Yn y Ddaear: O dan Eisteddfod 2012, mae tir sanctaidd

Yn yr union fan hwn, 4,000 o flynyddoedd yn ôl, claddodd trigolion Bro Morgannwg rai aelodau o'u cymuned. Adeiladwyd casgliad o domenni claddu cymhleth a thrawiadol i nodi man gorffwys neu fan preswyl eu (ac ein?) cyndeidiau.

Yn ystod gaeaf garw 1939-40, datgloddiwyd yr henebion archaeolegol hyn gan Syr Cyril Fox, Cyfarwyddwr yr Amgueddfa Genedlaethol.

O'i gwmpas, roedd y teirw dur eisoes yn paratoi'r tir cyn adeiladu maes awyr yr Ail Ryfel Byd yma yn Llandaw. Syr Cyril Fox, y Foneddiges Fox a "hanner dwsin o ddynion caib a rhaw" yn archwilio olion y gorffennol.

Roedd y gaeaf hwnnw ym 1939-40 gyda'r oeraf ar gofnod. Roedd y dyfodol yn edrych yn llwm iawn.

Oedd pobl yr Oes Efydd yn dathlu cylch bywyd, neu'n galaru?

A yw'r cylchoedd defodol hyn yn cynrychioli cylchoedd bywyd a marwolaeth?