: Cyffredinol

Spring. A beautiful season which epitomises re-birth and optimism, the awakening of nature to provide us with an array of stunning colours. National Museum Cardiff holds a collection of over 7,000 superb botanical prints and drawings; several depict plants synonymous with the new season.

Principal Curator, Dr Heather Pardoe, from the Botany Section, Natural Sciences, has handpicked a seasonal range of exquisite botanical illustrations to reflect the delightful spring plants that are coming into flower. The Spring Collection provides an exclusive view of some of the illustrations that Botany holds behind the scenes; many are rarely on public display.

If you would like to see more of this beautiful collection, please follow the link below which will take you to the Print section of the online shop. This also provides an opportunity to purchase a reproduction of one of these attractive images, as well as a wide range of other images from the collections.

Museum Wales Prints

We are working towards providing a series of collections for you to enjoy - watch this space for more news!

Don’t forget to follow the Shop blog and Natural Sciences blog for regular updates!

Beth mae 'Cymru a'r Môr' yn ei olygu i mi?

Yn syml iawn, mae'n rhan fawr o bwy ydw i!

Ar ochr fy nhad, rwy'n nai, ŵyr, gor-nai, gor-ŵyr a gor-or-ŵyr i forwyr o bentref Aberporth yng Ngheredigion. Chwaraeodd pob un ei ran yn y cyfraniad anferth, anghymesur bron a wnaed gan forwyr Cymru at lynges fasnachol Prydain dros ddwy ganrif o 1750 i 1950.

Cododd pob un bron yn Gapten (Master Mariner) a dros y canrifoedd dyma nhw'n capteinio llongau o bob maint - o'r cychod bychain fyddai'n cario glo mân a chalchfaen i'r pentref yn y 19eg Ganrif, i'r cludydd mwyaf dan y lluman coch ddiwedd y 1960au.

Mae un o’m cyndeidiau yn gorwedd yn ddwfn dan ddyfroedd oer Newfoundland, lle bu farw wedi i'w long daro mynydd ia. Claddwyd un yn y fynwent Brydeinig yn Chacarita, Buenos Aires lle bu farw tra'n capteinio tramp yn cludo glo o Gaerdydd i bweru rheilffyrdd a lladd-dai yr Ariannin. Roedd yn rhaid i un arall ddelio â llofruddiaeth ar ei long wedi i ddadl rhwng y criw am ddyled gamblo fynd dros ben llestri.

Ond nid hanes anturiaethau morwyr yn unig yw hon.

Ar ddechrau'r 20fed ganrif, gyda hyd at hanner dynion y pentref wedi mynd i'r môr roedd cymuned Aberporth a nifer o bentrefi tebyg yn gymuned fatriarchaidd. Cymuned lle magai menywod cryf eu teuluoedd eu hunain tra'n hiraethu am eu hanwyliaid am gyfnodau maith. Mae'n anodd amgyffred y boen a'r gofid a brofwyd ar nosweithiau stormus dirifedi â milltiroedd maith rhyngddynt â'u cariadon.

Ond roedd manteision i fod yn wraig i gapten hefyd! Os oedd llong y gŵr yn cyrraedd porthladd Prydeinig, neu borthladd cyfagos ar y cyfandir, byddai'r wraig yn aml yn teithio i'w gyfarfod. Yn ogystal â chwmni cariadus, byddai cyfle hefyd i weld ffasiwn ddiweddaraf Caerdydd, Newcastle a Glasgow - neu Antwerp a Hamburg hyd yn oed! Byddai gwraig capten llong yn aml yn ennyn yr un parch ar y tir mawr ag y byddai ei gŵr ar y môr. Feiddiai neb alw fy hen fam-gu yn ddim ond Mrs. Capten Jenkins!

Er gwaethaf y llinach hwn, drwy siawns gyrfa cefais fy magu filltiroedd o'r môr ym Meirionydd. Dim ond dros wyliau ysgol fydden ni'n cael cyfle i ymweld ag Aberporth a mwynhau pysgota mecryll a gosod cewyll cimwch. Meirionydd yw cartref teuluol fy mam, ac mae ei theulu wedi bod yn ffermio yng ngogledd yr hen sir honno ers oes Elisabeth I o leiaf.

Bychan fyddai dylanwad y môr ar eu bywydau bob dydd meddech chi. Ond ganol y 1880au bu'n rhaid iddynt adael eu cartref, Tŷ Ucha' ym mhentref Llanwddyn, pan godwyd argae ar afon Efyrnwy i ddarparu dŵr ar gyfer Lerpwl oedd ar anterth ei llwyddiant fel un o borthladdoedd blaenaf Prydain. Ymestynna dylanwad y môr ymhell tu hwnt i'r arfordir, felly cofiwch bod y digwyddiad eleni yn perthyn i Gymru gyfan, ac nid ein cymunedau glan môr yn unig.

Dangosodd ddarganfyddiad y deinosor Cymreig, Dracoraptor, bod deinosoriaid yn byw yn ne Cymru 200 miliwn o flynyddoedd yn ôl. Petaech chi'n teithio 'nôl i'r cyfnod hwnnw, fe fyddech chi hefyd wedi gweld ambell i famal bychan, tebyg i lygoden goch, yn cuddio yn y tyfiant. Rhain yw rhai o'r mamaliaid cynharaf yn y byd.

Gellir darganfod esgyrn a dannedd y creaduriaid bach blewog yma mewn ogofau a mewn craciau mewn cerrig - efallai am fod rhain yn cynnig lloches, neu le i aeafgysgu. Darganfyddwyd y ffosilau cyntaf ohonynt mewn chwarel yn ne Cymru rhyw saith deg mlynedd yn ôl. Mae Palaeontologwyr wedi bod yn dadansoddi'r ffosilau, er mwyn creu darlun fwy cyflawn o sut greaduriaid oedden nhw. Enw un o'r mamaliaid cynnar yma yw 'Morganucodon', sy'n golygu 'Dant Morgannwg'.

Mewn prosiect ymchwil newydd wedi'i gefnogi gan Y Cyngor Ymchwil Amgylcheddol, defnyddiodd wyddonwyr o Brifysgol Bryste belydr-X pwerus i sganio'r esgyrn bychain, i greu darlun digidol o'r creaduriaid. Cymharwyd y darluniau digidol yma gyda mamaliaid modern, er mwyn ail-greu strwythr cyhyrau'r anifail. Ychwanegwyd rheiny i'r darlun digidol. Wedi hynny, defnyddiwyd rhaglen arbennig i asesu sut y byddai'r esgyrn a'r cyhyrau'n symud. Astudiwyd dannedd y creaduriaid mewn manylder - roedd rhai mamamliaid cynnar yn meddu ar ddannedd ddigon cryf i grensio pryfaid gyda casys adennydd, ac eraill ond yn medru bwyta pryfaid meddal.

Mae model hyfryd o Morganucodon, wedi'i greu can Bob Nicholls, y palaeoartist, i'w ganfod yn ein orielau hanes natur yn Amgueddfa Genedlaethol Caerdydd. Mae'n edrych fel creadur bywiog iawn a'i enw yw Morgie!

Shwmai! 

Efallai i chi glywed taw 2018 yw Blwyddyn y Môr yng Nghymru, ac i ddathlu byddwn ni'n rhannu straeon rhyfeddol am bobl, llefydd a gwrthrychau sy'n rhan o hanes morol a morwrol Cymru.

Bob wythnos byddwn ni'n rhannu gwybodaeth am ddigwyddiadau, casgliadau ac arddangosfeydd, yn ogystal â chyfleon i bobl o bob cwr o Gymru gyfrannu at Flwyddyn y Môr.

Bydd ein saith amgueddfa genedlaethol yn cymryd rhan. Yn Amgueddfa Genedlaethol y Glannau gallwch chi ganfod straeon am drais a brad yn yr arddangosfa Môr-Ladron; bydd Amgueddfa Genedlaethol Caerdyd yn edrych ar arfordir amrywiol Cymru yn ei horielau hanes natur; ac yn Amgueddfa Wlân Cymru gallwch chi ymweld ag ogof danddaearol wedi'i gweu!

Cadwch lygad ar ein gwefan am straeon o'r môr yn ein blog, dilynwch ni ar twitter @amgueddfaCymru, ac ar facebook/amgueddfacymru i ddysgu rhagor.

Nearing the four-month mark since I stepped into National Museum Wales for the first day of my Professional Training Year (PTY) placement from Cardiff University, my goal of achieving new experiences in the world of marine invertebrate research is definitely underway. This is now taking form in the way of the Magelonidae, the shovelhead worms, a family of polychaetes with many unanswered questions hovering around them in regards to their ecology, taxonomy and behaviour.

Through starting with live observations in the museum lab in July of Magelona alleni, a rather chunky species of magelonid, my project has developed into some exciting discoveries regarding not only the feeding of these amazing worms, but also how they poo, hence the title of the blog post! As boring as worm defecation sounds, this is not the case when you watch how these amazing animals decide to actually get rid of their dinner (there will be more about the details of this in my next blog post when we have finished working on this interesting behaviour).

These findings have led me down a road of using many new techniques to be able to present my work in a professional and scientific manner. This includes scientific drawing using a camera lucida attachment on a microscope, photography in the way of time-lapse captures, film and image stacking, image editing, reviewing relevant literature, statistical analysis, dissection and SEM (scanning electron microscopy) to name but a few.

In addition to these skills I have learnt much about day to day tasks the museum carries out, including learning methods of curation for an impressive collection of marine invertebrates, holding over 750,000 specimens and having the opportunity to partake in sampling trips to collect more animals for the further development of my project and other projects around the museum. I have also settled into the role of tank maintenance for not only the shovelhead worms, but also some of our resident anemones, hermit crabs, starfish, sea potatoes and prawns. I have even tried my hand at outreach on one of the museum’s stands during the evening event ‘After Dark at the Museum’ with Cardiff University, which saw nearly 2000 people (mainly families) enjoy a hands on experience.

One crucial advantage that I feel I have obtained over these last few months is that I am starting to enjoy a great appreciation for the diversity of life in our seas, from the very tiny, such as organisms like diatoms and foraminiferans to the impressively large, like the young humpback whale skeleton on display in the museum, which I get the pleasure of walking past most days. All in all, my experiences so far have been beyond valuable and who knows what the next few months of research here will bring.

Find out more about how I got on when I first started at the museum