a Meiros oedd yn berchen i ddau frawd David Lewis, Daniel a John. Chafodd pob melin ddim ei hailgodi ar ôl mynd ar dân, ond roedd cwmnïau yswiriant yn dechrau amau nad damweiniau oedd y tanau hyn, a dechreuont fynnu eu bod yn cael eu hailgodi. Adeiladwyd melin newydd ym Meiros o frics coch, gydag arian yr yswiriant yn cael ei dalu fesul dipyn wrth i’r gwaith fynd rhagddo.

Melin newydd Meiros

Caeodd 21 o ffatrïoedd yn Dre-fach Felindre a’r cylch yn y cyfnod ar ôl y rhyfel.

‘[Wnaeth perchnogion melinau, oedd wedi gwneud elw mawr o gontractau’r rhyfel] ddim ymdrech i osod sylfaen ariannol gadarn i’w melinau, gan fodloni ar fancio’r arian neu brynu bythynnod glan môr’

Geraint Jenkins 1967, The Welsh Woollen Industry t. 278

Melin Dyffryn 29/6/1923

Melin Frondeg 7/2/1924

Melin Aberbanc 1926

Melin Ogof 1927