Straeon y Streic: Meinir Morris

Meinir Morris, 27 Rhagfyr 2024

Yn y gyfres yma o Straeon y Streic fe glywn ni am y gorau a gwaetha o fywyd yn ystod y flwyddyn a newidiodd fywydau glowyr, eu teuluoedd, yr heddlu a gwleidyddion wrth iddynt hel atgofion am beth oedd bywyd fel rhwng 84-85.

Mae Straeon y Streic yn rhan o arddangosfa Streic 84-85 Strike sydd i'w gweld yn Amgueddfa Genedlaethol Caerdydd tan Ebrill 27 2025.

Gweithfeydd Phurnacite yn Abercwmboi, Cwm Cynon (1984)
Ffynhonnell: Prosiect Archif Dr Mary Gillham (linc Saesneg).
Trwyddedir y ffeil hon yn ôl termau'r drwydded Creative Commons Attribution 2.0 Generic (linc Saesneg).

Roedd fy nhad yn gweithio mewn gwaith tanwydd di-fwg phurnacite yn Abercwmboi, a oedd angen tunelli o lo bob wythnos i gyflenwi’r ffyrnau a phethau eraill. Dwi’n cofio’r mwg o’r gwaith fwy neu lai yn flanced ar bopeth, holl ffordd ar draws canol y cwm.

Roeddwn i’n tua deg oed pan ddechreuodd y streic. Roedden ni’n byw tua phum munud i ffwrdd o gatiau’r gwaith, felly byddai dad yn arfer cerdded yno erbyn 6am ac yn dod adref tua 6pm. Ond newidiodd popeth yn fwyaf sydyn. Roedd dad o gwmpas. Byddai’n cerdded gyda fi at y bws ysgol. Roedd yn rhaid i bawb ddod o hyd i ffordd i ddod â deupen llinyn ynghyd ac fe wnaeth y gymuned ddod at ei gilydd. Cafodd dad waith achlysurol o amgylch y pentref, yn paentio a gwneud gwaith DIY. Bu’n paentio teulu, ffrindiau a thai cydweithwyr, y capel, beth bynnag. A pe bai yn gwneud rhywbeth, byddai’n cael rhywbeth yn ôl. Felly, byddai’n fy nanfon i i’r ysgol ac yna’n cerdded ymlaen ychydig filltiroedd i rywle arall, ar gyfer gwahanol jobsys.

Es i i’r ysgol Gymraeg, oedd dwy filltir i ffwrdd, taith ar fws. ⁠Tra bod gan yr holl blant yn Abercwmboi deulu’n gweithio yn y gwaith glo, roedd fy ysgol i yn wahanol, roedd teuluoedd yn gweithio mewn llefydd eraill, felly roedd y plant oeddwn i’n cymysgu gyda ddim yn wynebu’r hyn oedden ni’n ei wynebu yn fy mhentref i. Fe wnaethon nhw lawer o bethau caredig ar gyfer cymunedau glofaol lleol.

Fe gawson ni gyfleoedd oherwydd y sefyllfa - roedd pobl mor hael. Roedd gan deulu fy ffrind dyddyn bach yn Ystradfellte ac fe aethon nhw â fi yno am wythnos fel y byddwn yn cael gwyliau dros yr haf. Ymhell o bobman. Roedden ni’n rhedeg yn rhydd, roedd yn hyfryd. Cyrhaeddodd nain fy ffrind gyda sach enfawr o afalau. Canolbwynt bywyd oedd pei afal, crymbl afal, am wythnosau ar y tro - byddai mam yn gwneud rhai ar gyfer pobl eraill hefyd. Roedd ffatri gacennau Ferrari’s yn arfer gwneud cacennau eisin ‘tray-bake’, ond doedden nhw ddim yn gallu gwerthu’r ochrau - felly bydden ni’n cael rheini. Fe wnaeth ein cymdogion hŷn gnocio ar y drws a rhoi bag mawr o fwyd o’r Co-op i ni - dwi’n cofio bocs enfawr o gorn fflecs. Roedd gan bob teulu focs wythnosol fyddai’n cael ei roi at ei gilydd gan y gymuned drwy gyfraniadau a byddwn i’n arfer mynd i’r clwb pêl-droed lleol a helpu ar y ‘llinell gynhyrchu’, a gwneud pethau fel rhoi tun o ffa ym mhob bocs.

Roedd fy anti yn byw gerllaw gyferbyn â gatiau’r safle phurnacite felly roedd yn lle prysur iawn gyda’r llinell bicedu. Roeddwn i’n cael mynd i lawr yno pryd bynnag oeddwn i eisiau ... tan i hynny newid. Byddech chi’n clywed seirenau’r heddlu. Byddai trais. Roedd ei thad yng nghyfraith yn yr heddlu, a’i gŵr yn gweithio yn y gwaith, a achosodd rywfaint o broblemau. Roedd yr heddlu wedi dechrau cuddio tu ôl i’w wal hi, byddech chi’n gweld eu hetiau yn ymddangos dros y wal. Ond roedd rhaid iddi siarad gyda’i thad yng nghyfraith i ofyn iddyn nhw stopio, gan ei fod yn creu gormod o densiwn. Doedd gen i ddim syniad pam nad oeddwn i’n cael mynd lawr i dŷ Anti Eryl, ond wnes i ddechrau gwrando ar y sgyrsiau ac wrth i mi ddod yn hŷn, fe wnaeth pethau ddechrau gwneud synnwyr.

Fe wnaethom ddechrau byw yn llai gwastraffus. Cafodd y teledu lliw a rentwyd ei newid am un du a gwyn. Byddem yn ychwanegu finegr at y sôs coch fel ei fod yn para hirach. Mae’r agwedd o beidio gwastraffu yn dal gen i heddiw. Un peth dwi’n cofio’n dda oedd bod yr ysgol leol yn gwneud prydau am ddim i blant streicwyr, gan gynnwys ar benwythnosau. Gan fy mod i’n mynd i hen ysgol Fictoraidd, dwi’n cofio bod yn llawn cyffro gan ein bod yn cael mynd i ysgol newydd sbon i fusnesu a chael bwyd ar y penwythnos - roedd fy nghefndryd, oedd yn gorfod mynd yno bob dydd, ddim mor gyffrous.

Roedd fy mam wedi bod yn fam oedd yn aros gartref, ond gorfododd y streic iddi gael gwaith, yn gwneud gwaith shifft yn y ffatri gacennau Memory Lane yng Nghaerdydd i’n cadw ni i fynd. Doedd hi ddim yn ei hoffi ryw lawer ac fe wnaeth hi symud i weithio yn Tesco - ac fe wnaeth hi gario ymlaen yno ar ôl i’r streic ddod i ben.

Roedd dad yn poeni am y Nadolig, ond rydyn ni’n ei gofio fel un gwych. Roedd bocs bwyd ychwanegol ac anrhegion a theganau wedi’u cyfrannu nid yn unig gan ein cymuned, ond o bob cwr o’r DU a thu hwnt, roedd pobl wedi cyfrannu o lefydd mor bell â Rwsia a Gwlad Pwyl. Fe glywais stori un tro am rywun yn cael amlen fach o bowdr rhyfedd yn eu bocs bwyd. Yn hwyrach ymlaen, daethant i ddeall mai powdr borscht oedd e.

Mae fy nhad yn dal i gredu ym mhopeth wnaethon nhw frwydro dros - roedd dros gymuned gyfan a’i bywoliaeth, er ei bod yn llygredig dros ben ac na fyddai’n cael ei ganiatáu heddiw. Roedd y gwaith am yr hwyl, brawdoliaeth a’r jôcs - roedd yn colli hynny. Ond roedd yn gwybod na allai’r gwaith phurnacite oroesi, ac yn y pen draw fe wnaeth orfod newid gyrfa. Dim ond 30 oedd e, yn ifanc. Felly aeth i ysgol nos i wneud ei Saesneg lefel ‘O’ ac fe astudiodd gymdeithaseg yr un pryd, ac yn y pen draw, roeddwn i ac ef yn y brifysgol ar yr un adeg. Cafodd radd mewn gwaith cymdeithasol ac aeth ymlaen i ddilyn gyrfa lwyddiannus, hollol newydd. Mae’n hynod falch o bopeth mae wedi gwneud.

Meinir Morris, merch streiciwr, Abercwmboi

Strike Stories: Rhian and Betty Philips

Rhian and Betty Philips, 18 Rhagfyr 2024

In this series of Strike Stories we hear the highs and lows of that life changing year through the eyes of miners, families, police officers and politicians as they recall what life was like in 84–85.

The Strike Stories form part of the Streic 84–85 Strike exhibition which is on display at National Musem Cardiff until April 27 2025.

© Amgueddfa Cymru

Rhian

We were some of the lucky ones, because Dad had a trade. He’d been a builder, before he went to work at cwm coke colliery so he went out looking for work around our community. Our neighbour was amazingly kind and found him some jobs in his house and with other family members and that helped tide us over and my brothers, who were bigger than me, still talk about how tough it was and they’d mix cement and do other bits and bobs after school and on the weekends, to help him.

The garden became really important – vital to us keeping food on the table.

I was only little – four – and my biggest memory of it all was of having the best Christmas I could ever have imagined. In our family we talk still about it being the best one ever. What we didn’t know at the time was that the whole community pulled together to make sure every family had a lovely Christmas. I had the Sindy house, furniture including kitchen bathroom, bedroom, and dining table and sofa. And a horse, cart and dog – and a My Little Pony! They pulled out all the stops.

Betty

My husband had spent 28 years working at the colliery, in Beddau. During the strike, each week, Friday, we’d get a box delivered – with flour, corned beef, and other groceries to help us get through the week. The whole community in our valley pulled together to provide for every family.

We were lucky. A family with three kids, we certainly felt the impact. My husband had a trade before the colliery – he was a bricklayer – and thanks to the kindness of our neighbour, who hired him to work, firstly on his house and then on his mother in law’s, we had some income to tide us over.

We had to manage on what we had. Everyone did. But it didn’t stop us having the best Christmas my kids ever had. Friends gathered together and bought gifts so the kids had presents on Christmas morning. We still talk about it.

We pulled through. After the pits closed some of the men never worked again – there was nowhere to work and then other factories and things went, too, like Revlon, Silent Channel and Louis Edwards – all gone. So, the valley emptied as people left find to work elsewhere, Bridgend, Cardiff, or further afield.

There was a lot of upheaval. We were devastated by the strike, we had no idea it’d last that long. The devastation in this valley is permanent. Despite it all, my children have done well – but it was a very sad time and even now, there’s nothing. Nothing has been replaced in all these years since it shut down. There’s nothing left. They promise the world – and nothing changes, nothing ever gets done. The Valleys are completely shut off.

When Margaret Thatcher died, my husband hung a Welsh flag from a post outside our house. There were a lot of them, hung all across our valley.

Rhian and Betty Philips, mother and daughter of a striking miner, Maesteg.

Straeon y Streic: Neil Kinnock

Neil Kinnock, gwleidydd, Aelod Seneddol Bedwellte ac Islwyn (1970-1994), Arweinydd y Blaid Lafur (1983-1992), 13 Rhagfyr 2024

Yn y gyfres yma o Straeon y Streic fe glywn ni am y gorau a gwaetha o fywyd yn ystod y flwyddyn a newidiodd fywydau glowyr, eu teuluoedd, yr heddlu a gwleidyddion wrth iddynt hel atgofion am beth oedd bywyd fel rhwng 84-85.

Mae Straeon y Streic yn rhan o arddangosfa Streic 84-85 Strike sydd i'w gweld yn Amgueddfa Genedlaethol Caerdydd tan Ebrill 27 2025.

© Richard Williams

Doedd yr un lofa yn mynd i fod yn rhywbeth oedd yn para am byth. Roedd pawb oedd yn gysylltiedig â’r diwydiant glo yn cydnabod hynny. Ond fel unrhyw berson synhwyrol, roeddwn i eisiau unrhyw newid sy’n cynnwys cau pyllau i gael eu hystyried yn llawn, ei seilio ar ffeithiau, ei gyfiawnhau mewn economeg go iawn a dadansoddiad daearegol gyda sail resymegol i bopeth. Roedd hwnnw’n safbwynt strategol a oedd yn ystyried anghenion ynni ein gwlad a lles ein cymunedau. Ni dderbyniodd y Llywodraeth yr un o’r amcanion hyn. Roedd Glo Prydain wedi’i wladoli yn faich ariannol ac Undeb y Glowyr yn rhwystr milwriaethus i raglen cau pyllau. Roedd yn rhaid cael gwared ar y ddau.

Mae yna achosion o wledydd datblygedig yn trefnu’r symudiad i ffwrdd o’r diwydiannau echdynnol a thrwm drwy baratoi, talu iawndal, ymgynghori, cynllunio lleol, ailhyfforddi ac annog buddsoddiad mewnol. Ni chafwyd hynny yn y DU. Roedd cau diwydiant yn golygu cau cymuned. Lleihau diogelwch, incwm, ffitrwydd corfforol a meddyliol, cyfalaf cymdeithasol, grym diwylliannol.

Yn ogystal ag arwyddocâd cenedlaethol cyffredinol y diwydiant glo, roedd y problemau yn wleidyddol ac yn bersonol i mi. Ym 1984 roedd 6,000 o lowyr yn fy etholaeth a llawer ohonyn nhw’n ffrindiau i mi. Roedd fy nhad, teulu estynedig yn Nhredegar ac Aberdâr, fy nau daid, a chwe ewythr, i gyd yn lowyr yn eu tro.

Roedd un yn gapten y ffas yng Nglofa’r Tŵr, sef y lofa olaf i gau yn ne Cymru. Roedd cyflogaeth yn y ddwy dref yn ymwneud â’r diwydiant glo, gan gynnwys dur a gwaith peirianneg. Gwnaeth fy mam, a oedd yn Nyrs Ardal, fy magu i gredu mai glowyr oedd y dynion gorau ac mai ardaloedd fel ein hardal ni oedd y cymunedau cryfaf a mwyaf cynhyrchiol.

Roedd pleidlais pen pwll wedi bod erioed - er, dros y degawdau, doedd streiciau cenedlaethol ddim yn ffordd gyffredin o ddatrys problemau. Rhwng Streic Gyffredinol 1926 a 1972, doedd na’r un streic genedlaethol gan y glowyr. Daeth streic genedlaethol 1974, yr un yr honnir a ddymchwelodd Llywodraeth Heath, ar ôl pleidlais pen pwll genedlaethol. Ym 1984, fodd bynnag, llwyddodd Scargill i osgoi cynnig opsiwn streic i Gynhadledd Genedlaethol Arbennig yr NUM, ac felly osgoi pleidlais ddemocrataidd. Roedd hyn oherwydd roedd yn meddwl y byddai’n colli pe byddai pleidlais yn cael ei chynnal - cafodd ei drechu ynghynt yn ‘83. Roedd yn benderfynol o ddibynnu ar bicedu yn hytrach.

Roeddwn i - a llawer o lowyr - yn gwybod fod hyn yn risg enfawr: byddai peidio cael pleidlais yn sicr o rannu’r gweithlu yn ogystal â lleihau’r tebygrwydd o gydsafiad cefnogol gan weithwyr eraill ym maes trafnidiaeth, gorsafoedd pŵer a’r dociau. Pan ddatgelwyd y realiti hwn i Scargill, cefais i ac eraill ein hanwybyddu.

Roedd Scargill yn ddyn deallus ac yn areithiwr arbennig. Roedd hanes, realaeth, a synnwyr cyffredin i gyd yn dweud ei bod hi’n dwp dibynnu ar wrthdaro a phicedu. Ond pan fyddai’n symleiddio’r anghydfod drwy ofyn y cwestiwn heriol ‘Ar ochr pwy ydych chi?’ roedd yn amhosibl i bobl - yn enwedig y glowyr ifanc a oedd yn dibynnu ar ddyfodol i’r glo ar gyfer bywoliaeth - i beidio cael eu llyncu yn y brwdfrydedd, yn enwedig pan ddywedwyd wrthyn nhw fod y stoc glo bron â dod i ben a’r Llywodraeth yn gwywo.

Byddai Arthur Scargill yn gwneud gofynion a rhoi gorchmynion o’r llwyfan ac o’i swyddfa yn Sheffield - ond nid oedd strategaeth. Ar ôl i’r streic ddechrau - yn eironig ond ar ddamwain - cynigiodd beth oedd yn ymddangos fel proses effeithiol a bwriadol, ond nid oedd yn bodoli oni bai yn ei ben. Doedd gan Scargill ddim cynllun. I’r gwrthwyneb, roedd gan lywodraeth Margaret Thatcher strategaeth gadarn iawn, ac fe gafodd ei rhoi ar waith yn ddidrugaredd.

  • Cafodd Ian McGregor ei benodi gan y Prif Weinidog fel cadeirydd y Bwrdd Glo Cenedlaethol. Roedd ganddo enw fel "dyn caled", wedi’i ddatblygu fel rheolwr corfforaethol yn yr UDA ac wedi’i atgyfnerthu yn ystod ei gyfnod yn cadeirio Corfforaeth Dur Prydain.
  • Cyflwynodd ei llywodraeth ddeddfwriaeth a oedd yn tynnu buddiannau oddi wrth deuluoedd streicwyr. ⁠
  • Cydlynodd heddluoedd Prydain mewn ffordd hollol newydd, gan ddefnyddio’r Swyddfa Gartref a Chymdeithas Prif Swyddogion yr Heddlu i greu sefydliad cenedlaethol na welwyd o’r blaen na wedyn yn y DU.
  • Ac - yn hanfodol - sicrhaodd y stôr glo mwyaf erioed - tua 40% yn fwy nag erioed o’r blaen a’i gadw ar gyfer gorsafoedd pŵer, gweithfeydd golosg, a dociau.

Roedd hi wedi gwneud y paratoadau hyn ar gyfer amhariad ar y cyflenwad ynni yn dilyn ei setliad ar gyfer yr anghydfod dros dâl y glowyr ym 1981 ac ar sail y "Cynllun Ridley" a luniwyd gan un o’i Gweinidogion ar ôl cwymp Llywodraeth Heath ym 1974 - colled a adawodd y Ceidwadwyr yn chwerw dros ben.

Roedd y llywodraeth wedi paratoi’n dda ar gyfer anghydfod hir. Ond allen nhw fyth fod wedi rhagweld dau ddatblygiad a oedd o fantais enfawr iddyn nhw: Yn gyntaf, doedden nhw fyth wedi meddwl y byddai’r glowyr yn streicio heb bleidlais, yn ail, doedden nhw fyth wedi breuddwydio y byddai streic glo yn dechrau yn y gwanwyn. Roedden nhw’n elfennau a fyddai’n amlwg yn gweithio yn erbyn y glowyr. ⁠Roedd gan y Llywodraeth adnoddau diri ac, yn fanteision ychwanegol, cawson nhw’r tywydd a’r rhaniad yng ngweithlu’r glowyr. Roedd gan y glowyr ddewrder ac ymroddiad ac achos ymarferol dros lo - ond dim byd arall. Glowyr yn picedu yn erbyn glowyr yn gweithio, gyda’r heddlu, yn aml mewn niferoedd enfawr gyda threfniant milwrol, ceffylau a chŵn yn dal y tir rhyngddyn nhw. Roedden nhw’n disgrifio eu hunain fel ‘y cig yn y frechdan’.

O ystyried yr angerdd, ac agwedd rhai unedau’r heddlu, roedd gwrthdaro yn anochel. Mewn trefi a phentrefi glofaol traddodiadol, lle roedd yr heddlu yn cael eu hystyried fel pobl ddibynadwy a oedd yn rhan o’r gymuned, dinistriwyd y berthynas honno. Rhannwyd teuluoedd, ac mewn rhai ardaloedd, rhannwyd cymdogaethau. Roedd bod yn "fradwr" yn cael ei drin fel pechod marwol. Mewn rhai ardaloedd, lle roedd y mwyafrif yn parhau i weithio, roedd streicio yn cael ei ystyried yn frad. Wrth i’r streic fynd yn ei blaen am flwyddyn - ac am flynyddoedd wedyn - roedd dyled, tlodi, lefelau uchel o ddiweithdra, poen meddwl, rhaniad a phryder.

Ceisiodd pobl oresgyn hyn i gyd gyda dewrder aruthrol. Daeth teuluoedd at ei gilydd a daeth cymunedau yn agosach. Ond doedd hynny ddim yn gyffredinol. Cynyddodd nifer teuluoedd yn chwalu a methu talu morgeisi, troseddau a hunanladdiad. ⁠ Un datblygiad cadarnhaol a ddaeth i’r amlwg yn y meysydd glo oedd bod menywod, yn ystod y streic, wedi bod yn arwain. ⁠

At ei gilydd, fe wnaethon nhw sicrhau'r pethau oedd o bwys: bod pob teulu yn cael pryd o fwyd, bod pob plentyn gyda rhywbeth i’w agor ar ddiwrnod y Nadolig, bod neb yn gorfod teimlo fel derbynnydd elusen gan fod pawb yn cyfrannu rhywbeth. Dros gyfnod byr o amser, esblygodd ceginau cawl yn sefydliadau cymunedol a oedd wedi’u trefnu’n dda ac yn strategol ac wedi’u hariannu gan gyfraniadau pobl leol, undebau llafur eraill gartref a thramor a drwy godi arian yn ddi-baid. Bu rhai menywod yn teithio ledled y DU ac, yn aml, teithio dramor i bledio’r achos dros lo a chymunedau.

Buon nhw’n ffynnu yn y rolau hyn, gan ddarparu arweinyddiaeth o ansawdd nad oedd yn cael ei gynnig gan rai o’r dynion yn eu cymunedau yn aml.

Ym mis Gorffennaf a Medi 1984, ynghyd â Stan Orme, a oedd yn ymdrin ag Ynni yng Nghabinet yr Wrthblaid, lluniais gynigion i reoli cau’r pyllau drwy broses o archwilio arbenigol annibynnol a gwerthuso economaidd. Cawson nhw eu derbyn gan y Bwrdd Glo Cenedlaethol. Gwrthododd Scargill nhw yn syth heb eu dangos nhw i unrhyw un o swyddogion gweithredol yr NUM. Fel dywedodd Stan (ymgyrchydd undebau llafur gydol oes) "dydy Arthur ddim yn undebwr llafur - dydy o ddim yn credu mewn negodi".

Yn y pen draw, mae hanes y streic yn llawn arwriaeth - a’r gwyrdroi a fu ar y rhinwedd hynod hwnnw.

Neil Kinnock, gwleidydd, Aelod Seneddol Bedwellte ac Islwyn 1970-1994, Arweinydd y Blaid Lafur, 1983-1992.

Gwyliau llawen Cyfeillion y Gwanwyn

Penny Dacey, 13 Rhagfyr 2024

Diolch i'r holl ysgolion sy'n cymryd eu darlleniadau tywydd yn ddiwyd, hyd yn oed yn y glaw a'r eira!

Daw'r cofnodion tywydd ar gyfer y tymor hwn i ben ar 20 Rhagfyr. Plîs rhannwch yr holl ddarlleniadau a gymerwyd hyd yn hyn erbyn hynny. Cofiwch nodi 'dim cofnod' ar gyfer dyddiadau nad oeddech chi yn yr ysgol ac i ychwanegu eich sylwadau.

Mwynhewch y gwyliau Cyfeillion y Gwanwyn. 

 

Eich Sylwadau:

Scarva Primary School: There was a lot of rainfall over the weekend with Storm Darragh.
Professor Plant: Hello Scarva Primary! Storm Darragh certainly brought plenty of rain. Your bulbs will love the extra water! Let’s hope for some sunshine soon to balance it out. Keep up the great observations.

Pil Primary School: It is still cold outside and we have had a lot of rain this week.
Professor Plant:  Thank you for the weather observations Pil Primary.

Gavinburn Primary School: There was a lot more rain this week.
Professor Plant: Hi Gavinburn Primary, thank you for the update. Keep up the great work.

Ysgol Tycroes: We had a lot of rain. Our plants have started to grow shoots.
Professor Plant: Hello Ysgol Tycroes. Shoots already, that’s wonderful news! Your bulbs are making great progress thanks to all the rain. Keep watching them closely.

Meldrum Primary School: Decent rainfall for this week, temperature seems good.
Professor Plant: Hi Meldrum Primary, it sounds like your bulbs are enjoying a balanced week of rainfall and warmth. Keep an eye out for shoots—they might appear soon!

St Mary’s Primary School: Storm Darragh came on Friday.
Professor Plant: Hello St Mary’s Primary, thank you for updating us. 

Bwlchgwyn Primary School: We have got two plant pots with shoots. We think that having a blanket of snow on them may have fooled them into thinking it was a bit warmer than it was.
Professor Plant: Hello Bwlchgwyn Primary! It’s exciting that you have two pots with shoots already. Keep monitoring their progress—they’re off to a great start!

Rhayader Primary: Our plants have started growing - about 5.
Professor Plant: Hi Rhayader Primary. Five plants already, that’s fantastic news! Your bulbs are thriving—keep taking care of them and tracking their growth. Well done!

Cornist Park C.P: Today it is cold and dark with rain clouds all day.
Professor Plant: Hello Cornist Park. A cold and rainy day might not feel cheerful, but your bulbs are loving the extra water. Keep checking—they’re sure to grow more soon!

Ysgol Porth Y Felin: The bulbs have got bigger.
Professor Plant: Hi Ysgol Porth Y Felin. How exciting to hear your bulbs are growing bigger! Keep up the great work!

Doonfoot Primary School: Lots of rain and a storm.
Professor Plant: Hello Doonfoot Primary. Thank you for your update, keep up the great work.  

Stanford in the Vale Primary: Quite a rainy week. Unfortunately, no snow. We wish you all a merry Christmas.
Professor Plant: Hi Stanford in the Vale Primary! Rain is great for your bulbs, even if snow would have been more fun for you! Thank you for the Christmas wishes—I wish you all a merry Christmas too!

Our Lady’s RC Primary: I did this alone :)
Professor Plant: Hello! Doing this alone is impressive—well done! Your observations are very valuable, so keep up the brilliant work. Great job!

Meldrum Primary School: Rainfall a bit low after Monday, temperature seems a bit all over the place right now.
Professor Plant: Hi Meldrum Primary. It's great that you are noticing differences in your daily and weekly weather readings. I look forward to your next observations. 

Pil Primary School: There was so much rain when we checked on Monday and the weather is chilly. Our spring bulbs have started to shoot up.
Professor Plant: Hello Pil Primary! Shoots appearing already? That’s wonderful! The rainy weather is helping your bulbs to grow. Keep watching closely—great job!

Pil Primary School: It was very cold this week.
Professor Plant: Hi Pil Primary. The cold might slow us down, but your bulbs are tough. Keep up the excellent work!

Pil Primary School: There was hardly any rain to measure this week.
Professor Plant: Hello again, Pil Primary! Even with less rain, your bulbs should still have enough moisture from earlier weeks. Keep tracking the weather and checking for growth—you’re doing brilliantly!

Weather Data for November

Penny Dacey, 4 Rhagfyr 2024

Hi Bulb Buddies,

I would like to say a huge thank you to all the schools who have uploaded their weather data to the website. For anyone new to the Blog, we have 175 schools across the country taking weather readings for every day they are in school from November to March! Our Super Scientists are exploring the effects of weather on the flowering dates of spring bulbs! 

The MET Office has described November 2024 as a month of two halves, because the weather for the first two weeks was mild and relatively warm but the following two weeks were wet, windy and even snowy! This is reflected in your comments; at the beginning of the month many of you commented on not having much rain. In the second half there were reports of lots of rain and some snow! This was the snowiest November since 2010!

Only one school has mentioned Storm Bert, but this was the cause of lots of the rainfall that you reported. You may have seen lots of discussions around flooding and weather warnings in the news. You can learn more about weather warnings here: Weather Warnings And more about named storms here: Weathering the Storm

Storm season runs from September to August, which aligns nicely with our investigation. Storm Bert was the second named storm this storm season. We've also had storm Ashley and storm Conall. You can see the names for this seasons storms in the image on the right. Last storm season was the stormiest since naming UK storms began in 2015. Last year we had 12 named storms and by this time last year there had already been four named storms and the fifth was on it's way! 

Lets take a look at your comments to see how the project is going in schools across the UK. I'm excited to report that many schools have noticed some green shoots in their pots!

Messages to Professor Plant

Eveswell Primary
Comment:
Hello professor, sorry that we could not send u this data until now. I am in year six now so I'm going to move on to high school so I probably won't see you ever again so bye for now. I hope you see this message if not that is okay. Please can you reply to me so I know that our data has helped you.

Professor Plant's Response:
Thank you, Josh! Your data has been extremely helpful, and I want to say a big thank you for all of the work you have done on this project. Please thank everyone at your school that has worked on this as well. I’m sure you will have a fantastic time at your next school!

Ysgol Pennant
Comment:
Ar y dydd Mawrth aeth yr ysgol i wylio sioe yn theatr Hafren felly doedden methu gofnodi.

Professor Plant's Response:
Diolch yn fawr Ysgol Pennant. It’s okay to miss a day—your effort in recording other days is very much appreciated. Thank you for letting me know. 


Weather Observations

Stanford in the Vale Primary School
Comment:
Sorry for the confusion on the 18-22 of November; this is the actual date for last week's temperature.

Professor Plant's Response:
Thank you for clarifying, Stanford Bulb Scientists. Accurate records are important, and your efforts help us greatly. Keep up the great work!

St Joseph's Cathedral Primary (Swansea)
Comment:
On the 28th, the temperature was not read correctly, so the real temperature was 4 to 8 degrees Celsius. The chart would not let me put two numbers, so I have to make a note. I am not sure about this, but on the 26th, a Tuesday, the rainfall was 49 mm, which I am not sure is correct. Sorry if this reading is wrong.

Professor Plant's Response:
Thank you for adding these detailed notes with your readings Mammals! It’s okay if readings are sometimes uncertain—it’s all part of learning science. You’ve shown good scientific skills by questioning your readings and noting your thoughts on these. 

Henllys Church in Wales School
Comment:
All good big change in rainfall.

Professor Plant's Response:
Great observation! Sudden changes in rainfall can tell us a lot about the weather patterns. Keep an eye on those gauges!

Ysgol Llanddulas
Comment:
We saw more rain this week.

Professor Plant's Response:
Thank you, Roaring Reptiles! It sounds like you’ve had some wet weather—perfect for bulbs to grow!

Bryn Deri Primary
Comment:
There has been a lot more rain recently, especially on the weekend of the 23rd and 24th of November—which is not shown on our data (the weekend). We have also had some frosty mornings. Our bulbs have begun to shoot. 

Professor Plant's Response:
Wonderful observations, Bryn Deri! Rain and frost make for an interesting combination. Keep watching those bulbs—they’re on their way!

Cornist Park C.P
Comment:
Monday: It is cloudy today. 
Tuesday: The weather is damp and cloudy.
Wednesday: There is lots of frost today.
Thursday: It is very cold and lots of white frost.
Friday: It is cold and sunny.

Professor Plant's Response:
Thank you, Cornist Park team, for such detailed daily updates! It’s great to see how all of you are working together to capture the weather conditions.

Bwlchgwyn Primary School
Comment:
This week we were off school for 3.5 days because of heavy snowfall and freezing temperatures. Even today, we cannot accurately look at the rain gauge because it is just so full of snow. We have managed to record the temperatures, but our gauge for the 4 days was just overflowing with snow.

Professor Plant's Response:
Thank you, Fish Group! Snowfall can make data collection tricky, but you’ve done a brilliant job despite the challenges. If this happens again you could bring the rain gauge into the classroom and wait for the ice or snow to melt before taking your rain readings. You could compare the reading before and after it melts too! 

Langbank Primary School
Comment:
Snowed on Friday.

Professor Plant's Response:
How exciting! Snow makes everything look magical—thank you for sharing this detail.

Doonfoot Primary School
Comment:
VERY WET on Monday; okay weather for the rest of the week.

Professor Plant's Response:
It sounds like Monday was a challenging start to the week, but you’ve captured the variation in weather in your comments. Thank you!


Plant Growth Observations

Alloway Primary School
Comment:
Some bulbs have started to grow.

Professor Plant's Response:
That’s fantastic news! Well done, Alloway Primary. Keep monitoring their progress as they continue to grow.

St Mary’s Primary School - Newry
Comment:
There was lots of rainfall over the weekend. Extreme frost and fog and a bit of snow.

Professor Plant's Response:
It sounds like you’ve had some wintry weather! Great job keeping track. Frost and snow can be challenging for bulbs, but they’re tough little plants.

Ysgol Tycroes
Comment:
We had snow this week, but not enough to stick. Our mystery plants have started to grow; we can see stalks with small spikey leaves on them both.

Professor Plant's Response:
How exciting that you’ve seen some snow and that your plants have started to grow! Keep watch over your plants to see what happens next. 

St Michael’s RC Primary
Comment:
We are enjoying taking care of the plants. We haven’t had much rain.

Professor Plant's Response:
Fantastic work, St Michael’s. I’m glad to hear that you are enjoying the project and that your plants are in good hands!