Yama

Ceri Thompson

Yn saith mlwydd oed, symudodd Sakubei Yamamoto (1892–1984) gyda’i deulu i byllau glo rhanbarth Chikuho yn Kyushu. Dechreuodd fel gof prentis mewn pwll glo pan oedd yn ddeuddeg oed. Gweithiodd fel gof pwll glo a glöwr tan ei fod yn 63 oed. Wedi hynny, death yn swyddog diogelwch yn y pyllau glo, a dyna pryd y dechreuodd baentio ei atgofion o’r diwydiant.

Prin oedd yr addysg ffurfiol a gafodd, ond ers ei ugeiniau cynnar bu’n cadw llyfrau nodiadau a dyddiaduron, a gafodd ddylanwad ar ei baentio’n ddiweddarach.

“Mae’r yama [enw’r glowyr am y pyllau glo] yn diflannu,gan adael 524 o fynyddoedd rwbel yn rhanbarth Chikuho; a dydw innau ddim mor ifanc ag y bues i. Rydw i wedi penderfynu gadael rhywfaint o’r gwaith a’r teimladau o gyfnod yr yama ar gyfer fy wyrion ac wyresau. Byddai’n gyflymach ysgrifennu rhywbeth ar bapur, ond ar ôl rhai blynyddoedd, pwy a ŵyr, efallai y byddai’r nodiadau’n cael eu taflu i’r bin pan fydd rhywun yn glanhau’r tŷ. Ond gyda lluniau, mae modd cymryd cymaint i mewn gydag un cipolwg – rydw i wedi penderfynu paentio.”

Yn 2011, death paentiadau a darluniau Sakubei Yamamoto o’r pyllau glo yn rhan o raglen Cof y Byd UNESCO

Mae'r arddangosfa hon yn canolbwyntio ar ddetholiad bach o'i gasgliad o ddarluniau a phaentiadau. Maent yn Japaneaidd iawn o ran arddull, ond byddai unrhyw löwr o Gymru yn eu hadnabod hefyd.

sylw (4)

Nid yw sylwadau ar gael ar hyn o bryd. Ymddiheuriadau am yr anghyfleustra.
Ceri Thompson Staff Amgueddfa Cymru
28 Hydref 2020, 12:13
Dear Dr Gray

Thanks for the comment - I've sent you an Email.

Best wishes

Ceri Thompson, Curator, Big Pit
Douglas Gray
8 Hydref 2020, 13:24
Dear Ceri

Many thanks for an introduction to the paintings of Yama. I found them by chance when searching the collection for work by Ibbetson - watercolours of Parys Mine - in relation to aspects of mining being prepared for a lecture. However there is a tenuous connection to coal mining images by Japanese artists. During the early 80's I selected and curated an exhibition for the then National Coal Board and the Arts Council 'COAL' British mining in art 1680-1980. During the research for the exhibition I discovered in the in the library at Hobart House (NCB HQ) a series of scrolls of Japanese mining scenes depicting women miners working underground, with calligraphic flourishes possibly describing the work being done. This was noted at the time. However in the following years the turmoil in the industry and then the disposal of the assets of the NCB collection they seemed to have been spirited away, and goodness knows where they are at this late. I doubt if they found their way to the collection at the National Museum.

Yours sincerely
Dr Douglas Gray.
Peter Norris
30 Awst 2020, 14:32
What amazing notes and artwork.
Thank you what a wonderful collection!
Juan F. Schwarze
19 Mai 2020, 16:30
Thank you for sharing!