Casgliadau Arlein

Mae’r cerflun bach efydd hwn yn dangos gwas fferm ifanc heb ei grys mewn het ac esgidiau gwaith yn gorffwyso gyda’i fraich ar ei glun, yn dal pladur. Fe’i crëwyd gan William Hamo Thornycroft, un o gerflunwyr enwocaf Prydain yn y bedwaredd ganrif ar bymtheg, ac artist a oedd yn gysylltiedig â’r mudiad Cerflunwaith Newydd. Roedd Thornycroft yn ymddiddori mewn llafurwyr a’r dosbarth gweithiol, yn rhannol drwy ddylanwad ei wraig, Agatha Cox. Ysgrifennodd, ‘Mae pob wyneb gweithiwr rydw i’n dod ar ei draws yn y stryd yn fy niddori, ac rwy’n teimlo cydymdeimlad gyda’r llafurwyr â’u dwylo caled, ac nid gyda’r ‘deg uchaf’ hunanol a diog da-i-ddim’. Yn y Pladurwr, mae’n cyflwyno corff dyn dosbarth gweithiol ifanc fel pe bai’n arwr neu’n dduw clasurol. Daeth yr ysbrydoliaeth ar gyfer y gwaith hwn pan oedd Thornycroft yn hwylio ar yr Afon Tafwys gyda’i ffrindiau. Gwelodd bladurwr ar lan yr afon yn gorffwyso, a gwnaeth fraslun cyflym cyn datblygu’r syniad yn gerflun. Roedd y pladurwr go iawn a welodd yn gwisgo crys, ond tynnodd Thornycroft ei ddillad ar gyfer ei gerflun, gan egluro wrth ei wraig ei fod am ‘gadw ei het ymlaen a chario ei grys’, ac y byddai brês dros ei ysgwydd yn helpu i ‘dynnu oddi ar yr ymddangosiad noeth’. Mae sawl hanesydd celf wedi dehongli’r Pladurwr drwy lygad queer. Mae Michael Hatt yn disgrifio’r gwaith fel un homoerotig, a gaiff ei ddiffinio ganddo fel y gofod amwys rhwng yr homogymdeithasol a’r cyfunrywiol. Rhoddwyd y fersiwn hon i’r Amgueddfa ym 1928 gan Syr William Goscombe John, ond mae fersiynau eraill yn bodoli, gan gynnwys braslun model cwyr 1882 sydd yn y Tate, a fersiwn gynharach maint llawn yn Oriel Gelf Walker, Lerpwl. Dywedir mai dyma’r cerflun sylweddol cyntaf sy’n sefyll wrtho’i hun yn dangos llafurwr a wnaed ym Mhrydain.

New sculpture is a name applied to the sculptures produced by a group of artists working in the second half of the nineteenth century The term was coined by critic Edmund Gosse in an 1876 article in Art Journal titled The New Sculpture in which he identified this new trend in sculpture. Its distinguishing qualities were a new dynamism and energy as well as physical realism, mythological or exotic subject matter and use of symbolism, as opposed to prevailing style of frozen neoclassicism. It can be considered part of symbolism. The keynote work was seen by Gosse as Lord Fredrick Leighton’s Athlete Wrestling with a Python, but the key artist was Sir Alfred Gilbert followed by Sir George Frampton. An Important precursor was Michelangelesque work of Alfred Stevens.