: Spring Bulbs

Yr oerfel mawr

Chris Owen, 18 Ionawr 2010

Am newid yn y tywydd ers fy mlog diwethaf! Cyn Nadolig roeddem yn sôn am y tywydd gwlyb a thwym a sut roedd y bylbiau wedi dechrau tyfu'n gynnar fel canlyniad.

Ers hynny syrthiodd y tymheredd a daeth eira dros y wlad. Caewyd y rhan  fwyaf o'r ysgolion a chafodd ein gwyddonwyr ifainc gyfle i chwarae yn yr eira. Ar gyfer yr ysgolion a oedd ar agor roedd problemau cofnodi gyda thermomedrau rhewedig a bylbiau dan eira dwfn.

Felly beth mae'r tywydd oer hwn yn ei feddwl ar gyfer ein bylbiau, y ffermwyr a chynhesu byd-eang?

Ar gyfer y bylbiau: Os dechreuodd eich b?lb dyfu cyn Nadolig bydd fwy na thebyg yr un uchder heddiw. Peidiodd â thyfu nes i'r tywydd gynhesu. Mae'n bosibl bod rhai planhigion wedi'u niweidio gan y rhew ac felly ni flodeuant ond dylai'r rhan fwyaf flodeuo'n iawn.

Dywedodd ffermwyr o'r fferm Really Welsh: ‘Fel arall byddem wedi dechrau pigo'r math cynharaf o gennin Pedr yn barod ac erbyn hyn byddent wedi mynd i'r archfarchnadoedd. Ond fel y gwelwch o'r llun a dynnwyd o'r fferm, nid ydynt yn agos at fod yn barod. 

'Roedd rhai o'r cennin Pedr ryw wythnos neu ddwy ar y blaen ddiwedd Tachwedd ond nid ydynt wedi tyfu o gwbl ers cyn Nadolig. Mae angen ar gennin Pedr dymheredd uwch na 6 gradd er mwyn iddynt dyfu. Os yw'r tywydd yn parhau ni fydd gennym unrhyw gennin Pedr am ychydig o wythnosau.’

Ydy cynhesu byd-eang yn digwydd o hyd? Camgymeriad hawdd yn y tywydd oer byddai anghofio bod ein planed yn cynhesu ond yn anffodus mae'n wir o hyd y bydd y tymheredd ar y cyfan yn codi fel bod lefelau carbon deuocsid yn cynyddu. Y tymheredd ar y cyfan yw'r allwedd i ddeall cynhesu byd-eang. Bydd rhai gaeafau o hyd yn oerach a rhai hafau o hyd yn dwymach. Amrywiaeth naturiol yw hynny. Ond wrth edrych ar dymheredd ein planed ar gyfartaledd dros y ganrif ddiwethaf mae'n bendant yn codi ac nid oes gan wyddonwyr unrhyw amheuaeth na fyddant yn parhau i godi.

Ar gyfer Cymru nid yw cynhesu byd-eang yn golygu mwy o haul ond hafau twymach a gwlypach a thywydd mwy cyfnewidiol fydd yn cynnwys llifogydd sydyn a stormydd.

Cennin Pedr o Daiwan. Dyma lun a anfonwyd atom gan Chao-mei, athrawes o Daiwan sy'n dysgu am yr amgylchedd. Dywed: Hylo, Athro'r Ardd. A wyddoch chi fod y cennin Pedr wedi blodeuo yn Nhaiwan? Mae'n f'atgoffa o wanwyn prydferth Prydain. Dangosais i blant yn Nhaiwan sut i gadw dyddiadur natur drwy edrych ar eich blog. Mae'n gymorth mawr. Dysgaf blant yng Nghanolfan Addysg Tir Gwlyb Cheng-long a dyma'n tudalen blog, mae'n flog Tsieinëeg yn unig mae arnaf ofn.

Bwydo'r adar. Ewch i'n blog coedwigoedd i weld lluniau o fywyd gwyllt Sain Ffagan yn yr eira. Cewch wybod hefyd sut i helpu adar eich gardd oroesi'r gaeaf neu gymryd rhan yn y Big Schools' Birdwatch.

Diolch yn fawr

Athro'r Ardd

Pwy sy'n dyfod dros y bryn â chennin Pedr yn ei sach?

Chris Owen, 5 Rhagfyr 2009

Nadolig llawen cyfeillion y bylbiau

Mae nifer ohonoch wedi gweld egin newydd a hynny yn bell cyn y Nadolig. Yr wythnos hon daeth f'egin i hefyd. Maent yn 2cm o uchder a gallwch eu gweld yn y llun.

Mae'r hydref eleni llawer yn dwymach na'r llynedd. Mae'r tymheredd ar gyfartaledd yng Nghymru ar gyfer mis Hydref a Thachwedd bron 1.5 gradd yn dwymach nag oedd yn 2008. Fel canlyniad mae llawer o gennin Pedr wedi dechrau tyfu'n barod. Dywedodd ffermwyr Really Welsh: 'Gwelsom lawer o egin cennin Pedr yn dechrau tyfu. Mae'r tywydd twym a gwlyb yn golygu bydd ein cennin Pedr yn barod ar gyfer y siopau yn y gwanwyn. Efallai bydd y blodau'n agor ychydig o wythnosau'n gynharach na'r llynedd'.

Os bydd rhew adeg y gwanwyn sy'n dod gall fod yn niweidiol i'r cennin Pedr a ddechreuodd dyfu. Ond mae'r cennin Pedr yn wydn iawn a byddent mwy na thebyg yn blodeuo'n hardd. Bydd yn ddiddorol i weld a fydd egin cynnar yn tyfu'n flodau cynnar. Daliwch i ddisgwyl.

Diolch i chi wyddonwyr ifainc am gadw cofnodion mor gywir o'r tywydd. Maent yn ein helpu i ddeall y tymhorau a byd natur. Rhowch wybod os gwelwch unrhyw blanhigion eraill yn tyfu'n gynnar.

Peidiwch ag anghofio mai'r wythnos hon y bydd cannoedd o wyddonwyr ac arweinyddion y byd yn cyfarfod yn Nenmarc i geisio dod i gytundeb i achub y blaned. Un o'r cyfarfodydd pwysicaf yn y byd o bosib. Ewch i newsround am y newyddion diweddaraf a gadewch i mi wybod beth yw'ch barn.

Yr wythnos nesaf fydd yr wythnos olaf i'w chofnodi cyn y Nadolig wedyn gallwch fwynhau eich gwyliau.

Mwynhewch y Nadolig!

Athro'r Ardd

Egin yn barod?

Danielle Cowell, 19 Tachwedd 2009

Gofynnodd disgyblion o Ysgol Gynradd Oakfield yng Nghaerdydd: 'Pryd bydd y bylbiau'n egino?'

Fel arfer 'nid tan ar ôl Nadolig' fyddai f'ateb ond mae rhai wedi dechrau egino'n barod.

Dywedodd disgyblion o Ysgol Gynradd Pentre-poeth yn Abertawe: 'Cawsom syndod o weld egin ac erbyn hyn gwelsom rai yn y gwelyau blodau. Dyma lun i chi eu gweld.'

O edrych ar y llun er nad wyf gant y cant yn si?r maent yn ymddangos fel egin cennin Pedr. Edrychwch ar fy llun o'r llynedd - beth ydych chi'n ei feddwl?

Gadewch sylwadau os gwelwch unrhyw egin cynnar. Danfon lluniau at scan@aocc.ac.uk

Diolch, Athro'r Ardd

Miloedd o wyddonwyr ifainc yn astudio'r newid yn yr hinsawdd

Danielle Cowell, 9 Tachwedd 2009

Mae Amgueddfa Cymru yn gweithio gyda 3,600 o wyddonwyr ifainc i archwilio a deall y newid yn yr hinsawdd.

Yn ddiweddar mae bylbiau, potiau ac adnoddau wedi cyrraedd ysgolion a phobl sy'n cael eu haddysgu gartref ledled Cymru yn barod am y diwrnod plannu ar 20 Hydref. Mae rhai ysgolion wedi anfon ffotos hyfryd atom gan ddweud cymaint o gyffro oedd ymhlith y plant.

O nawr tan ddiwedd Mawrth 2010 bydd pob gwyddonydd ifanc yn cofnodi'r tywydd a dyddiadau blodeuo'r bylbiau cennin Pedr a saffrwm fel rhan o astudiaeth hir dymor o effeithiau newidiadau yn y tymheredd ar fylbiau'r gwanwyn. Dechreuodd yr astudiaeth yn 2005 a gobeithio bydd yn para am flynyddoedd lawer i ddod. I weld y canlyniadau hyd yn hyn neu i ymgofrestru am y flwyddyn nesaf ewch i www.amgueddfacymru.ac.uk/scan/bylbiau

Bydd pob disgybl yn gweithio drwy dasgiau Athro'r Ardd cyn cael Tystysgrif Gwyddonydd Gwych. Bydd yr ysgol orau'n ennill taith i fferm cennin Pedr y cwmni Really Welsh a Gwarchodfa Natur Cynffig. Rhodd ar gyfer yr arbrawf hwn gan y cwmni Really Welsh yw'r holl gennin Pedr sydd wedi'u tyfu yng Nghynffig ger Pen-y-bont ar Ogwr.

Cadwch lygad barcud ar y blog i weld adroddiadau ac arsylliadau'r ysgolion neu yn y gwanwyn cewch weld y dyddiadur â lluniau.

Beth am anfon cwestiwn at Athro'r Ardd? Byddai wrth ei fodd yn clywed gennych.

Dyddiadur Lluniau Blodau

Danielle Cowell, 26 Mawrth 2009

Bob wythnos byddaf yn gosod lluniau newydd o fy mhlanhigion - wrth iddynt dyfu! Ebostiwch eich lluniau ata i.

Diweddariadau wythnosol:

23/03/09 Throughout this week all of my daffodils have opened. They are all standing proudly in my garden, the tallest measures 35cms in height. Many more of you have reported your daffodil flowers opening this week and finally your crocuses have opened too! See the and to compare other schools with your own. This is the last week for recording temperatures and rainfall - so please send in all your records before the Easter holidays then I will send you your certificates on the 5th of April.

17/03/09 My 1st daffodil opened today!

04/03/09 Mae llawer o flodau fy nghrocysau wedi ymddangos ac mae fy nghennin Pedr yn torri bol eisiau tyfu hefyd. Cymerais ychydig o ffotos agos heddiw o'r crocysau achos eu bod yn edrych mor bert - gyda gwlith drostyn nhw.

Dwi wedi edrych yn fanwl ar y dyddiadau blodeuo ar gyfartaledd eleni a gweld mai'r cennin Pedr sy wedi agor yn gyntaf mewn llawer o ysgolion. Mae'r crocysau dim ond wedi blodeuo mewn dau le - fy ngardd i ac Ysgol Burton. Fel arfer, y crocws sy'n agor yn gyntaf? Edrychwch ar y a'r

23/02/09 Today, my 1st crocus flower opened! Lots of other flowers have shot up too - but only one has actually opened. In the sunlight you can see through the petals to see the orange anthers inside. My daffodils have grown quite a lot this week, the tallest is now 18cms tall. Have any of your flowers opened yet?

19/02/09 Bore da Gyfeillion y Bylbiau! Croeso'n ôl o'ch ysbaid hanner tymor. Yn f'ardd i mae pethau wedi dechrau tyfu ag awch. Mae egin gwyrdd bach, bach wedi troi'n flodyn porffor prydferth. Dyw hi ddim wedi agor eto - pan mae'n edrych fel hyn dylech chi anfon dyddiad y blodeuo yn syth i'r . Wedyn bydd symbol blodyn yn ymddangos uwchben eich ysgol ar y a bydd y dyddiad blodeuo ar gyfartaledd ar gyfer eich ysgol yn ymddangos ar y .

 

Yn , yn Sir Benfro mae un o'u cennin Pedr eisoes wedi ymagor - fel arfer y crocysau sy'n cipio'r blaen. Bydda i'n gwylio fy Nghrocws i bob dydd o hyn ymlaen i weld ydy e'n blodeuo. Gobeithio byddwch chi'n gwneud yr un fath!

10/02/09 Mae'r egin erbyn nawr yn 2-3cm. Mae hyn yn fach ar gyfer yr adeg o'r flwyddyn oherwydd i'n gwanwyn fod mor oer. Yr un adeg llynedd roedd blodau'r crocws eisoes wedi ymagor ac roedd y cenin Pedr yn 11cm!

Pa eginyn yw p'un? Mae gan eginyn y genhinen Bedr flaenau llyfn, crwm, gwyrdd golau. Maen nhw'n lletach o lawer na blaenau egin y crocws. Mae egin y crocws yn gul a miniog ac maen nhw fel arfer yn ymddangos mewn clystyrau o bump. Mae gyda nhw ymylon gwyrdd tywyll sy'n gwneud iddyn nhw edrych ychydig yn streipiog.

03/02/09 Eira ymhobman heddiw, hyd yn oed yng Nghaerdydd! Nid yw'r cyffion wedi tyfu llawer yr wythnos hon, a nawr maent wedi'u gorchuddio a haenen o eira.

Dewch yn ol yr wythnos nesaf i weld faint mae nhw wedi tyfu.

Athro'r Ardd

Nôl i SCAN