Casgliadau Celf Arlein
Y Craen Rheiddiol
CLAUSEN, George (1852 - 1944)
Dyddiad: 1917
Cyfrwng: lithograff ar bapur
Derbyniwyd: 1919; Cyflwynwyd gan y Weinyddiaeth Wybodaeth
Rhif Derbynoli: NWM A 13180
Craen rheiddiol enfawr yw canolbwynt y llun hwn, craen arbenigol a ddefnyddiwyd mewn ffatri barilau gynnau. Meddyliodd Clausen yn ofalus iawn cyn creu’r ddelwedd – mae’r baril yn y canol yn creu llinell lorweddol i gydbwyso llinell fertigol y craen. Tirluniau oedd arbenigedd Clausen, ac mae’n debyg ei fod yn trin yr olygfa o’r gweithdy fel tirlun, yn uno dyn a pheiriant.
Bu Clausen yn ymchwilio ar gyfer y printiau hyn yn Ffatri Ynnau Frenhinol Woolwich Arsenal, Llundain a oedd yn cynhyrchu arfau, bwledi a ffrwydron ar gyfer lluoedd arfog Prydain. Ar ei anterth yn ystod y Rhyfel Byd Cyntaf, roedd y ffatri’n cyflogi tua 80,000 o bobl ac yn ymestyn dros 1,300 o erwau. Penodwyd Clausen yn artist rhyfel swyddogol ym 1917 ac oherwydd ei oed, bu’n cofnodi gweithgareddau gartref yn hytrach nag ymweld â maes y gad.
Ganwyd Clausen yn Llundain yn fab i George Clausen Senior, paentiwr o fri o dras Danaidd. Aeth i’r Coleg Celf Brenhinol ac ysgolion celf South Kensington, yna’r Académie Julian ym Mharis. Ef oedd un o sylfaenwyr y New English Art Club a chafodd ei ethol yn Athro Arlunio'r Academi Frenhinol ym 1904. Fe’i urddwyd yn farchog ym 1927.
Mae’r gwaith hwn yn rhan o bortffolio The Great War: Britain's Efforts and Ideals, gyfres o 66 print lithograffig eu comisiynu gan y Weinyddiaeth Wybodaeth ym 1917 I ysbrydoli’r cyhoedd, oedd wedi cael digon ar ryfel, a’u hannog i ymroi i’r Frwydr.