: Ysgolion

Annwyl Cyfeillion y Gwanwyn,

Hoffwn ddiolch yn fawr iawn i'r holl ysgolion a gymerodd ran yn Ymchwiliad Bylbiau'r Gwanwyn i Ysgolion eleni.

Plannodd disgyblion fylbiau ym mis Hydref a gwyliodd drostyn nhw tan wnaethant nhw flodeuo. Wnaethant nhw gofnodi taldra a'r dyddiad flodeuo eu planhigion. Wnaethant hefyd cymryd darlleniadau tymheredd a glawiad bob dydd oeddent yn yr ysgol rhwng cyntaf Tachwedd a diwedd Mawrth, a chofnodi'r wybodaeth hon i wefan Amgueddfa Cymru. Mae'r data hwn wedi bwydo mewn i'n hastudiaeth o'r  effeithiau newid hinsawdd ar ddyddiadau blodeuo bylbiau'r gwanwyn

Dyma'r ysgolion sydd wedi ein helpu ni eleni:

Enillwyr

Cymru: St. Mary's CiW Primary

Lloegr: Our Lady of the Assumption Catholic Primary School

Yr Alban: Gavinburn Primary School

Gogledd Iwerddon: Portadown Integrated Primary School

Yn Ail

Cymru: Cornist  Park  C.P

Lloegr: Roseacre Primary Academy 

Yr Alban: Our Lady's RC Primary School

Gogledd Iwerddon: Sacred Heart Primary School - Omagh

Cydnabyddiaeth Arbennig

Cymru:

Ysgol Gymraeg Tonyrefail

Ysgol Pennant

Ysgol San Sior

Ysgol Tycroes

Lloegr:

Fleet Wood Lane Primary 

Stanford in the Vale 

Gogledd Iwerddon:

Irvinestown Primary School

St Joseph and St James's Primary 

St Patrick's Primary School - Eskra

Clod Uchel 

Cymru:

Bedlinog Community Primary

Churchstoke CP School

Forden CiW Primary

Hafod Primary

Henllys CiW Primary

Llanfaes CP School

Peterston Super Ely CiW Primary

Pil Primary School

Raglan VC CiW Primary

Rhayader Primary

Upper Rhymney Primary

Ysgol Bryn Pennant

Ysgol Casmael (Sir Benfro)

Ysgol Gymraeg Aberystwyth

Ysgol Gymraeg Dewi Sant

Ysgol Gynradd Llandegfan

Ysgol Tir Morfa

Lloegr:

Anchorsholme Academy

Eaton Valley Primary School

Educational Diversity

Ferndale Primary School

Kidgate Primary Academy

St John's CE Primary School

Sylvester Primary Academy

Yr Alban:

Abbey Primary School

Blacklands Primary School

Clare Primary School

Cortamlet Primary School

Cuthbertson Primary School

Doonfoot Primary School

Kirkhill Primary School

Kirkmichael Primary School

Langbank Primary School

Milton Primary School

Newmains Primary School

Newton Primary School

St Peter's Primary School

Whatriggs Primary School

Gogledd Iwerddon:

Carrick Primary School

Clonalig Primary School

St John's Primary School

St Mary's Primary School - Maguiresbridge

St Peter Primary School - Plumbridge

St Teresa's Primary - Craigavon

Tandragee Primary School

Gwyddonwyr Gwych

Cymru: 

Albert Primary

Blaendulais Primary

Creigiau Primary

Eveswell Primary

Hay on Wye CP School

Mount Street Junior School

Neyland Community School

NPTC Newtown College

Pembroke Dock Community School

St. Mary’s CiW School - Wrexham

St. Michael's RC Primary

Trelai Primary

Waldo Williams Primary

YGG Bronllwyn 

Ysgol Deiniol

Ysgol Glan Morfa (Conwy)

Lloegr: 

Halsnead Primary School

Hamstead Junior School

Northwood Community Primary School

Old Park Primary School

Phoenix Primary Schoo

Prescot Primary School

Rowley Hall Primary School

Temple Meadow Primary School

Waterloo Primary Academy

Yr Alban:

Alloway Primary School

Bishopton Primary School

Elmvale Primary - Glasgow

Leslie Primary School

Livingston Village Primary School

Lochwinnoch Primary School

Logan Primary School

Our Lady and St Francis Primary School

Our Lady of Peace Primary

Underbank Primary School

Windyknowe Primary School

Gogledd Iwerddon:

Grange Primary School Kilkeel

St Mary's Primary - Craigavon

St Mary's Primary School - Newry

Cyfranwyr 

Cymru:

Alaw Primary

Bryn Celyn Primary

Ffynnon Taf Primary 

Glyncoed Primary

Hafod y Wern Community Primary

Johnston C.P. School

Lloegr:

Childwall C of E Primary School

Cronton CE Primary School

Grange Primary School

Marton Primary Academy and Nursery

Roby Park Primary School

Shireland Technology Primary School

St Kentigern's Primary School

St Paul's C of E Academy

Summerhill Primary Academy

Yr Alban:

Fordbank Primary School

Meldrum Primary School

St Conval's Primary School

St Cuthbert's Primary School

St John Ogilvie Primary School

St Patrick's Primary - Troon

St Vincent's Primary School

Gogledd Iwerddon:

St Paul's Primary School

Willowbridge Special School

Sut oedd y tywydd yn 2023?

Roedd 2023 yn wlyb ac yn gynnes! Gwelwyd tymereddau yn torri record ym mis Mehefin, ton wres ym mis Medi ac un ar ddeg o stormydd a enwir! Hon oedd yr ail flwyddyn gynhesaf i'r DU ers i gofnodion cychwyn ym 1884, gyda dim ond 2022 yn dod i mewn yn gynhesach. Hon oedd y flwyddyn gynhesaf erioed i Gymru a Gogledd Iwerddon ac fe welodd rhai rhannau o'r DU dros draean yn fwy o law nag y bydden nhw'n ei ddisgwyl fel arfer.

Beth oedd y stormydd a enwir?

Y stormydd enwyd a ymwelodd â'r DU yn 2023 oedd Otto (Chwefror), Noa (Ebrill), Antoni a Betty (Awst), Agnes (Medi), Babet (Hydref), Ciaran a Debi (Tachwedd), Elin, Fergus a Gerrit (Rhagfyr).

Mae 'Tymor y Storm' yn rhedeg o fis Medi un flwyddyn hyd at fis Awst y nesaf. Mae hyn yn cyd-fynd yn dda â ffrâm amser ein Hymchwiliad, sy'n rhedeg am flwyddyn academaidd lawn. O fis Medi 2022 i fis Awst 2023 roedd pedwar storm wedi'u henwi. O fis Medi 2023 hyd yn hyn, mae un ar ddeg storm eisoes wedi'u henwi! Mae hyn yn gwneud am ddata a sylwadau tywydd diddorol iawn gan ein hysgolion! Y stormydd sydd wedi digwydd hyd yma yn 2024 yw Henk, Isha a Jocelyn (Ionawr), a Kathleen (Ebrill).

Pwy sy'n dewis enwau'r stormydd?

Dechreuodd y Swyddfa Dywydd enwi stormydd ar gyfer y DU yn 2015. Maent yn rhyddhau rhestr o enwau a gynlluniwyd ar ddechrau pob tymor storm. Mae gwledydd Ewropeaidd eraill hefyd yn enwi stormydd, ac os bydd yr un storm yn effeithio ar un o'r gwledydd hyn yn ddiweddarach, yna byddant yn mabwysiadu'r enw sydd eisoes yn cael ei ddefnyddio. Digwyddodd hyn yn 2023 gyda storm Otto a storm Noa, a gafodd eu henwi gan wahanol grwpiau.

Gallwch awgrymu enwau i'r Swyddfa Dywydd ar gyfer y Tymor Storm nesaf yma:

Pam mae stormydd yn cael eu henwi?

Mae stormydd yn cael eu henwi i godi ymwybyddiaeth. Mae ymchwil yn dangos bod pobl yn clywed am stormydd a enwir yn ehangach ac yn deall y cysylltiad rhwng y storm a'r materion y mae'n eu hachosi ledled y DU yn well. Mae pobl yn disgwyl i storm enwyd fod yn aflonyddgar, ac maen nhw'n fwy tebygol o gymryd camau i baratoi ar gyfer y tywydd garw. Mae'r dewis i enwi storm yn dibynnu ar yr effaith y disgwylir iddi ei chael. Nid yn unig cyflymder gwynt, ond gall pethau fel lle mae disgwyl i'r storm ddigwydd, yr adeg o'r flwyddyn, amser o'r dydd a hyd yn oed diwrnod yr wythnos i gyd effeithio ar y penderfyniad a fydd y storm yn cael ei henwi!

Beth yw'r enwau stormydd arfaethedig nesaf ar gyfer tymor stormydd 2023/24?

Lilian, Minnie, Nicholas, Olga, Piet, Regina, Stuart, Tamiko, Vincent a Walid.

Yn ddiddorol, dewiswyd pedwar o'r enwau stormydd hyn (Ciaran, Debi, Regina a Stuart) er anrhydedd i bobl sydd wedi cael eu cydnabod am helpu i amddiffyn eraill rhag tywydd eithafol.

Pa sylwadau mae ysgolion wedi eu rhannu am y stormydd hyn?

Ysgol Cuthbertson: A tree was blown up in our garden, revealing its roots and posing a threat to safety. We have limited access to the bulbs until the tree is secured. Two storms in one week, the highest wind we have ever felt. Storm Isha and Jacqueline. We have the beginnings of green sprouts showing though.

Ysgol Alloway: Stormy weather this week. Inside for play due to high winds and rain.

Ysgol Irvinestown: We weren’t able to record weather data this week due to storm Isha and Storm Jocelyn. Our potted bulbs all tumbled over and fell out of their pots and the weather recording equipment was also affected. We are aiming to get all back up and running again as soon as possible.

Ysgol Kirkmichael: What a week it has been. We have had two storms, so much wind and rain and even some power cuts. Our rain gauge had fallen over on Monday, Tuesday, and Wednesday because of the wind, so we discussed how we can wedge it into the soil more effectively. It was also getting warmer towards the end of the week.

Ysgol Doonfoot: We have had TWO storms this week which has meant that we have had lots and lots of rain. The temperature is definitely increasing as the weeks progress. No blooms yet. Our Mystery Bulbs have been growing and we already have a list of guesses snowdrops, bluebells, narcissi and...more crocuses just to fool us.

Ysgol Kirkmichael: What a week for the weather. Overnight on Wednesday into Thursday we hit lows of -14. So very cold, although we feel like once it hits a certain (low) temperature it doesn’t feel any more cold. We are hoping though that this extreme cold hasn’t damaged our bulbs, and hope to see some signs of growth soon. Next week we have a weather storm forecast - lots of crazy weather.

Ysgol St Mary's: Storm Debi was Monday.

YGG Bronllwyn: Bad storms with thunder and lightning on Thursday.

Ysgol St John Ogilvie: Very heavy rain. Storm conditions.

Ysgol Fleet Wood Lane: We seem to have survived Storm Ciaran on this side of the country.

Diolch i'r holl ysgolion sydd wedi uwchlwytho eu data tywydd a blodau cyn gorffen ar gyfer y gwyliau. Mae rhai ohonoch yn dal i gasglu data'r wythnos hon a bydd yn ei uwchlwytho i'r wefan ar ddydd Iau. Diolch am eich holl waith caled.

Mae ysgolion wedi rhannu sylwadau hyfryd am y prosiect yr wythnos hon. Mae rhai o'r sylwadau yma wedi'u cynnwys ar y dde. 

Ar ôl y gwyliau byddwn yn cyhoeddi enillwyr cystadleuaeth fideo BylbCast. Ym mis Mai byddwn yn anfon gwobrau i bob ysgol sydd wedi rhannu data. Cyn diwedd y flwyddyn academaidd yma, byddwn yn rhannu adroddiad sy'n archwilio'r data tywydd a blodau ac yn ei gymharu â blynyddoedd blaenorol.

Diolch eto Cyfeillion y Gwanwyn,

Athro'r Ardd

Helo Cyfeillion y Gwanwyn! Mae rhywbeth yn yr awyr ar hyn o bryd, wrth i'r gaeaf ddechrau troi'n Wanwyn. Efallai eich bod wedi sylwi ar flodau blodeuo, adar yn canu, a dyddiau hirach? Dyma rai o'r arwyddion cynharaf bod y gwanwyn yn dod! Gadewch i ni blymio i mewn ac archwilio rhai o'r newidiadau cyffrous y gallech sylwi wrth i'r tymor hwn agosáu.

Beth yw'r gwanwyn?

Mae'r gwanwyn yn un o'r pedwar tymor rydyn ni'n eu profi bob blwyddyn. Mae'n dod ar ôl y gaeaf a chyn yr haf. Yn ystod y gwanwyn, mae'r dyddiau'n dod yn gynhesach, ac mae natur yn dechrau deffro o'i chwsg gaeaf. Yn y DU mae'r gwanwyn yn dechrau ym mis Mawrth, felly mae'n dal ychydig wythnosau i ffwrdd. Ond mae yna lawer o arwyddion bod hyn yn dod. 

Arwyddion cynnar y gwanwyn:

• Planhigion yn blodeuo: Un o arwyddion cyntaf y gwanwyn yw ymddangosiad blodau lliwgar. Cadwch lygad allan am gennin Pedr, crocws, tiwlipau, blodau ceirios a llawer mwy wrth iddynt ddechrau blodeuo a phaentio'r byd gyda'u lliwiau bywiog.
• Adar yn canu: Ydych chi wedi sylwi ar yr alawon siriol yn llenwi'r awyr? Dyna sŵn adar yn dychwelyd o'u mudo gaeaf a chanu i ddenu ffrindiau neu sefydlu tiriogaeth. Gwrandewch yn ofalus, ac efallai y byddwch yn clywed caneuon nodedig y robin goch a'r pincod. 
• Gwenyn a Gloÿnnod Byw: Wrth i'r planhigion flodeuo, maent yn denu gwenyn a gloÿnnod byw prysur. Mae'r peillwyr pwysig hyn yn chwarae rhan hanfodol wrth helpu planhigion atgynhyrchu. Gwyliwch nhw'n hedfan o flodyn i flodyn, gan gasglu neithdar a phaill.
• Gwyrddio coed: Edrychwch o gwmpas, a byddwch yn sylwi bod dail y coed yn dechrau tyfu. Mae'r gwanwyn yn dod â thwf newydd, gan drawsnewid coed y gaeaf i ganopïau gwyrdd ffrwythlon. Mae'n arwydd bod bywyd yn dychwelyd i'r tir.
• Tywydd cynhesach: Dwedwch hwyl fawr i ddyddiau oer wrth i'r gwanwyn ddod â thymereddau cynhesach. Mae'n amser i dynnu'r siacedi gaeaf a mwynhau'r heulwen ysgafn.
• Anifeiliaid bychan: Mae'r gwanwyn yn amser geni ac adnewyddu. Cadwch lygad allan am fabanai anifeiliaid fel cywion, ŵyn, a chwningen wrth iddynt wneud eu hymddangosiad cyntaf yn y byd. Gallwch wylio am ŵyn newydd ar y SGRINWYNA o 1 Mawrth: Sgrinwyna 2024 (amgueddfa.cymru)
• Cawodydd glaw: Peidiwch ag anghofio eich ymbarél! Mae'r gwanwyn yn aml yn dod â chawodydd sy'n helpu i feithrin y ddaear a chefnogi twf planhigion newydd. Felly, cofleidiwch y glaw a chael hwyl yn sblasio yn y pyllau.
• Diwrnodau hirach: Ydych chi wedi sylwi bod y dyddiau'n mynd yn hirach? Mae hynny oherwydd bod y gwanwyn yn nodi'r amser pan fydd echel y Ddaear yn gogwyddo'n agosach at yr haul, gan roi mwy o olau dydd i ni fwynhau anturiaethau awyr agored.

Mae'r gwanwyn yn amser hudol o'r flwyddyn, yn llawn rhyfeddod a dechreuadau newydd. Felly, chrafangia eich chwyddwydr, gwisgwch eich het archwiliwr, a mentro yn yr awyr agored i weld faint o arwyddion o'r gwanwyn y gallwch chi eu gweld! Efallai mai un yw eich bylbiau, ydyn nhw wedi dechrau tyfu? Allwch chi weld pa liwiau fydd eich blodau eto? 

Gallwch rannu eich lluniau trwy e-bost neu Twitter trwy dagio @Professor_Plant

Os hwn yw eich hoff ran o'r ymchwiliad hyd yn hyn, efallai y bydd yn ysbrydoli eich cofnodiad i'r gystadleuaeth BYLBCAST. Bylbcast 2024 (amgueddfa.cymru)

Daliwch ati gyda'r gwaith da Cyfeillion y Gwanwyn,

Athro'r Ardd

Annwyl Cyfeillion y Gwanwyn,

Rwy'n gyffrous i gyhoeddi lansiad o gystadleuaeth newydd ar gyfer pawb sy'n cymryd rhan yn Ymchwiliad Bylbiau'r Gwanwyn i Ysgolion.

Rwyf wedi atodi canllaw defnyddiol a all fod eich llawlyfr ar gyfer cwblhau'r her hon.

Mae yna hefyd gyflwyniad fideo i weld yma:

Wnewch eich fideos tua 30 eiliad hyr a rhannwch dros Twitter neu drwy e-bost erbyn 22 Mawrth.

Rwy'n edrych ymlaen at weld beth rydych chi'n ei greu!

Pob lwc Cyfeillion y Gwanwyn!