: Addysg

The Urban Meadow at National Museum Cardiff

Heather Jackson, 29 Hydref 2024

The Urban Meadow at National Museum Cardiff is a little haven for pollinators in the city centre. On a summer’s day it is teeming with bees, hoverflies, grasshoppers, ladybirds and craneflies. 

Monitoring the meadow, and managing it for wildlife, is vital to make sure it continues to provide an environment where these creatures can thrive. Mowing too frequently, or not removing ‘problem plants’ like brambles and trees, could damage the harmonious interplay between different types of plant.

This year, with help from Greening Cathays and support from the National Heritage Lottery Innovation Fund, we’ve been trialling new methods of surveying the plant life so that Volunteers and non-specialist Museum staff can help us keep track of the meadow biodiversity. This will help us to manage the meadow in the future.

As well as contributing to our understanding of the meadow, our staff and volunteers have reported the well-being benefits of working outdoors:

“If I could, I would stay out here all day, it’s such a nice environment to be in”.

“I feel like I’m doing work – but it doesn’t have the stress of work. It’s the perfect balance”.

Staff and volunteers have also felt more motivated or confident to get involved outside of work:

“I have patch of grass at home, I’m now on a mission to rewild it. I really want to know how to do that, I feel more motivated now I’ve seen what can be there”.

"It’s quite empowering feeling you've recorded data that will be used, makes me want to get involved in more things like this".

What did we find?

On the Urban Meadow plants such as Common Bird’s-foot-trefoil (Lotus corniculatus), Oxeye Daisy (Leucanthemum vulgare), Lady’s Bedstraw (Galium verum) and Red Clover (Trifolium pratense) add colour to this part of the city every summer. The appearance of the meadow changes subtly throughout the season, depending on which plants are in flower.

Several native grasses, including Meadow foxtail (Alopecurus pratensis), Cock’s-foot (Dactylis glomerata) and Timothy (Phleum pratense) grow on the meadow.  However, we do not want the grasses to outcompete other species.

The vegetation surveys demonstrated that, although the meadow is relatively small, there is a mosaic of plant communities, reflecting small-scale differences in environmental factors.  For example, we found that one corner of the meadow is damper than the other three corners and a charmingly named grass called Yorkshire-fog (Holcus lanatus) has dominated here. 

To let other flowering plants, which attract insects for pollination, have some space to grow we are going to invite staff to help with sowing seeds of Yellow-rattle (Rhinanthus minor) this autumn. 

This annual plant is a parasite on grasses (Poaceae) meaning it gets nutrients by penetrating the roots of the grass, and restricting the its growth. Many meadows may need an application of Yellow-rattle seed this autumn because the grasses have coped better with the hot weather than the smaller brightly coloured plants. The Yellow-rattle seeds are sown in the autumn because they need to sit in the soil during the winter and experience the cold to germinate. The yellow flowers appear in spring, followed by seed pods which ‘rattle’.

We will also create training opportunities for staff and volunteers to help with scything the meadow to get the ground ready for the next year.

The Urban Meadow hasn’t just been an opportunity to increase biodiversity at National Museum Cardiff, it has helped people too. Cultivating a wildflower meadow takes years but is a testament to the resilience and ever-changing charm of the natural world. We hope to continue working with staff and volunteers to care for our meadow, for the benefit of people and plants.

Gweithredu ar y cyd ar gyfer Natur

Penny Dacey, 18 Hydref 2024

Annwyl Cyfeillion y Gwanwyn,

Dyma un o fy hoff adegau o'r flwyddyn! Bydd ysgolion ledled y DU yn gadael y dosbarth i blannu bylbiau fel rhan o Ymchwiliad Bylbiau'r Gwanwyn i Ysgolion. Anfonwyd bwlb crocws a chennin Pedr ar gyfer pob disgybl yn y dosbarth rhestredig i'w blannu ar 21 Hydref (neu'r dyddiad agosaf posib). Edrychaf ymlaen at rannu eu lluniau gwych hefo chi. Rydym yn cynnal Cystadleuaeth Ffotograffiaeth Diwrnod Plannu bob blwyddyn, felly gwyliwch y Blog Bylbiau hwn i weld y delweddau buddugol a dilyn @Professor_Plant ar X/Twitter i weld yr holl luniau gwych yn cael eu rhannu!

Mae gennym lawer o adnoddau digidol ar y wefan. Mae rhai yn benodol i'r ymchwiliad ond mae'n bosib addasu rhai ar gyfer eich ysgol hyd yn oed os nad ydy'ch yn cymryd rhan eleni. Dyma'r adnoddau sef yn addas at gam hwn o'r ymchwiliad:

Cam 1: Paratoi i plannu (dechrau mis Hydref)

Cam 2: Diwrnod plannu

Cam 3: Gweithgareddau ymarferol dewisol i wneud a'r tywydd a garddio

Cystadleuath Bylbcast

Hwn yr ail flwyddyn i ni gynnal y gystadleuaeth Bylbcast. Mae hon yn dasg hwyliog a chreadigol y gall dosbarthiadau gweithio ar drwy gydol yr ymchwiliad. Gofynnir i'n wyddonwyr ifanc gynllunio, recordio a chyflwyni fideo byr yn archwilio eu hoff rannau o'r ymchwiliad. Mae adnoddau i gefnogi'r dasg hon ar gael fan yma, a bydd yr enillwyr eu cyhoeddi cyn diwedd y flwyddyn academaidd. Alla i ddim aros i weld beth mae'r meddyliau creadigol eleni  yn cynhyrchu. Tybed faint o ysgolion fydd yn sôn am ddiwrnod plannu yn eu ceisiadau?

Anfonwyd adnodd newydd i'r ysgolion sy'n cymryd rhan eleni, calendr hwyliog sydd wedi'i gynllunio'n arbennig i helpu'r dosbarth i gofnodi eu data tywydd a blodau. Mae hyn yn cynnwys dyddiadau pwysig ar gyfer yr ymchwiliad a strwythur arfaethedig ar gyfer trefnu'r casgliad data. Gall athrawon ddewis i rannu eu dosbarth yn bum grŵp, sydd i gyd yn cymryd eu tro i ddogfennu a uwchlwytho data'r tywydd. Y gobaith yw y bydd hyn yn helpu i berchnogi'r ymchwiliad i'r plant. 

Edrychaf ymlaen at rannu datblygiadau ddiweddaraf yr ymchwiliad hefo chi. Rwy'n gobeithio eich bod yn dathlu'r Diwrnod Plannu, wrth i ysgolion ledled y DU ymuno â'i gilydd i blannu dros 18,000 o fylbiau yn y weithred gyfunol hon ar gyfer natur. Gwaith Gwych Cyfeillion y Gwanwyn! 

Athro'r Ardd

Bocsys Teganau Synhwyraidd yn Amgueddfa Genedlaethol Caerdydd

Antonella Chiappa & Megan Naish, 16 Hydref 2024

Dros Wyliau'r Haf dyma ni'n lansio bocsys teganau synhwyraidd yn Amgueddfa Genedlaethol Caerdydd. Mae 5 bocs, wedi'u hysbrydoli gan y casgliadau a'r orielau. Datblygwyd y bocsys er mwyn cysylltu ag ymwelwyr iau, a gwellau eu hymweliad drwy chwarae synhwyraidd. Mae'r bocsys ar gael mewn pum oriel, ac yn llawn gwrthrychau sy'n cyfateb â'r orielau – bywyd gwyllt y goedwig, bwyd y môr, deinosoriaid, a chelf hanesyddol a modern.

Yn y bocsys mae amrywiaeth o deganau a llyfrau i blant o bob oed ac anghenion. Pan nad oes cyfle i gyffwrdd gwrthrychau yn y casgliad, mae adnoddau synhwyraidd yn gyfle i blant ddysgu drwy chwarae, a gall hyn danio sgwrs rhwng y cenedlaethau am y casgliadau.  

Rydyn ni'n annog ymwelwyr i chwilio am y 5 bocs a rhannu unrhyw adborth a lluniau gyda ni ar @Amgueddfa_Learn ar X.

Bylbiau'r Gwanwyn ar gyfer Ysgolion

Penny Dacey, 30 Medi 2024

Mae'r flwyddyn academaidd newydd wedi dechrau'n dda. Mae'r Athro'r Ardd a'i gynorthwywyr hapus wedi pacio a dosbarthu 175 o becynnau adnoddau i ysgolion ledled y DU.

Mae'r pecynnau hyn yn cynnwys popeth sydd ei angen ar ysgolion i gymryd rhan yn yr ymchwiliad eleni:

- Pot a bylbiau ar gyfer pob plentyn sy'n cymryd rhan

- Mesur glaw a thermomedr i gofnodi data tywydd

- Calendr i gadw cofnodion tywydd a blodau

- Talebau i brynu compost heb-fawn

- Cynllun Tymor hefo dyddiadau allweddol ar gyfer y project

- Pot gwahanol i gymharu defnydd

- Bylbiau dirgel i ddysgu am wahanol blanhigion 

Ar 21 Hydref (neu'r dyddiad agosaf posib) mae ysgolion yn cael y dasg o blannu eu cennin Pedr  a bylbiau crocws. Dyma'r cam cyntaf y bydd ysgolion yn ei gymryd ar gyfer natur fel rhan o'r project.  Dilynwch y blog hwn a'@Professor_Plant ar X/Twitter i weld y lluniau sy'n cael eu rhannu wrth i ni ddathlu'r plannu torfol hwn.  Bydd @Professor_Plant hefyd yn rhannu diweddariadau rheolaidd gan ysgolion, a gallwn ddathlu gyda nhw pan fydd eu planhigion yn dechrau blodeuo!

Yr adnoddau cyntaf sydd eu hangen ar ysgolion sy'n cymryd rhan yw:

- Bylbiau'r Gwanwyn i Ysgolion: Canllaw i athrawon

- Cam 1: Paratoi i plannu (dechrau mis Hydref)

- Cam 2: Diwrnod plannu

Gall pob ysgol ddilyn y prosiect a gallant ddefnyddio'r taflenni gwaith ar y wefan.

Rwy'n edrych ymlaen at rannu'r gwaith y mae ein Gwyddonwyr Gwych yn ei wneud gyda chi.

Athro'r Ardd

Sgwrs gyda Theatr na n'Óg

Leisa Williams a Christopher Parry, 4 Medi 2024

Mae Theatr na n'Óg wedi bod yn frwd dros adrodd straeon ers 40 mlynedd ac wedi cydweithio gyda nifer o safleoedd Amgueddfa Cymru. Gyda'i gilydd, maent wedi cydweithio ar lawer o brosiectau sydd wedi dod â hanes a diwylliant Cymru yn fyw, gan ysbrydoli pobl ifanc ac oedolion ar draws llawer o weithdai a pherfformiadau. 

Mewn blynyddoedd blaenorol mae Amgueddfa Genedlaethol Caerdydd ac Amgueddfa Genedlaethol y Glannau wedi cydweithio gyda nhw ar amrywiaeth o brosiectau. Yn 2009,  sioe Alfred Russel Wallace, y ffocws oedd ymchwil Wallace ar esblygiad a wnaeth sbarduno Darwin  i gyhoeddi 'On the Origin of Species'. Yn 2022, daeth stori Elgan Jones, bachgen 14 oed a arestiwyd am potsio yn 1898, drama ystafell llys oedd hon a osododd y gynulleidfa fel rheithwyr. Nawr, yn 2024, mae Amgueddfa Genedlaethol y Glannau yn gweithio gyda nhw unwaith eto ar brosiect yn archwilio hanes y bocsiwr Cuthbert Taylor, a anwyd ym Merthyr Tudful, mewn cynhyrchiad o'r enw 'The Fight.' 

Er mwyn cael dealltwriaeth ddyfnach o Theatr na n'Óg, 'The Fight, a rôl y mae Amgueddfa Cymru yn ei chwarae yn y bartneriaeth, eisteddodd Leisa Williams, Uwch Swyddog Dysgu Amgueddfa Genedlaethol y Glannau a Geinor Styles, Cyfarwyddwr Artistig Theatr na n'Óg, i gael sgwrs am brosiectau ddoe a heddiw. 

Defnyddiwch y chwaraewr cyfryngau i wrando ar y sgwrs yn llawn. 

Ynghylch ‘The Fight’ | 

Mae "The Fight' yn ddrama newydd sbon sy'n adrodd stori gwir am arwr bocsio Cymraeg. 

Yng nghymoedd difreintiedig y 1930au, roedd bocsio yn fwy na fath o chwaraeon; roedd yn ffordd allan o dlodi. Ganwyd Cuthbert Taylor yn Merthyr, gwelwyd nawr fel un o focswyr orau ei genhedlaeth, dylai fod wedi cael y cyfle i frwydro am deitl Prydeinig, ond cafodd ei wrthod oherwydd lliw ei groen. 

Gan Geinor Styles, Cyfarwyddwyd gan Kev McCurdy