Helo Cyfeillion y Gwanwyn,

Diolch am rannu eich sylwadau gyda'r data tywydd wythnos dwytha. Rwyf wedi atodi rhai yn isod. Mae llawer ohonoch yn ddweud bod y tywydd wedi oeri a bod 'na mwy o law. Mae rhai ohonoch chi hyd yn oed wedi cael eira! Dyma pam dwi am esbonio sut mae meteorolegwyr (gwyddonwyr tywydd) yn mesur eira. 

Mae mesur faint o law sy’n disgyn yn hawdd o’i gymharu â mesur faint o eira sy’n disgyn. Fydd eira ddim yn bihafio! Bydd yn aml yn cael ei chwythu gan y gwynt ac yn lluwchio, sy’n golygu bod yr eira’n ddwfn mewn mannau ond yn llawer llai dafliad carreg i ffwrdd. Oherwydd bod yr eira’n disgyn yn anghyson, bydd y mesuriadau o’r llefydd yma’n anghywir! Dyna pam mae’n rhaid mesur mewn mannau gwastad, agored ymhell o ble fydd eira’n lluwchio. Bydd eira hefyd yn chwarae gemau gyda’r Meteorolegwyr sy’n ceisio ei fesur – bydd yn toddi’n ddŵr, cyn rhewi fel iâ. Felly dyw’r eira sy’n cael ei fesur ddim bob tro yn cyfateb i faint o eira sydd wedi disgyn. Mae eira newydd yn disgyn ar ben hen eira hefyd, ac mae’n anodd dweud faint o eira sydd wedi disgyn o un diwrnod i’r llall. 

Mae’n rhaid i’r meteorolegwyr gofio holl driciau’r eira a meddwl am ffyrdd i ddarganfod faint o eira sydd wedi disgyn. Byddan nhw’n edrych ar gwymp eira (faint o eira sy’n disgyn mewn diwrnod) a dyfnder eira (cyfanswm dyfnder yr eira, hen a newydd). Un ffordd o fesur cwymp eira yw gyda ffon bren. Bydd y meteorolegwr yn gosod y pren mewn lleoliad agored lle na fydd eira’n lluwchio ac yn mesur yr eira bob chwech awr. Drwy glirio’r eira o’r pren ar ôl ei fesur, dim ond eira’r diwrnod hwnnw fydd yn cael ei fesur, a gall y gwyddonydd ddweud faint o eira sydd wedi cwympo ar y diwrnod hwnnw. 

Gallwn ni hefyd fesur eira wedi toddi ar ffurf dŵr. Gallwch chi felly ddefnyddio’ch mesurydd glaw i fesur cwymp eira. Os taw dim ond ychydig o eira sy’n cwympo, bydd yn toddi yn y mesurydd beth bynnag, ond os yw hi’n bwrw’n drwm, ewch â’r mesurydd i mewn ac aros iddo doddi’n ddŵr. Gallwch chi wedyn fesur y dŵr fel rydych chi wedi’i wneud bob wythnos, a’i gofnodi fel glawiad yn eich cofnodion tywydd. 

Os oes eira ar lawr a bod digon o amser i arbrofi, beth am fynd ati i fesur dyfnder yr eira? Y cyfan sydd ei angen arnoch chi yw pren mesur (neu pren eira os ydych chi am siarad fel gwyddonydd gwych!). Gwthiwch y pren i’r eira tan ei fod yn cyffwrdd y ddaear a chofnodi pa mor ddwfn yw’r ddaear fesul milimedr. Rhaid i chi fesur o arwyneb gwastad (fel mainc) mewn lle agored lle nad yw’r eira’n lluwchio. Rhaid i chi gofnodi o leiaf tri mesuriad i gyfrifo dyfnder cyfartalog yr eira lleol. Cyfrifwch y cyfartaledd drwy adio’r cofnodion gwahanol a’u rhannu gyda’r nifer o gofnodion. Os ydw i’n cofnodi tri dyfnder o 7cm, 9cm a 6cm, rhaid i fi adio pob rhif (7 + 9 + 6 = 22) cyn rhannu gyda 3 (22 / 3 = 7.33). Dyfnder cyfartalog yr eira felly yw 7.33cm. 

Mae gorsafoedd tywydd fel y Swyddfa Dywydd (MET Office) wedi troi at dechnoleg i ddyfeisio dulliau newydd o fesur dyfnder eira. Edrychwch ar y llun o un o orsafoedd eira’r Swyddfa Dywydd. Mae nhw’n defnyddio synwyryddion laser i fesur dyfnder yr eira ar yr arwyneb gwastad. Gall meteorolegwyr gasglu data o bob cwr o’r wlad wrth wasgu botwm – llawer haws a mwy dibynadwy nag anfon pobl allan i’r oerfel gyda phren eira! Mae pob un o orsafoedd eira’r Swyddfa Dywydd i’w gweld ar y map – oes un yn agos atoch chi? 

Os yw hi wedi bwrw eira, cofiwch fesur y cwymp gyda’r mesurydd glaw neu’r dyfnder gyda phren eira a nodi’r canlyniadau fel ‘Sylwadau’ wrth uwchlwytho eich cofnodion wythnosol. Bydd yn ddiddorol cymharu dyfnder yr eira â chwymp yr eira yn y mesurydd glaw! 

Daliwch ati Gyfeillion y Gwanwyn, 

Athro’r Ardd

Eich sylwadau:

Carnbroe Primary School: The weather in Carnbroe changed throughout the week. It started with beautiful crisp sunny days, snow on Wednesday and finally it rained and rained. Our plants were all well watered. Hooray!!

East Fulton Primary School: We had snow during Tues evening which is why rainfall reading is so high on Wed.

Auchenlodment Primary School: On Tuesday night it snowed so the rain gauge was filled with snow on Wednesday. We had to melt the snow so we could get a reading.

St. Charles Primary School: It was very icy this week and the water in the water gauge was frozen.

Ysgol Y Wern: Mae'r tywydd wedi oeri ond mae hi wedi bod yn heulog.

Arkholme CE Primary School: First really cold weather also got a bit of frost and one of the pots fell over. None of the bulbs have started to sprout yet though.

Stanford in the Vale Primary School: Frosty mornings, bright blue skies we have experienced this week.  Heavy rain on Wednesday.

Henllys CIW Primary: We had a lot of rain on Wednesday and it was cold on Monday

Beulah School: very rainy Tuesday night !!!!!!!!!!

Trellech Primary School: It rained on Wednesday but not any other day of the week. It was fun measuring the rainfall.

St. Nicholas Primary School: We had a lot of rain on Tuesday night.

Barmston Village Primary School: The weather has been rainy this week.

Ysgol Glanyfferi: A wet week in Wales! Getting colder. Looking forward to seeing green shoots.

Broad Haven Primary School: It was very windy to start this week but with some sun. We had more rain and it was cold in the mornings.

Ysgol Rhys Prichard: A lot of rain on Wednesday. Really cold on Tuesday.

Darran Park Primary: The rainfall hasn't been very consistent. On the other hand the temperature has been very consistent has only varied by 1 or 2 degrees.

St. Charles Primary School: It was very icy this week and the water in the water gauge was frozen.

Garstang St. Thomas' CE Primary School: We were on half term this week but Mrs Bosson kept a record of the rainfall and temperature for us.

Professor Plant: Thank you Mrs Bosson!

Breckon Hill Primary School: We have measured the temperature and the rainfall in the location of the pots (front of the school) and in the flower beds (at the back of the school). We have noticed that it is slightly warmer at the front of the school as this area gets a little bit more sun.

Helo Cyfeillion y Gwanwyn,

Diolch am yr holl waith yr ydych wedi gwneud ac am rannu eich lluniau! Roedd o'n hynod o galed i ddewis dim ond pum enillydd. Mae'r lluniau a ddewiswyd yn dod o ysgolion yng Nghymru sef ddim cymryd rhan yn y prosiectau estyniad Edina. Os ydych yn cymryd rhan yn y prosiectau estyniad Edina fydd eich llun hefo cyfle o ennill cystadleuaeth nhw, a bydd yr Edina yn cyhoeddi enillwyr yn fuan.

Dyma'r enillwyr:

Severn Primary School

Ysgol Trellech

Ysgol San Sior

Ysgol Abererch

Ysgol Pennant

Bydd eich gwobrau yn y post erbyn wythnos nesa Cyfeillion y Gwanwyn.

Rwyf isio ddweud diolch mawr i bob ysgol a rhannodd ei lluniau. Oedd o’n hyfryd gweld y gwaith rydych wedi gwneud, fallu plîs cadwch ymlaen yn rhannu gyda ni!

Cafodd llawer o sylwadau diddorol ei rhannu gyda’r cofnodion tywydd wythnos dwytha. Dyma rhai ohonyn nhw:

Eich sylwadau

YGG Tonyrefail: Mae wedi bod yn wythnos sych iawn....a very dry week Professor Plant!

Ysgol Tal y Bont: Mae'n oeri yn araf yn nhal y bont wythnos yma yr athro planhigin

St. Charles Primary School: The weather this week was cold and mostly dry.

The Blake CE Primary School: It has been a bit damp this week especially at the end of the week. It is starting to feel a lot colder as winter is coming.

St Robert's R.C Primary School: It's been getting colder!!

Boston West Academy: We think the weather has been warmer than we would have expected for this time of year and there has been hardly any rain.

Darran Park Primary: We have noticed that the temperature has started to drop over the week. It has been mostly dry, however, there was a shower on Thursday night.

Ysgol Iau Hen Golwyn: It was fun. There wasn't much rain.

Broad Haven Primary School: A dry sunny week cold in the mornings but warm by the afternoon. Rain expected this weekend -but only showers

Stanford in the Vale Primary School: Monday we had no school. Enjoying looking at our planted bulbs! We have had some frosty mornings.

Carnbroe Primary School: We have had a sunny, dry but cold week. We have decided to make predictions about our bulbs and we are all excited to find out what will happen.

Henllys CIW Primary: We have had no rain and we have been allowed out to play!!!

Hudson Road Primary School: It has been really nice Autumn weather. We hope our bulbs are warm in the soil.

Ysgol Rhys Prichard: First frost of the Autumn this Wednesday!

Auchenlodment Primary School: We all enjoyed collecting the data and from next week we will work in pairs to collect the data.

Trellech Primary School: Thank you for letting us complete the bulb activity we really enjoyed taking our measurements. Diolch yn fawr.

Professor Plant: Thank you for taking part Bulb Buddies, I’m glad that you are enjoying the project!

Breckon Hill Primary School: We have measured the temperature and the rainfall in the location of the pots (front of the school) and in the flower beds (at the back of the school). We have noticed that it is slightly warmer at the front of the school as this area gets a little bit more sun.

Professor Plant: It’s fantastic that you are observing these differences and logging them Bulb Buddies! Which bulbs do you think will flower first?

Our Lady of Peace Primary School: This was our first week. Mr Kelly showed us what to do.

Barmston Village Primary School: We are noticing some liquid in the rain gauge when it has not rained. We think it is like the dew that has been on the grass as there is only a little bit of it.

Professor Plant: Hi Bulb Buddies, well done for noticing the liquid and questioning how it will have come to be in the rain gauge! I suspect that you are right and that the water is the result of dew forming inside the gauge. Air contains water vapour, and the higher the temperature the more water vapour it contains. When the temperature drops (as it often does overnight) the air cools and releases the water vapour it has been carrying. When surfaces or objects cool to the point that the air around them can no longer contain its level of water vapour, the air will condense and form droplets on the surface of the object. Fantastic Work Bulb Buddies!

Law Primary School: All pupils in Primary 5 have really enjoyed planting the daffodils and crocus. They are working in pairs to record rainfall and temperature each day.

Helo Cyfeillion y Gwanwyn,

Rwy’n gobeithio bod pawb wedi mwynhau eu gwyliau hanner tymor!

Rwyf isio ddweud diolch mawr i bawb am eich gwaith caled ar y diwrnod plannu. Cafodd 13,829 o fylbiau ei blannu ar draws y wlad! Welais o’r llunia bod pawb wedi cael llawer o hwyl yn helpu!

Mae Cofnodion Tywydd yn cychwyn o 1 Tachwedd. Plîs wnewch yn siŵr bod eich mesurydd glaw ai’ch thermomedr wedi ei chadw mewn lle addas wrth ymyl eich bylbiau, fel medrwch gymryd eich mesurau cyntaf pnawn fory!

Mae’n syniad da i ymarfer cymryd cofnodion tywydd. Fedrwch chi wneud hyn wrth ychwanegu dŵr at y mesurydd glaw a chymryd mewn tro i gofnodi’r mesur. Wedyn, fedrwch gymharu i weld os mae pawb wedi cymryd yr un mesur.

Mae 'na adnoddau dysgu ar y wefan i helpu paratoi am gymryd cofnodion tywydd. Rwyf wedi atodi hyn rhag ofn bod rhai heb ei gweld eto. Mae’r adnodd hyn yn helpu ymateb cwestiynau pwysig fel ‘pam mae mesur tywydd yn bwysig i’n harbrawf o’r effaith mae’r hinsawdd yn cael ar ddyddiad blodeuo bylbiau gwanwyn’!

Defnyddiwch eich siart tywydd i gofnodi'r glaw a’r tymheredd pob ddiwrnod ysgol. Ar ddiwedd yr wythnos, cofnodwch mewn i’r wefan i rannu eich canfyddiadau. Fedrwch hefyd gadael sylwadau a chwestiynau i fi ymateb yn fy blog nesaf!

Dylai ysgolion sef yn cymryd rhan yn brosiectau ychwanegol yr Edina Trust rhannu ei chanlyniadau wythnosol ar wefan Moodle yr Edina Trust hefyd.

Plîs gadewch i mi wybod sut ydych yn wneud. A rhannwch luniau trwy Twitter ac e-bost.

Cadwch ymlaen a'r gwaith called Gyfeillion y Gwanwyn,

Athro’r Ardd

Helo Cyfeillion y Gwanwyn,

Mae'n bron diwrnod plannu! Ydych chi'n barod? Dyma rai adnoddau defnyddiol i'ch paratoi ar gyfer plannu eich bylbiau a gofalu amdanynt dros y misoedd nesaf! Mae'r rhain hefyd ar wefan Bylbiau'r Gwanwyn i Ysgolion: https://amgueddfa.cymru/bylbiau-gwanwyn/

Dylech ddarllen y dogfennau hyn:

• Llythyr oddi wrth Athro'r Ardd (cyflwyniad i'r prosiect)

• Mabwysiadu eich Bwlb (trosolwg o’r gofal fydd angen ar eich Bylbiau)

• Plannu eich bylbiau (canllawiau ar gyfer sicrhau arbrawf teg)

A chwblhewch y gweithgareddau hyn:

• Tystysgrif Mabwysiadu Bylbiau

• Creu Labelai Bylbiau

Mae'n bwysig eich bod yn darllen y rhain oherwydd maent yn cynnwys gwybodaeth bwysig! Er enghraifft, ydych chi'n gwybod pa mor ddwfn mae angen i chi blannu eich bylbiau? Neu sut i labelu fel mae’n glir lle mae'r Cennin Pedr a Chrocws wedi eu plannu?

Cofiwch dynnu lluniau o'ch diwrnod plannu i gystadlu yn y Gystadleuaeth Ffotograffydd Diwrnod Plannu!

Cadwch lygad ar dudalen Twitter Athro'r Ardd i weld lluniau o ysgolion eraill: https://twitter.com/professor_plant

Pob lwc! Gadewch i ni wybod sut mae'n mynd!

Athro'r Ardd a Bwlb Bychan

Mae project Bylbiau'r Gwanwyn i Ysgolion yn gyfle i filoedd o wyddonwyr ysgol weithio gydag Amgueddfa Cymru i archwilio newid yn yr hinsawdd a'i ddeall. Ers mis Hydref 2005, mae gwyddonwyr ysgol wedi bod yn cadw cofnod o'r tywydd a phryd mae eu blodau'n agor fel rhan o astudiaeth hirdymor o effeithiau'r tymheredd ar fylbiau'r gwanwyn.

Mae tystysgrifau wedi cael eu hanfon at yr holl ddisgyblion yn 4,907 a gwblhaodd y prosiect eleni. Mae rhagor o fanylion yn adroddiadau Athro'r Ardd: Adroddiad Athro'r Ardd i weld y canlyniadau hyd yn hyn.

• Gwnewch siartiau amlder a graffiau i ganfod y cymedrau.
• A wnaeth blodau agor yn hwyr mewn ysgolion oedd yn cofnodi tywydd oer?.
• Sut wnaeth tymheredd, heulwen a glaw effeithio ar ddyddiadau blodeuo ar gyfartaledd?.
• Chwiliwch am dueddiadau mewn gwahanol lefydd yng Nghymru..

Hoffwn ddiolch i bob un o'r Gwyddonwyr Gwych a chymrodd ran eleni!

Professor Plant www.amgueddfacymru.ac.uk/bylbiau-gwanwyn/

Twitter http://twitter.com/Professor_Plant