Black Lives Matter.

For generations, even up to recent years, that’s been a controversial statement. Thomas Picton is only one of many instruments of the British Empire who exported, demonstrably, an opposing belief.

I’m unsure where I heard this but it’s stuck with me since:

“The instant a subject becomes aware they have been exposed to propaganda, that propaganda ceases to be effective”

In the case of Thomas Picton and his legacy, drenched in the blood of Africans and Native Caribbeans, was sanitized, valorised iteratively while he lived and especially following his death. The murder of George Floyd spurred people and institutions into gear, Amgueddfa Cymru were thankfully one of those institutions.

At the heart of the idea of empire is a differential sense of importance. Some places are more important than others, setting up the Metropole and the Colony. A center and a periphery. The prevailing narrative has always been fundamentally white supremacist, at the expense of Africans and Natives. The British Empire used the metropole-colony model to evade accountability for events driven by people like Picton.

Reframing Picton represents a divergence from this narrative. 

In the time we worked on this project we made a point to expose, not erase history. It was essential that we directly involved people connected to Trinidad, where Picton entrenched his reputation for barbarism during his tenure as Governor. 

Amongst the goals for this exhibit is the creation of a site of conscience rather than indoctrination. To create a dialogue between museums, the governments that fund them and the communities they serve. To create healthy ways of addressing.

Finally, I’ll leave you with a quote that I think encapsulates the purpose of the project most pertinently:

“If we want our future to be better than our past we need to challenge which aspects of our culture we preserve, build upon and deconstruct”

Y 30ain o Fedi yw Diwrnod Cenedlaethol Treftadaeth Chwaraeon, a’r thema eleni yw dathlu amrywiaeth ym myd chwaraeon.  

Mae’n gyfle i ddathlu treftadaeth chwaraeon cymunedau sydd heb gynrychiolaeth ddigonol a defnyddio eu storiâu i addysgu ac ysbrydoli.

Bydd y blog yma yn cyflwyno uchafbwyntiau o gasgliad Amgueddfa Cymru sydd yn taflu golau ar straeon chwaraeon amrywiol yng Nghymru.  

Crys CPD Dreigiau Caerdydd a wisgwyd gan Murray Harvey

Sefydlwyd CPD Dreigiau Caerdydd yn 2008 a dyma dîm pêl-droed LHDTC+ cyntaf Cymru. Cynhaliwyd eu gêm gyntaf ar ddydd Sul 26 Hydref 2008 yn erbyn Rhufeiniaid Llundain ar Barc Caedelyn, Caerdydd. Dreigiau Caerdydd enillodd y diwrnod hynny gyda sgôr o 5-4. Gwisgwyd y crys pêl-droed yma gan y capten, Murray Harvey (aelod o Ddreigiau Caerdydd rhwng 2008 a 2018), yn y gêm gyntaf hon. 

Crys Clwb Rygbi Llychlynwyr Abertawe a wisgwyd gan David Parr

Mae Clwb Rygbi Llychlynwyr Abertawe yn dîm rygbi hoyw a chynhwysol. Cafodd y tîm ei sefydlu ar 9 Mai 2015, a hwn oedd yr ail dîm hoyw i gael eu sefydlu yng Nghymru. 

Dyma oedd cit cyntaf y tîm, a gwisgwyd y crys yma gan David Parr a ymunodd â Llychlynwyr Abertawe ym mis Ionawr 2016. Dywedodd David,

“Being part of an open, inclusive club that doesn't discriminate has been great for my self confidence, physical and mental health and has enabled me to make many lifelong friendships. I wore the kit on many occasions throughout 2016 and 2017 including against fellow LGBT team the Cardiff Lions in January 2017”.

Llun cyhoeddusrwydd wedi'i lofnodi gan y bocsiwr, Pat Thomas

Ganed Pat yn 1950 yn Saint Kitts, a symudodd i Gaerdydd yn saith oed. Enillodd sawl teitl bocsio mewn dau bwysau yn ei yrfa hir o dros bedair blynedd ar ddeg. Aeth ymlaen i sefydlu Clwb Bocsio Tiger Bay ym 1984, lle bu hefyd yn gweithio fel hyfforddwr ar ôl ymddeol o focsio proffesiynol.

Taflen a ddyluniwyd gan Anthony Evans ar gyfer Mudiad Gwrth-Apartheid Cymru.

Dyma daflen ddwyieithog a ddyluniwyd gan yr artist Anthony Evans ar gyfer Mudiad Gwrth-Apartheid Cymru. Mae'r daflen yn hysbysebu gwrthdystiad a gynhaliwyd yng Nghaerdydd ar 16 Ebrill 1986 i brotestio yn erbyn gem rygbi rhwng Llewod Prydain a Gweddill y Byd (Rest of the World). Roedd carfan Gweddill y Byd yn cynnwys chwe chwaraewr Springboks o Dde Affrica. 

Ar flaen a chefn y daflen mae'r arysgrif: ''Mae nhw'n chwarae â gwaed yn NE AFFRICA - dim cysylltiadau / NO LINKS WITH SOUTH AFRICAN BLOOD SPORTS. 

Bathodyn blaser Gemau Olympaidd 1952 a wisgwyd gan Eileen Allen

Dyma fathodyn blaser wedi'i addurno â Jac yr Undeb gyda OLYMPIC GAMES 1952 arni. TCynhaliwyd Gemau Olympaidd 1952 yn Helsinki, ddeng mlynedd yn hwyrach na'r bwriad oherwydd dechrau'r Ail Ryfel Byd. 

Gwisgwyd y bathodyn gan Miss Eileen Allen o Gaerdydd. Ym 1952 roedd hi’n aelod o Dîm Prydain Fawr fel dyfarnwraig ar y panel hoci. 

Roedd hyn yn gamp enfawr i feddwl mai dim ond dynion allai gystadlu mewn hoci yn y Gemau Olympaidd yr amser hynny. Ni ymddangosodd hoci i fenywod yn y Gemau Olympaidd tan 1980.  

Pâr o gareiau enfys Stonewall

Yn olaf, dyma bâr o gareiau enfys gan y mudiad Stonewall. Lansiwyd y careiau hyn gan Stonewall yn 2013, i hyrwyddo cydraddoldeb LHDTC+ ac i helpu atal homoffobia mewn chwaraeon. Dosbarthwyd y pâr yma i bobl a fynychodd Raglen Modelau Rôl Stonewall Cymru yng Nghaerdydd ym mis Tachwedd 2019. 

Dywedir ar y label: 

MAKE SPORT EVERYONE’S GAME 

Mae’r bobl a’r cymunedau sydd yn ymddangos yn y blog yma wedi gwneud cyfraniad aruthrol i chwaraeon yng Nghymru, wrth weithio i sicrhau bod chwaraeon yn gynhwysol i bawb. Mae eu straeon bellach yn rhan o gasgliad y genedl, yno i ysbrydoli'r cenedlaethau nesaf o athletwyr a chefnogwyr.

Mae’n bwysig ein bod yn parhau i gynyddu cynrychiolaeth yn y casgliad cenedlaethol i sicrhau bod diwylliant yn agored i bawb, ac i geisio rhoi darlun teg o holl hanesion Cymru.

Cysylltwch â ni os oes gennych unrhyw wrthrychau yr hoffech eu rhoi i ddatblygu casgliad chwaraeon Amgueddfa Cymru, fel y gallwn barhau i amrywio’r casgliad, gan sicrhau y bydd cenedlaethau’r dyfodol yn gallu dysgu am holl dreftadaeth chwaraeon Cymru. 

Yn olaf, gallwch chwilio a gweld gwrthrychau o’r casgliad ar gatalog Casgliadau Arlein yr Amgueddfa.

#NSHD2022

 

Mae gwirfoddolwyr 'Gardd Ein Hamgueddfa' yn parhau gyda'r gwaith o wella tir Amgueddfa Genedlaethol Caerdydd.

Maen nhw wedi bod yn clirio llwyni marw ac eiddew sydd wedi tyfu'n wyllt, yn ogystal â phlannu ardaloedd newydd ac edrych ar ôl y Ddôl Drefol.

Y newid mwyaf amlwg yw’r gwaith clirio a phlannu border blodau newydd. Mae dau gaergawell bach yn yr ardal hon, yn llawn cerrig, canghennau a moch coed i ddarparu cynefin i bryfed. Mae planhigion wedi'u dewis yn arbennig er mwyn denu peillwyr, yn ogystal â chreu ardal groesawgar i ymwelwyr. Bydd yr ardal yn llawn lliw erbyn yr haf nesaf. Gobeithio bydd gennym ni gaergewyll mwy yn yr ardd dros y misoedd nesaf hefyd.

Mae'r perlysiau wedi tyfu'n dda er gwaetha'r tywydd poeth dros yr haf – mae'r rhosmari (Salvia rosmarinus) a lafant (Lavandula) wedi bod yn ffynnu o dan amodau perffaith. Mae tafod y fuwch (Borago officinalis) wedi ymgartrefu hefyd, gan ledaenu hadau ymhobman.

Mae'r gwirfoddolwyr hefyd yn edrych ar ôl y Ddôl Drefol. Cynhaliom arolwg ‘Every Flower Counts’ eto ym mis Gorffennaf, gan ddarganfod ystod eang o flodau gwyllt. Rydym hefyd wedi mwynhau gweld gwyfynod bwrned, chwilod milwrol, ceiliogod rhedyn, chwilod blodau a llawer iawn o wyfynod claergoch yn ystod yr arolwg.

Ar ddechrau mis Medi, daeth Matthew Collinson atom ni i'n dysgu sut i dorri gwair y ddôl gyda phladur. Roedd yn waith caled, ond dysgom lawer am sut i reoli'r ddôl.

Mae gennym dri phroject mawr i’w cwblhau dros y misoedd nesaf. Mae'n mynd i fod yn gyfnod prysur, a byddwn ni wrth ein bodd i gael rhagor o wirfoddolwyr i'n helpu ni. Os hoffech chi helpu gyda'r projectau hyn, mae manylion ar sut i wirfoddoli ar eiun gwefan: Cyfleoedd Cyfredol - Gwirfoddoli | Amgueddfa Cymru. Mae gennym ni welyau uwch i'w gosod a'u plannu, gardd ar y to sydd angen ei hadnewyddu, a chaergewyll i'w hadeiladu.

Ariennir y project hwn gan Gynllun Cymunedau y Dreth Gwarediadau Tirlenwi Llywodraeth Cymru, a weithredir gan y CGGC.

The act of drying flowers dates back to ancient times. In the past flowers and herbs were dried and utilised for decorative, medicinal and culinary purposes. In Medieval times they were used to repel insects and even conceal unpleasant odours. Drying flowers became a popular hobby and preservation method in the Victorian period in England. For thousands of years flowers have had a symbolic meaning in rituals, passages, religious activities and artistic expression. Dried flowers are now more fashionable than ever due to their everlasting beauty and convenience.

This year thousands of flowers were grown in the gardens of St. Fagans for the purpose of drying. They have been naturally air-dried and beautiful flower arrangements were created by our garden trainees. These are now available to purchase in the Museum store. 

Besides their outstanding and long-lasting beauty dried flower arrangements offer many advantages. They can be used in weddings as bouquets, buttonholes, corsages and centrepieces. Because they are dried, they do not require water. They can be bought months in advance and stored with ease, releasing the pressure of having to care for fresh flowers on the big day. They can also be kept and preserved as memories of such a special day. 

They are perfect for home decoration or gifting.  You can create permanent floral arrangements that will enhance your home without the need to buy fresh flowers every week. Did you know that imported fresh flowers can have 10 times the carbon footprint of flowers grown in the UK? Imported cut flowers are flown thousands of miles in refrigerated airplane holds. When grown in colder climates they need heated greenhouses which generate higher carbon dioxide emissions. Not to mention the use of pesticides and fertilizers used in the production of perfect blooms. Fresh roses in February? Not so rosy for our planet.

The cut flowers grown in St. Fagans gardens have been grown from seeds sown in April in our unheated greenhouses. They were planted outside in May when the weather was warming up and have been growing happily and healthily producing beautiful blooms throughout Summer. No pesticides, fertilizers or harmful chemicals were used in this process. Besides being grown sustainably the flowers also provide a source of nectar for pollinators including bees and butterflies. It is always a great joy to admire the hive of activity in our cut flower bed. 

The flowers are harvested in dry weather when they are partially or fully open. Excess foliage is removed, small bunches of flowers are tied together and hung upside down on bamboo canes or strings in a dark and dry area with good air circulation. The flowers are left to dry for two to three weeks until completely dry. Floral arrangements including bouquets, posies, buttonholes, corsages, floral crowns and wreaths can be created with dried flowers. 

There is a vast number of plants that can be dried and used in floral arrangements. Drying flowers such as lavender and hydrangeas or grasses such as Stipa gigantea and Pampas grass is a great way to get started. The stars of our cut flower garden this year are: Limonium sinuatum, Craspedia globosa, Helipterum roseum, Achillea millefolium ‘Cassis’, Limonium suworowii ‘Rat Tail’ and the soft grass Panicum elegans ‘Sprinkles’. 

If you are coming to St. Fagans National Museum of History, please visit our magnificent gardens and take a look at the beautiful floral arrangements available in the Museum shop. 

Beth sy’n gwneud i chi dreulio amser yn edrych ar baentiad penodol? Beth sy’n eich tynnu chi i mewn? Gall fod yn anodd crisialu’r meddyliau hyn mewn geiriau, a dyna lle gall barddoniaeth helpu.

Rhwng 6 Medi ac 6 Tachwedd, bydd arddangosfa farddoniaeth ryngweithiol yn ein horiel ‘Celf ym Mhrydain y Ddeunawfed Ganrif’. Bydd modd i chi ddarllen (neu wrando ar) nifer o gerddi a luniwyd mewn ymateb i rai o’r paentiadau. Bydd hefyd gwahoddiad i chi roi cynnig ar lunio eich cerdd eich hunan...

Felly, efallai y byddwch chi’n gofyn, pam barddoniaeth? Gall barddoniaeth fynd â ni ar drywydd annisgwyl. Gall ein helpu ni i gyfleu syniadau ac argraffiadau nad oedden ni hyd yn oed yn ymwybodol ohonyn nhw, i ddeall ymateb ein hisymwybod i ddarn o waith celf. Gall ein helpu ni i ymgysylltu â chelf mewn ffordd wahanol, a’i gweld o safbwynt o’r newydd.

Does dim rhaid i’r cerddi fod yn ‘dda’. Does dim rhaid iddi edrych fel cerdd hyd yn oed. Mae’n ymwneud ag arafu a gadael i ran wahanol o’ch ymennydd gymryd y llyw – y rhan o’ch ymennydd sy’n myfyrio mewn ffyrdd nad ydych chi’n ymwybodol ohonyn nhw, wrth i chi edrych ar waith celf, gan drosi eich meddyliau’n eiriau.

Does dim atebion ‘cywir’ nac ‘anghywir’. Bydd pob ymateb creadigol yn rhoi dehongliad newydd i ni, lens newydd y gallwn weld drwyddi.

Bydd yr arddangosfa ryngweithiol yn cynnwys cerddi a luniwyd gan grŵp amrywiol o unigolion a gymerodd ran mewn cyfres o weithdai ysgrifennu yr haf hwn, ochr yn ochr â cherddi a luniwyd gan ymwelwyr i’r amgueddfa. Mae’r arddangosfa’n ffurfio rhan o broject ymchwil PhD a drefnwyd gan y bardd sy’n byw yng Nghaerdydd, Rachel Carney, a ariennir gan Bartneriaeth Hyfforddiant Doethurol Cymru a De Orllewin Lloegr.

Gwrandewch ar y cerddi ar ein tudalen Digwyddiadau.

Dysgwch fwy am yr ymchwil hon, a sut gallwch chi helpu.

Gallwch ddarllen a chymryd rhan mewn project tebyg hefyd: Celf a Geiriau, a gynhaliwyd ar Instagram yn 2021.