Helo Cyfeillion y Gwanwyn,

Diolch am yr holl waith yr ydych wedi gwneud ac am rannu eich lluniau! Roedd o'n hynod o galed i ddewis dim ond pum enillydd. Mae'r lluniau a ddewiswyd yn dod o ysgolion yng Nghymru sef ddim cymryd rhan yn y prosiectau estyniad Edina. Os ydych yn cymryd rhan yn y prosiectau estyniad Edina fydd eich llun hefo cyfle o ennill cystadleuaeth nhw, a bydd yr Edina yn cyhoeddi enillwyr yn fuan.

Dyma'r enillwyr:

Ysgol Carreg Emlyn

Severn Primary School

Shirenewton Primary

St Julians Primary

Ysgol Bro Hyddgen

Diolch yn fawr i bob ysgol a rannodd eu lluniau. Oedd o’n wych i weld y holl waith rydych wedi gwneud a'r hwyl gawsoch!

Cadwch lan gyda'r gwaith caled Cyfeillion y Gwanwyn,

Athro'r Ardd

Helo Cyfeillion y Gwanwyn,

Rwy’n gobeithio bod pawb wedi mwynhau eu gwyliau hanner tymor!

Rwyf isio ddweud diolch mawr i bawb am eich gwaith caled ar y diwrnod plannu. Cafodd 17,360 o fylbiau ei blannu ar draws y wlad! Welais o’r llunia bod pawb wedi cael llawer o hwyl yn helpu!

Mae Cofnodion Tywydd yn cychwyn o 6 Tachwedd. Plîs wnewch yn siŵr bod eich mesurydd glaw ai’ch thermomedr wedi ei chadw mewn lle addas wrth ymyl eich bylbiau.

Mae’n syniad da i ymarfer cymryd cofnodion tywydd. Fedrwch wneud hyn wrth ychwanegu dŵr at y mesurydd glaw a chymryd mewn tro i gofnodi’r mesur. Wedyn, fedrwch gymharu i weld os mae pawb wedi cymryd yr un mesur.

Mae 'na adnoddau dysgu ar y wefan i helpu paratoi am gymryd cofnodion tywydd. Rwyf wedi atodi hyn rhag ofn bod rhai heb ei gweld eto. Mae’r adnodd hyn yn helpu ymateb cwestiynau pwysig fel ‘pam mae mesur tywydd yn bwysig i’n harbrawf o’r effaith mae’r hinsawdd yn cael ar ddyddiad blodeuo bylbiau gwanwyn’!

Defnyddiwch eich siart tywydd i gofnodi'r glaw a’r tymheredd pob ddiwrnod ysgol. Ar ddiwedd yr wythnos, cofnodwch mewn i’r wefan i rannu eich canfyddiadau. Fedrwch hefyd gadael sylwadau a chwestiynau i fi ymateb yn fy blog nesaf!

Plîs gadewch i mi wybod sut ydych yn wneud, a rhannwch luniau trwy Twitter ac e-bost.

Cadwch ymlaen a'r gwaith called Gyfeillion y Gwanwyn,

Athro’r Ardd

Helo Cyfeillion y Gwanwyn,

Mae'n bron diwrnod plannu! Ydych chi'n barod? Dyma rai adnoddau defnyddiol i'ch paratoi ar gyfer plannu eich bylbiau a gofalu amdanynt dros y misoedd nesaf! Mae'r rhain hefyd ar wefan Bylbiau'r Gwanwyn i Ysgolion: https://amgueddfa.cymru/bylbiau-gwanwyn/

Dylech ddarllen y dogfennau hyn:

• Llythyr oddi wrth Athro'r Ardd (cyflwyniad i'r prosiect)

• Mabwysiadu eich Bwlb (trosolwg o’r gofal fydd angen ar eich Bylbiau)

• Plannu eich bylbiau (canllawiau ar gyfer sicrhau arbrawf teg)

A chwblhewch y gweithgareddau hyn:

• Tystysgrif Mabwysiadu Bylbiau

• Creu Labelai Bylbiau

Mae'n bwysig eich bod yn darllen y rhain oherwydd maent yn cynnwys gwybodaeth bwysig! Er enghraifft, ydych chi'n gwybod pa mor ddwfn mae angen i chi blannu eich bylbiau? Neu sut i labelu fel mae’n glir lle mae'r Cennin Pedr a Chrocws wedi eu plannu?

Cofiwch dynnu lluniau o'ch diwrnod plannu i gystadlu yn y Gystadleuaeth Ffotograffydd Diwrnod Plannu!

Cadwch lygad ar dudalen Twitter Athro'r Ardd i weld lluniau o ysgolion eraill: https://twitter.com/professor_plant

Pob lwc! Gadewch i ni wybod sut mae'n mynd!

Athro'r Ardd a Bwlb Bychan

Bob blwyddyn mae ysgolion sy’n gwneud cyfraniad mawr yn cael eu dewis fel enillwyr Project Bylbiau’r Gwanwyn i Ysgolion – un o bob gwlad sy’n cymryd rhan. Ymddiriedolaeth Edina sy’n trefnu gwobrau yr Alban a Lloegr (a Gogledd Iwerddon o’r flwyddyn nesaf ymlaen), gydag Amgueddfa Cymru’n trefnu gwobrau’r ysgol fuddugol yng Nghymru.

Yr enillwyr eleni oedd Ysgol Gynradd Tonyrefail, a’u gwobr oedd trip i Sain Ffagan Amgueddfa Werin Cymru, gyda bws a gweithdai addysgiadol am ddim. Roedd yn bleser cyfarfod â’r grŵp ac fe gawson ni amser wrth ein bodd yn astudio natur yn Sain Ffagan.

Dyma fi’n croesawu’r grŵp oddi ar y bws ac yn eu harwain drwy’r Amgueddfa i Sgubor Hendre Wen. Anaml mae’r sgubor ar agor i’r cyhoedd, a dim ond yn ddiweddar mae wedi dechrau cael ei defnyddio fel gofod addysgiadol i ysgolion. Dyma oedd ein pencadlys ni am y diwrnod, ac roedd y plant yn edrych ymlaen i glywed am yr ystlumod a’r adar sydd wedi ymgartrefu yn y sgubor!

Dechreuais drwy ddiolch i’r grŵp am eu gwaith caled ar y project, a gofyn sut oedden nhw’n cadw trefn ar y gwaith yn y dosbarth? Wedyn, dyma fi’n rhoi cyflwyniad byr o ganlyniadau’r project i ddangos sut mae eu gwaith wedi cyfrannu at astudiaeth hirdymor o effaith newid hinsawdd ar ddyddiadau blodeuo bylbiau’r gwanwyn. Un adborth diddorol oedd syniad clyfar y dosbarth i ddefnyddio rotor i ddangos tro pwy oedd hi i gasglu data bob wythnos, a gwneud yn siŵr bod pawb yn cael cyfle i gymryd rhan.

Dyma ni wedyn yn rhannu’n ddau grŵp. Aeth Grŵp A gyda Hywel i’r Tanerdy i astudio’r bywyd gwyllt sy’n byw yn y pyllau – roedd y pyllau’n arfer cael eu defnyddio i drin lledr, ond bellach mae nhw wedi llenwi â dŵr. Wrth chwilio dyma nhw’n canfod amryw greaduriaid sydd wedi ymgartrefu yn y pyllau, a thrafod eu cylch bywyd a’u cynefin. Cafodd y grŵp hefyd gyfle i ddal Madfall Ddŵr Balfog, oedd yn brofiad newydd sbon i’r mwyafrif!

Dilynodd Grŵp B fi i’r guddfan adar, lle buon ni’n braslunio’r coed ac yn defnyddio binocwlars a thaflenni adnabod adar i adnabod trigolion y goedwig. Roedden ni’n lwcus iawn i gael gweld amrywiaeth o adar, gan gynnwys cnocell fraith fwyaf! Daeth wiwerod a llygod coed i ddweud helo hefyd, oedd bron mor gyffrous â gweld yr adar. Dyma ni’n trafod y rhywogaethau adar gwahanol, eu lliwiau, eu cylch bywyd a’u cynefin. Dyma ni hefyd yn trafod sut mae bywyd gwyllt yn elwa o’r lle bwydo a beth allwn ni ei wneud yn ein gerddi neu ar dir yr ysgol i helpu bywyd gwyllt.

Ar ôl i’r grwpiau gyfnewid, fel bod pawb yn cael cyfle i archwilio’r goedwig a’r pyllau, dyma ni’n cael cinio yn y sgubor ac atebodd Hywel lawer o gwestiynau am yr Ystlumod Hirglust Brown, y rhywogaeth dan warchodaeth sy’n clwydo yn nhrawstiau’r sgubor.

Ar ôl cinio dyma ni’n cael trafodaeth ehangach ar gynefin a meddwl am y trychfilod gwahanol sydd i’w gweld yn ein gerddi. Roedd y drafodaeth yn help mawr gyd thasg nesaf y plant – creu gwesty trychfilod i fynd adref gyda nhw. Dyma ni’n ailgylchu potiau planhigion, gwellt yfed a gwellt naturiol wrth adeiladu, a thrafod ble fyddai orau i osod y gwestai i ddenu gwahanol drychfilod. Dewisodd rhai o’r grŵp osod eu gwestai mewn llefydd heulog, uchel er mwyn denu gwenyn unigol, a dewisodd eraill lefydd cysgodol ar y llawr er mwyn denu pryfed sy’n hoff o amodau oerach.

Dim ond ei gwneud hi’n ôl i’r bws mewn pryd wnaethon ni wrth i ni edrych am bryfed ar hyd y llwybrau. Fe ges i a Hywel diwrnod gwych ac o’r wên ar eu hwynebau a’r adborth ffafriol, cafodd Ysgol Tonyrefail amser wrth eu bodd hefyd. Diolch eto Gyfeillion y Gwanwyn!

Adborth Ysgol Gynradd Tonyrefail:

‘Dwi’n credu taw dyma un o’n hoff dripiau achos dwi heb weld y rhan fwyaf o beth welais i heddiw ac mae mor ddiddorol.’

‘Fe ges i amser da a mwynhau gwylio adar a chwilio’r pwll. Roeddwn i’n hoffi gwylio adar achos ei fod yn ddiddorol ac roeddwn i’n gallu gysgu am rywogaethau do’n i ddim yn gwybod amdanyn nhw o’r blaen.’

‘Fe wnes i fwynhau heddiw yn bennaf achos chwilio’r pyllau a’r gwylio adar.’

‘Fe ges i hwyl heddiw. Roeddwn i’n hoffi’r gwylio adar achos fe welais i rai adar am y tro cynta.’

‘Nes i fwynhau dal y fadfall ddŵr achos ei fod yn teimlo fel dal putty byw, ac fe wnes i hoffi gwylio’r adar achos eu bod nhw’n edrych yn bert iawn.’

‘Roeddwn i’n mwynhau achos dyma’r tro cyntaf i fi ddal madfall ddŵr. Roeddwn i’n falch bod fy ngwesty trychfilod wedi troi allan yn grêt.’

‘Fe ges i hwyl yn cwrdd â pawb a roen i’n dwlu gwneud gwesty trychfilod achos ei fod yn hwyl. Roedd heddiw yn hwyl.’

‘Roeddwn i’n hoffi gwneud y gwesty trychfilod achos dwi’n hoffi gwneud pethau.’

Bydd Amgueddfa Cymru yn dyfarnu tystysgrifau Gwyddonwyr Gwych i ysgolion o ar draws y DU, i gydnabod eu cyfraniad i'r Ymchwiliad Bylbiau’r Gwanwyn I Ysgolion.

Llongyfarchiadau anferth i bob un o’r ysgolion!

Diolch i bob un o’r 5,098 disgybl a helpodd eleni! Diolch am weithio mor galed yn plannu, arsylwi a chofnodi, rydych yn wir yn Wyddonwyr Gwych! Bydd pob un ohonoch yn derbyn tystysgrif a phensel Gwyddonydd Gwych.

Diolch yn fawr i Ymddiriedolaeth Edina am eu nawdd ac am helpu i wireddu’r prosiect.

Enillwyr 2017:

Lloegr:          Carnforth North Road Community Primary School

Yr Alban:        Auchenlodment Primary School

Cymru:          Tonyrefail Primary School

Redwyr i fyny:

Lloegr:

Arkholme C of E Primary School

Breckon Hill Primary School

Hemlington Hall Academy

Ladygrove Park Primary School

St Clare's Catholic Primary School

St Michael's CE Aided Primary School

St Nicholas Primary School

St Peter's Primary School

Yr Alban:

Biggar Primary School

Carnbroe Primary School

Gavinburn Primary School

Cymru:

Broad Haven

Evenlode Primary

Glanyfferi

Henllys Church in Wales Primary

Rougemont Prep School

St. Robert's Catholic Primary

Trellech Primary School

Ysgol Borth Y Gest

Ysgol Deganwy

Ysgol Gynradd Gymraeg Tonyrefail

Ysgol Pentrefoelas

Ysgol Rhostyllen

Ysgol y Wern

Clod uchel:

Lloegr:

Coppull Parish Church School

Garstang St Thomas

Hudson Road

Stanford in the Vale Primary School

The Blake CE Primary School

Abbey Primary School

Yr Alban:

Bellyeoman Primary School

Lawhead School

Loch Primary School

Our Lady of Peace Primary School

St Mary's Primary School

Wormit Primary School

Cymru:

Ysgol Tal y Bont

Blaengwawr Primary School

Llangors Church in Wales School

Llanharan Primary School

Llanvihangel Crucorney Primary School

Severn Primary School

St Athan Primary

Ysgol Tanygrisiau

Derbyn hadau blodyn yr haul

Lloegr:

Barmston Village Primary School

Barnes Junior School

Bernard Gilpin Primary School

Boston West Academy

Chorley St James Primary School

Ellel St John's CE Primary School

Fosse Way Academy

Leyland Methodist Junior School

Our Lady Queen of Peace RCVA Primary School

Peel Park Primary School

Quernmore Primary School

Saint Leonards Church of England Primary School

St Leonard's RC Primary School

Staining C of E School

Usworth Colliery Primary School

Yr Alban:

Alexander Peden Primary Sch Alexander Peden

Barsail Primary School

Bent Primary School

Carbrain Primary School

Dykesmains Primary School

East Fulton Primary School

Greenburn School

Hill of Beath Primary School

Kelso High School

Lanark Primary School

Law Primary School

New Monkland Primary School

Newmains Primary School

Newport Primary School

Our Lady and St Francis Primary School

Pirnmill Primary School

St Charles Primary School

St Columbkilles Primary School

St Mary's Primary School, Lanark

St Mary's Primary School, Paisley

St Ronan's Primary School

Cymru:

Beulah School

Coedpenmaen Primary

Crymlyn primary

Darran Park Primary

St. Paul's CIW Primary

Trallwn Primary

Whitestone Primary School

Ysgol Pennant

Ysgol Rhys Prichard

Derbyn tystysgrifau a phensiliau

Lloegr:

Alston Lane Catholic Primary School

Bacup Thorn Primary School

Belmont Community Primary School

Bolton-le-Sands Church of England School

Coningsby St Michael's Primary School

George Washington Primary School

Trinity Church of England Methodist Primary School

Wolvercote Primary School

Yr Alban::

Abronhill Primary School

Calderbridge Primary School

Glebe Primary School

St Catherine's Primary School

Stane Primary School

West Primary School

Cymru:

Betws Primary School

Castle School

Melin Junior School

St Brides Major CW Primary School

St. Michael's RC Primary

Ysgol Abererch

Ysgol Bethel

Ysgol Betws yn Rhos

Ysgol Bro Ogwr

Ysgol Iau Hen Golwyn

Ysgol Pencae

Ysgol San Sior

Ysgol Tudweiliog

Ysgol Ty Coch

Ysgol y Tywyn

Diolch i chi am eich holl waith caled Cyfeillion y Gwanwyn,

Athro'r Ardd