Adeiladu'r casgliad pwysicaf o bryfed Cymru

Gyda marwolaeth Joan Morgan ym Mangor ym 1998, daeth bywyd hynod ym maes entomoleg [astudio pryfed] i ben. Yn sgil hyn, daeth casgliad anferth o dros 50,000 o sbesimenau i'r amgueddfa genedlaethol.

Mike Wilson, pennaeth entomoleg yr Amgueddfa yn astudio casgliad Bangor

Yn sgil newidiadau ym mhrifysgolion Prydain dros y 30 mlynedd ddiwethaf, mae nifer o gasgliadau dysg wedi eu chwalu neu eu diddymu.

Cafodd rhai o gasgliadau dysg y prifysgolion eu cronni dros gyfnod o flynyddoedd gan unigolion ymroddgar â diddordeb mewn ymchwilio a dysgu.

Gyda marwolaeth Joan Morgan ym Mangor ym 1998, daeth bywyd hynod ym maes entomoleg [astudio pryfed] i ben. Yn sgil hyn, daeth casgliad anferth o dros 50,000 o sbesimenau i'r amgueddfa genedlaethol.

Joan Morgan

Symudodd Joan Morgan i Fangor ym 1953 gan fynd yn ddarlithydd amser llawn yng Ngholeg Prifysgol y ddinas. Bu'n weithwraig maes brwdfrydig am dros 40 mlynedd, gan gasglu miloedd o sbesimenau, o'r gogledd yn arbennig, ar gyfer y brifysgol.

Nid oes modd gor-bwysleisio pwysigrwydd y casgliad. Mae'n darparu tystiolaeth o nifer o sbesimenau o wahanol leoliadau, yn ogystal â deunydd cyfeirio a rhyw 60,000 o gofnodion ar gardiau.

Parhaodd i gynnal y casgliad ar ôl ymddeol. Yn dilyn ei marwolaeth, cytunodd y coleg y dylid trosglwyddo'r casgliad i'r Amgueddfa.

Mae'r casgliad yn cynnwys tua 50,000 o sbesimenau, o Brydain yn bennaf. Mae'n cynnwys pob grŵp o bryfed, yn ogystal â chynrychiolaeth wych o sbesimenau o'r gogledd.

Ar ôl cyfnod cwarantîn mewn rhewgell, llwyddwyd i gyfuno sbesimenau â chasgliadau entomoleg yr Amgueddfa. Drwy hyn bu modd i'r Amgueddfa greu casgliad pryfed Cymreig pwysicaf Prydain. Mae'n adnodd gwerthfawr ar gyfer ymchwil gwyddonwyr ledled y byd.