: Addysg

Ym mis Mehefin 2019 daeth cyfle i’r Adran Addysg yn Sain Ffagan i weithio mewn partneriaeth gydag Access Base Cantonian High School, Caerdydd. Mae’r Access Base ar gyfer disgyblion rhwng 11 a 19 mlwydd oed sydd ag Awtistiaeth. Fel Hwylusydd Addysg dwi wedi ffeindio bod gweithio gyda grwpiau ag Awtistiaeth yn werth chweil, felly roedd y cyfle i raglennu gweithgareddau ar eu cyfer yn gyffrous. Roeddwn yn edrych ymlaen at ddod i nabod y grŵp wrth iddynt ymweld â’r Amgueddfa yn rheolaidd.

Yn ystod mis Mehefin a Gorffennaf daeth y grŵp i Sain Ffagan ar 3 ymweliad. Cyfle i ni brofi gweithgareddau gwahanol ac i ddod i nabod ein gilydd oedd y rhain. Aethom ni ar daith dywys o gwmpas y safle, buom yn gwneud potiau clai, a hefyd plannu planhigion gyda’r tîm Gerddi. Ar ôl y sesiynau profi, dyma ni’n penderfynu i’r grŵp ymweld bob pythefnos gyda phrosiect gwahanol bob tymor.

Y prosiect cyntaf i ni oedd crefftau Nadolig. Dechreuon ni trwy greu baubles a goleuadau Nadolig allan o wlân trwy ffeltio. Roedd y gweithgaredd cyffyrddol yma yn boblogaidd iawn gyda’r disgyblion wnaeth greu nifer o gyfuniadau lliw diddorol! Yn yr ymweliadau i ddilyn, bu’r disgyblion yn creu mwy o baubles yn ogystal â chardiau Nadolig trwy ddefnyddio inc a stampiau. Yn y sesiwn olaf cyn Nadolig, bu pawb yn addurno potiau planhigion a phlannu bylbiau cennin Pedr a chrocws i fynd adref.

Ar ôl Nadolig, y bwriad oedd i’r grŵp helpu ni i greu adnodd ar gyfer ymwelwyr gydag Awtistiaeth, i roi cyfle i’r ymwelwyr yma ddod yn gyfarwydd â’r safle cyn cyrraedd. Mae creu adnodd fel hyn yn rhywbeth dwi wedi bod eisiau neud ers sbel hir. Dyma’r grŵp yn ymweld â’r adeiladau a’r orielau yn Sain Ffagan cyn cymryd rhan mewn nifer o weithdai addysgol. Rydym wedi casglu llawer o adborth gan y grŵp fydd yn gallu cael ei ddefnyddio yn yr adnodd yn y dyfodol. Er enghraifft, mae llawer o eco yn yr Atriwm, ac mae golau yn gallu bod yn isel iawn yn rhai o’r adeiladau hanesyddol.

Yn anffodus, mae ein hamser yn gweithio gyda’n gilydd wedi dod i ben am nawr, ond mae nifer o adeiladau ar ôl i’r grŵp weld, a nifer o weithdai i gymryd rhan ynddynt. Rydym yn edrych ymlaen yn fawr at groesawu’r grŵp yn ôl i Sain Ffagan cyn gynted â phosib!

Miss Aimee Phillips – Cantonian High School - “Having a partnership with the St Fagans Learning team has given our pupils some amazing opportunities to learn outside of the classroom. Multisensory, hands on learning is vital to our pupils who are on the Autistic Spectrum. When working with the learning team, our pupils have been able to develop and refine their social skills which is a key area of learning. Some of our most memorable moments at St Fagans over the past year include, working in the Italian Garden, learning how to be a miller, the warrior workshop and most recently, watching lambs being born on the farm. As a teacher I would highly recommend the Learning team and their resources to anyone wanting a unique learning experience.”

Helo Cyfeillion y Gwanwyn,

Gobeithio gwnaeth pawb mwynhau'r gwyliau. Wnaeth eich planhigion blodeuo dros hanner tymor? Cofiwch i gofnodi'r dyddiad mae eich planhigyn yn blodeuo a’r taldra yng milimetr i’r wefan. Mae’n bwysig cofnodi'r wybodaeth hon ar gyfer pob planhigyn, oherwydd bydd hyn yn effeithio ar y dyddiad blodeuo cyfartalog ar gyfer eich Ysgol.

Mae ysgolion syn cymryd rhan yn ymchwiliad ychwanegol yr Edina Trust hefyd yn cofnodi os yw’r Cennin Pedr wedi eu plannu yn y ddaear neu mewn pot.

Rydym o hyd yn siarad am y cofnodion tywydd rydych yn cadw pob wythnos, ond mae’r cofnodion blodau yn bwysig hefyd. Mae'r ymchwiliad yn edrych ar effaith mae newid yn yr hinsawdd yn cael ar flodeuo planhigion y Gwanwyn. I wneud hyn mae'n rhaid i ni gymharu'r dyddiau blodeuo cyfartalog ar gyfer pob blwyddyn o’r ymchwiliad.

Mae’r siart bar isod yn dangos y dyddiad blodeuo cyfartalog ar gyfer pob blwyddyn o’r prosiect. Llynedd welodd y dyddiad blodeuo cyfartalog cynharach ers 2008. Wyt ti’n meddwl bydd ein planhigion yn blodeuo yn gynharach neu’n hwyrach blwyddyn yma?

Dyddiau blodeuo cyfartalog ar gyfer Cymru 2006-2019

Mae’r siart bar isod yn dangos y dyddiad blodeuo cyfartalog ar gyfer pob ardal ym 2019. Mae’n dangos a blodeuodd planhigion yn gynharach yn Ogledd Iwerddon ac yn hwyrach yn Yr Alban. Wyt ti'n meddwl byddwn yn gweld yr un patrwm eto blwyddyn yma?

Dyddiau blodeuo cyfartalog 2019

Gwyliwch eich planhigion yn agos dros y wythnosau nesaf. 22 Chwefror oedd y diwrnod blodeuo cyfartalog ar gyfer y crocws yng 2019.

Mae’n ddiddorol i weld sut mae ein planhigion yn datblygu dros amser. Mae gweithgareddau am fywyd planhigion ar gael ar y wefan: https://amgueddfa.cymru/bylbiau-gwanwyn/

Cofiwch i rannu eich lluniau Cyfeillion y Gwanwyn.

Athro’r Ardd

We have just launched our self-guided mindful tour here at St Fagans National Museum of History. The tour is through the gardens around St Fagans Castle. Our new free fold-out map of the gardens encourages visitors to take in their surroundings and explore their different senses.

The idea of the tour came from my own experience of using mindfulness for my mental health. St Fagans Castle gardens are beautiful all year round with animals and plants to see whatever the time of year. It is also a place where you can usually find a bit of quiet even during our busier times. Mindfulness is about being in the moment and focusing on individual senses. It’s surprising how much passes us by when we’re focused on our busy lives. Just stopping and concentrating on what you can smell or hear can help in times of stress.

Having the opportunity to walk around the gardens and take in the sights, sounds, smells and textures of nature has been very calming for me. My particular favourite is the Italian Garden in the summer with the running fountain. I feel incredibly lucky to work somewhere where I can do this and I wanted to share it with everyone who visits St Fagans.

Last summer I created a draft plan of a map to test with staff and community groups. Even though it was a very basic map at the time the feedback was very positive:

"Wir wedi mwynhau’r daith - diolch Joe! Braf cael cyfle i grwydro gerddi’r castell a mwynhau’r awyr iach. Diolch!"

“Lovely and peaceful, I like the sound of the water. The gardens were beautiful and very relaxing.”

"Wedi mwynhau gwylio’r colomennod ar ben y colomendy."

“Lots of quiet, secluded areas to sit down. I did find myself stopping to take note of my senses – smelling leaves, listening to the birds”

"Gall hwn fod un o highlights newydd SF"

“It felt like I had permission to take time and look and explore which was so nice.”

The feedback fed into the creation of the final version. It is designed by Frank Duffy who has done a great job of the illustrations and the look of the map. The map was funded by the Armed Forces Covenant who have supported a range of innovative events, displays and programmes at the Museum since 2014. One of the aims of the funding is to support the wellbeing of veterans and their families, so the concept of the mindfulness walk fitted in perfectly with the Covenant’s objectives. Members of the Armed Forces community had a first look at the new maps on 9^th December 2019 with very positive feedback for how it could be used to help those living with mental ill health.

Try the tour out for yourself by picking up a copy at St Fagans. The map is available at the front desk or you can download a PDF version here.

Yn ystod 2019, treuliom amser yn datblygu rhaglen sgiliau San Ffagan gan gydweithio â phartneriaid a chymunedau i greu cyfleoedd ar gyfer addysg oedolion a datblygu sgiliau, fel rhan o waith menter Cyfuno a Deddf Llesiant Cenedlaethau'r Dyfodol. I nodi lansiad adran newydd ar ein gwefan addysg ar gyfer Addysg Gymunedol dyma ddiweddariad ar yr hyn sydd wedi'i gyflawni hyd yn hyn, a beth sydd i ddod yn 2020.

Addysg Gymunedol a Datblygu Sgiliau:

Rydyn ni wedi cydweithio â sefydliadau megis The Wallich, Hafal, Crisis ac Oasis Cardiff i greu sesiynau blas ar sgiliau. Mae gweithdai trin lledr a chopr wedi ysgogi pobl i ddwyn ysbrydoliaeth o gasgliadau'r Amgueddfa, a'i blethu â'u profiadau diwylliannol eu hunain ym mhob sesiwn. 

Dyma nhw'n rhannu eu profiadau gyda ni, gan gynnwys y detholiad canlynol o uchafbwyntiau:

"Cyfareddol, diddorol, gwerth chweil."

"Doeddwn i byth wedi trin lledr o'r blaen, felly roedd e'n ddiddorol ac ymlaciol."

Hyd yn hyn mae 243 o bobl wedi cymryd rhan mewn sesiynau rhwng Ebrill a Rhagfyr 2019, ac mae rhagor ar y gweill ar gyfer 2020.

Partneriaethau Widening Access:

Rydyn ni wedi cydweithio â sefydliadau megis adran Widening Access Prifysgol Fetropolitan Caerdydd er mwyn dod â rhaglenni addysg hygyrch i'r Amgueddfa, gan ddefnyddio ein casgliadau i ehangu ac ychwanegu gwerth i'r potensial dysgu. Yn 2019, cynhaliwyd dau gwrs ysgrifennu creadigol a chwrs therapi ategol yn Sain Ffagan. Mae cwrs therapi ategol arall yn cael ei gynnal ar hyn o bryd, ac mae cyrsiau pellach ar y gweill eleni.

Detholiad o adborth dysgwyr:

"Mae'r cwrs wedi cynyddu fy hyder a dangos i fi lle ydw i am wella."

"Wedi mwynhau'r cwrs yn fawr, tiwtora da ac awyrgylch cefnogol."

Sgiliau iaith:

Mae creu cyfleon i bobl ddysgu a datblygu eu sgiliau iaith yn rhan bwysig o'r rhaglen datblygu sgiliau. Yn 2019, adeiladodd Sain Ffagan ar ei phartneriaeth ag Ysgol y Gymraeg Prifysgol Caerdydd a ddarparodd gwrs Mynediad 1 20 wythnos (Ionawr i Orffennaf 2019). Aeth nifer o'r dysgwyr ymlaen i gofrestru ar gyfer y Cwrs Mynediad 2 a ddechreuodd ym mis Medi 2019. Dechreuodd cwrs Mynediad 1 newydd ym mis Ionawr.

Mae dysgwyr ESOL yn elwa o adnoddau dysgu ESOL Sain Ffagan, a ddatblygwyd ar y cyd â Choleg Caerdydd a'r Fro (CAVC), gan gynnig yr Amgueddfa fel lleoliad croesawgar i ddysgu, rhannu diwylliant a datblygu eu gwybodaeth a dealltwriaeth o dreftadaeth ddiwylliannol Cymru. Mae grwpiau wedi ymweld o golegau megis CAVC a’r adnoddau yn cael eu lawrlwytho yn rheolaidd o wefan yr Amgueddfa - cyfanswm o 174 weithiau rhwng Mai a Rhagfyr 2019.

Eleni rydym yn dathlu'r llwyddiant hwn ac yn gobeithio ei ddatblygu ymhellach drwy lansio ardal newydd ar ein gwefan ar gyfer Addysg Gymunedol. Ewch i'n gwefan i ddysgu rhagor am sut i gymryd rhan a threfnu ymweliad.

Diolch i bob cyfrannwr, y sefydliadau partner a'r tîm yn Sain Ffagan am bob llwyddiant hyd yn hyn.

Helo Cyfeillion y Gwanwyn,

Rwyf wedi clywed bod llawer ohonoch yn disgwyl i’ch planhigion i flodeuo yn fuan! Da iawn am edrych ar ôl eich planhigion yn mor dda. Rwyf yn edrych ymlaen at weld lluniau o eich blodau, plîs rhannwch nhw hefo fi.

Beth am greu darlun botanegol o eich planhigion? Mae enghreifftiau da o lunia hyn ar gael ar wefan Amgueddfa Cymru os ydych yn edrych am syniadau. Rwyf wedi atodi llun o enghraifft o ddarlun botanegol o Gennin Pedr o gasgliad yr Amgueddfa. Yw hyn yn edrych fel planhigyn ti?

Fedri ti enwa'r rhannau gwahanol o’ch planhigion? Wyt ti’n gwybod beth yw anther a sepal? Bysa arlunio a labelu eich planhigion yn ffordd dda o edrych arnyn nhw mewn ffordd wahanol. Os ydych yn wneud hyn, plîs rannwch eich gwaith celf hefo fi.

Cofiwch edrych ar yr adnodd ‘Cadw Cofnodion Tywydd’ ar y wefan. Mae hyn yn dangos sut i wybod pryd mae eich blodyn wedi agor yn llawn a sut i gofnodi taldra eich planhigyn. Mae’r cofnodion yma yn bwysig i ein hastudiaeth, oherwydd bydd y wybodaeth hon yn rhoi’r rhif cyfartaledd i gymharu hefo blynyddoedd blaenorol.

Bydd o’n ddiddorol i weld os yw ein planhigion yn blodeuo yn gynnar blwyddyn yma. Mae’r Swyddfa MET wedi cofnodi mis Ionawr 2020 fel yr 6ed gynhesaf ers 1884. Wyt ti’n meddwl bydd hyn yn effeithio ar ddatblygiad ein planhigion?

Cofiwch i rannu eich syniadau ac adborth yn y bwlch sylwadau wrth gofnodi eich data tywydd.

Cadwch ati hefo’r gwaith caled Cyfeillion y Gwanwyn.

Athro’r Ardd