: Cynaliadwyedd

Helo blantos y bylbiau!

Mae hi’n Wythnos Genedlaethol Hinsawdd wythnos nesaf – amser da i feddwl am newid hinsawdd, sut mae’n effeithio arnon ni a sut allwn ni ofalu am y blaned.

Ers 150 mlynedd mae gwyddonwyr ym mhob rhan o’r byd wedi bod yn mesur tymheredd a glawiad, yn union fel y byddwch chi’n ei wneud wrth ymchwilio i fylbiau’r gwanwyn! Mae’r gwyddonwyr wedi gweld bod tymereddau ar draws y byd yn codi, a bod patrwm glawiad yn newid hefyd.

Gallai tywydd cynhesach a rhagor o law helpu’r crocysau a’r cennin Pedr i dyfu, ond mae cynhesu byd-eang hefyd yn golygu bydd mwy o dywydd eithafol – eira trwm, stormydd, llifogydd a sychder!

Rydyn ni wedi gweld llawer o lifogydd a mwy o eira yn y DU dros y blynyddoedd diwethaf. Llynedd, cyhoeddodd y Swyddfa Dywydd taw 2012 oedd yr ail flwyddyn fwyaf gwlyb yn y DU ers dechrau cofnodi, a’r flwyddyn wlypaf erioed yn Lloegr.

Mae nifer o’r gwyddonwyr gorau yn cytuno bod lefelau llygredd yn cyfrannu at gynhesu byd-eang, felly beth allwn ni ei wneud i helpu?

Defnyddio ynni’n effeithiol! Os ydyn ni’n defnyddio llai o ynni, rydyn ni’n creu llai o lygredd. Sut? Gallwn ni wneud pethau bach syml bob dydd i arbed llawer o ynni gartref neu yn yr ysgol. Er enghraifft, mae diffodd y teledu neu’r cyfrifiadur pan fydd neb yn ei ddefnyddio yn arbed llawer o ynni!

Beth arall allwch chi ei wneud i arbed ynni? Beth am drafod yn y dosbarth? Gallech chi hefyd edrych ar y cyflwyniad yma ar gynhesu byd eang – mae rhai syniadau eraill yma am arbed ynni.

Os oes diddordeb gyda chi mewn dysgu beth arall allwch chi ei wneud ar gyfer Wythnos Hinsawdd, ewch i’r wefan.

Eich cwestiynau, fy atebion:

Thorneyholme RC Primary School PP, We were off on Wednesday afternoon, and our mystery blubs are growing.  Prof P: Can you guess what they are yet Thorneyholme or are they still a mystery?

Lakeside Primary Sorry about all the non recorded dates.  Prof P: That’s okay! Sometimes I have to miss a day recording too. Keep up the good work.

Ysgol Capelulo We have not got any flowers yet :(  Prof P: Don’t be sad Ysgol Capelulo, my plants haven’t got flowers yet either… I am sure they will come soon.

RAF Benson Primary School Some our daffodils and crocuses have started growing.  Prof P: That’s great news!

Newport Primary School It has been quite good weather here this week with no rain and some sunshine but the last couple of days have been really cold and quite dull. On Sunday 17th we had an almost spring day and we were all able to get out and have a good time as it was really sunny and felt quite warm.  Prof P: Excellent weather reporting NewportPrimary School! Really detailed, thank you! It has been very cold here in Cardiff too.

Balcurvie Primary School Our big rainfall on Monday was after the half term holiday when it snowed heavily! Great fun for us but not for our poor wee bulbs! Prof P: Sounds like you have been having some extreme weather in Scotland! I am glad you have been enjoying it Balcurvie.

Diolch yn fawr

Athro’r Ardd

Gobeithio i chi fwynhau y gwyliau hanner tymor!

Wnaethoch chi gael hwyl y tu allan dros hanner tymor? Pan fydda i yn mynd am dro bydda i’n cadw llygad bob tro am flodau yn tyfu fel sydd gyda fi yn yr ardd... ydych chi wedi gweld blodau cyfarwydd? Gallwch chi fod yn Wyddonydd Gwych unrhyw bryd, wrth chwarae yn yr ardd neu wrth gerdded i’r parc neu i’r ysgol. Dyma rai cwestiynau i’ch helpu chi. Mwynhewch ymchwilio!

Allwch chi weld unrhyw flodau arall yn tyfu? Allwch chi weld cennin Pedr neu grocysau yn tyfu? Ydyn nhw’n dalach neu’n fyrrach na’ch planhigion chi? Ydyn nhw wedi dechrau blodeuo eto?

Anfonodd Kilmaron Special School neges i ddweud eu bod nhw wedi sylwi ar rywbeth diddorol ar iard yr ysgol...

Kilmaron Special School Mae’r cennin Pedr mewn potiau wedi dechrau blaguro ac mae’r plant hefyd yn gweld rhai cennin Pedr yn ymwthio o’r ddaear am y tro cyntaf. Does dim golwg o’r bylbiau crocws eto. Rydyn ni wedi plannu cennin Pedr ar hyd y llwybr at yr ysgol ac yn yr iard chwarae synhwyraidd ac maen nhw’n dalach na phlanhigion Ymddiriedolaeth Edina. Roedden ni’n meddwl efallai eu bod nhw’n fath gwahanol, ond fyddwn ni ddim yn gwybod tan eu bod nhw’n blodeuo.

Ymchwilio gwych gan Kilmaron Special School! Mae cennin Pedr yn y ddaear yn aml yn ymddangos yn gynt na chennin Pedr mewn potiau ac rydw i wedi bod yn pendroni am hyn hefyd! Rydych chi’n gywir hefyd i ddweud bod rhai mathau o gennin Pedr yn tyfu’n gynt. Rheswm posibl arall yw bod y planhigion yn y ddaear yn cael eu gwarchod yn well rhag tywydd oer na’r planhigion mewn potiau. Os yw ein bylbiau yn oeri efallai byddan nhw’n tyfu ychydig yn arafach! Mae hefyd yn bosibl bod y cennin Pedr yn yr iard chwarae wedi cael eu  plannu rai blynyddoedd yn ôl. Mae bylbiau bach fel ein rhai ni yn tyfu’n arafach yn eu blwyddyn gyntaf, ond byddan nhw’n blodeuo eto bob gwanwyn ac efallai y byddan nhw’n tyfu’n gynt flwyddyn nesaf.

Eich cwestiynau, fy atebion:

Coppull Parish Primary School I'm worried that we've done something wrong with our bulbs. You see crocuses and daffodils are sending up shoots in our neighbourhood; but none of ours are peeping through at all. Prof P: Don't worry Coppull Parish School! As I've explained above bulbs in pots often grow slower. I hope you will have some growth very soon, keep sending me updates and let me know how your bulbs get on.

St Joseph's Primary School (Penarth) We are very excited because we have started to notice that some of our bulbs have started to sprout - we can't wait for them to flower. It is half term for us next week so we will be interested to see how our bulbs have grown when we return to school on 18th February! Prof P: I hope you all had a nice break, your bulbs might have grown a lot when you get back!

Darran Park Primary We have growth in all of our pots. Some pots contain more than 1 shoot. They seem to be growing quickly now. The mystery pot is showing lots of growth. We are on half term next week so won't be able to send in any records. Prof P: The mystery bulbs are very exciting aren’t they?

Henllys CIW Primary Some crocus shoots are coming up. Prof P: Thanks for your report Henllys CIW Primary, it won’t be too long now until they flower.

Ysgol Porth Y Felin To pp the plants are again all ok they’ve grown a lot since last Friday you can see the temperature has been quite high and there hasn’t been much water. From Ysgol Porth Y Felin. Prof P: I’m glad your plants are okay, excellent weather reporting too.

Milford Haven Junior School They started to sprout and it’s getting warmer. Prof P: Great news Milford Haven! My bulbs are sprouting too, I can see their leaves but I can’t see any flowers yet.

Rogiet Primary SchoolDear Professor Plant and Baby Bulb, Some of our bulbs have started to appear we hope to see some more after half term. We are looking forward to finding out what our mystery bulb might be. From Year 4. Prof P: HelloRogiet Primary School, I can’t wait to see what my mystery bulbs will look like too.

Ysgol Nant Y Coed The spring bulbs haven't flowered yet but they’re growing. The mystery bulbs are growing the highest. Prof P: I love a good mystery! Do You?

Ysgol Bodafon The weather is getting warmer. Prof P: You are quite right Ysgol Bodafon, hopefully this will help our plants to flower soon.

Diolch yn fawr

Athro’r Ardd

Rydych chi wedi bod yn anfon adroddiadau tywydd cymysg iawn i fi dros yr wythnosau diwethaf! Cwympodd llawer o eira mewn rhai ysgolion, ond dim mewn ysgolion eraill. Da iawn chi i gyd am anfon eich adroddiadau drwy gydol y tywydd rhewllyd.

Eira mân eira mawr …

Dyma nifer o ysgolion yn cofnodi eira…St. Mary's Catholic Primary School, Ysgol Bwlchgwyn, Ysgol Gynradd Glyncollen, Stanford in the Vale Primary School, Thorneyholme RC Primary School, Coppull Parish Primary School, Freuchie Primary School, Balcurvie Primary School, Ysgol yr Eglwys yng Nghymru Gladestry ac RAF Benson Primary School.

Dyma rhai ysgolion yn dweud wrtha i eu bod nhw ar gau oherwydd yr eira... Manor Primary School, St Joseph's Primary School, Ysgol Gynradd yr Eglwys yng Nghymru Henllys, Ysgol Nant Y Coed, Ysgol Gynradd Rhydypennau ac Ysgol Gynradd Rogiet!

Dyma rhai ysgolion yn gweld ychydig bach o eira, neu ddim eira o gwbl... Diolch i Stepping Stones Short Stay School ac Ysgol Iau Aberdaugleddau am eich adroddiadau.

Ers yr eira, mae nifer o ysgolion wedi cofnodi gwyntoedd uchel, stormydd a llawer o law, ond wrth edrych drwy’r ffenest galla i weld yr haul yn tywynnu – dyna dywydd amrywiol mewn ychydig wythnosau! Mae’r egin cennin Pedr a crocws talaf yn yr ardd yn 7cm o daldra erbyn hyn. Pa mor dal yw eich egin chi?

Cyngor Craff mewn tywydd rhewllyd: Os oes eira neu rew yn eich mesurydd glaw, dewch ag e i’r ystafell ddosbarth i doddi cyn cofnodi. Cofiwch arllwys y d?r allan ar ôl iddo doddi a’i roi yn ôl y tu allan!

Eich cwestiynau, fy atebion:

St Joseph's Primary School (Penarth) Our school was closed last Friday because of snow so we couldn't get in to check on our freezing bulbs. We have noticed, however, that one of our bulbs has started growing whilst the others are snug underneath the compost in their pots. We tried to think about why this might have happened and wondered whether it is because that particular bulb was planted by you, Prof. Plant and maybe you have encouraged it to grow!?    We are pleased to see that the weather has got a bit warmer and are hoping that this means that our bulbs will start to grow. We are very keen to see them flowering!  Prof P: Thanks St Joseph’s! Well, I am very green fingered! It’s very exciting waiting for your flowers to arrive isn’t it?

Rogiet Primary School The bulb pots were full of snow this week, we were worried they would die but Mrs Carter said they would be all right!  Prof P: Don’t worry, Mrs Carter is right, they are very hardy little plants so I’m sure they will be okay.

Ysgol Nant Y Coed We are sorry for sending the records late because school was closed because of the snow last Friday.  Prof P: No problem! Thank you for sending them in when you could.

Stanford in the Vale Primary School Wow... what a bitter cold week, and all the snow we have had! All our bulbs are completely covered in snow... and more snow is expected tonight! Monday's snow/rainfall was frozen, so we brought the recordings inside and allowed to melt! (We hope this was the correct thing to do!) :-)  Prof P: Well done Stanford in the Vale that was exactly the right thing to do!

Gladestry C.I.W. School We have started measuring the few bulbs that have come out. The daffodils and mystery bulbs have come out; we think the mystery bulbs are snowdrops, as they have grown very fast.  Prof P: That’s a very good guess!Keep watching them and let me know if your guess is right.

Balcurvie Primary School One of the extra bulbs that we planted in a pot and left it in the classroom has began to sprout! We were all very excited. We have also had a very wet week!  Prof P: That is exciting Balcurvie! I hope you enjoy watching it grow. I wonder when your outdoor bulbs will catch up?

SS Philip and James Primary School We thought it went well except we forgot to pour out the water once so we counted the amount of water added on the next day. We enjoy doing it, Phil and Jim Team.  Prof P: That’s okay, thanks for letting me know and keep up the good work. I’m glad you’re enjoying it.

Ysgol Y Ffridd Dim Record Dydd Iau oherwydd ysgol wedi cau (Dim Dwr yn yr ysgol).  Prof P:  Athro’r Ardd: Diolch am y wybodaeth gan Ysgol Y Ffridd. Gobeithio bod y d?r wedi trwsio erbyn hyn.

Darran Park Primary 42 of the bulbs have sprouted.  Prof P:  Gosh that’s a lot! Well done Darran Park Primary.

Ysgol Porth Y Felin To pp, plants are all ok the temperature rised alot on Tuesday! there was a storm on Saturday night so there was loads of rain on Monday. Happy planting!!!  Prof P: Great reporting Ysgol Porth Y Felin, hopefully all that rain will help your plants to grow.

Rhydypenau Primary School A very interesting week of weather!  Prof P: I agree!

Diolch yn fawr

Athro’r Ardd

Cystadleuaeth yw Her Feicio Caerdydd lle bydd gweithleoedd yn cystadlu yn erbyn ei gilydd i weld pwy sydd â’r nifer fwyaf o feicwyr. Eleni, dyma staff Amgueddfa Genedlaethol Caerdydd yn cymryd rhan ac yn ennill eu categori! Y wobr i bawb oedd teisennau bach blasus.

Ystadegau:

• Cymrodd 16.5% ran (49/297 o staff)
• 598 o deithiau
• 3,793 o filltiroedd
• Llosgwyd 117,597 o galorïau
• Arbedwyd 939kg o CO₂

Er bod ni wedi rhoi mewn mymryn bach mwy o ymdrech ar gyfer y gystadleuaeth - rydym yn beicio cylch gydol y flwyddyn. Yn ddiweddar, mae buddsoddiad mewn llochesi feiciau a hyfforddi staff wedi helpu i gael mwy o bobl yn cymryd rhan.

Yr wythnos hon, chwe mil a hanner o wyddonwyr ifanc ledled y DU yn paratoi ar gyfer y diwrnod mawr plannu bylbiau.

Bydd deuddeg mil o fylbiau yn cael eu plannu a'u monitro fel rhan o'r ymchwiliad hinsawdd hwn sydd yn cael ei gyd-drefnu gan yr Amgueddfa Cymru. Os oedd record byd am nifer o bobl yn plannu bylbiau ar yr un pryd, (mewn sawl lleoliad) gallem ei hyrddio! Efallai fy mod yn awgrymu categori newydd i'r llyfr cofnodion Guinness ...

Mae pob un o'r bylbiau wedi cael eu cyfrif ac yn gyson yn cael eu dosbarthu i'r 120 o ysgolion ar draws y wlad. Hoffwn groesawu pob disgybl ac athro fydd yn gweithio ar y prosiect hwn! Os nad ydych wedi derbyn fy llythyr eto -  dilynwch y ddolen hon.

Cyn i bob bwlb cael ei phlannu, rhaid i bob disgybl mabwysiadu eu bylbiau ac addewid i ofalu amdano. Os ydych chi eisiau gwybod mwy - dilynwch y ddolen hon.

Mae plant Ysgol St Joseph ym Mhenarth yn gyffrous iawn i ddarllen fy llythyr ac yn awyddus iawn i helpu. Maent wedi ysgrifennu ataf ar bapur ddeilen ac wedi addo i blannu'r bylbiau a gofalu amdanynt. Diolch o galon St Joseph 's Rwyf wrth fy modd y rhain, syniad gwych!

Cyn i chi fabwysiadu eich bwlb efallai y byddwch hefyd yn dymuno gwybod mwy o ble mae'n dod. Mae fy ffrind Bwlb bychan yn mynd i esbonio:

Fi a fy holl ffrindiau bwlb dod o blanhigfa feithrin ym Maenorb?r, ger Dinbych y Pysgod yng Nghymru, fe'i gelwir ' Springfields '.  Roeddem wedi cael eu dewis ac yn llwytho ar fan yn barod i fynd i'n cartrefi newydd. Ar y dechrau roeddwn ychydig yn ofnus, ond pan wnes i gyfarfod Athro'r Ardd yn yr Amgueddfa roeddwn yn deall fy mod i yn diogel a bod gennyf waith pwysig i'w wneud. Rydym i gyd wedi cael eu dewis i helpu i ddeall sut gall y tywydd effeithio ar bryd fydd fi a fy ffrindiau yn gwneud blodau. Mae fy rhieni cyn i mi dyfodd yma hefyd, Springfields wedi bod yn tyfu'n ni 'Daffodils Tenby' am tua 25 mlynedd, rydym yn un o'r ddwy genhinen Pedr sydd yn frodorol i Ynysoedd Prydain.

Dim ond un wythnos tan blannu! Ni allaf aros!

Athro'r Ardd