: Addysg

Diwrnod Plannu 2023

Penny Dacey, 19 Hydref 2023

Mae'n Ddiwrnod Plannu!

 

Bydd 176 o ysgolion o bob rhan o'r DU yn ymuno â'i gilydd i blannu 11,183 o fylbiau ar gyfer y prosiect gwych hwn. Rydym yn cynnal cystadleuaeth Diwrnod Plannu bob blwyddyn, sy'n annog ysgolion i arddangos diwrnod plannu yn eu hysgol. Gwyliwch yma i weld yr enillwyr ym mis Tachwedd!

Yn y cyfamser, byddwn yn dilyn pob cam o'r ymchwiliad ar y Blog hwn. Byddwn yn clywed gan ddisgyblion yn uniongyrchol, wrth iddynt rannu eu sylwadau hefo eu data tywydd. Byddwn yn clywed am unrhyw dywydd eithafol yn eu hardaloedd ac unrhyw faterion a allai effeithio ar eu gorsafoedd tywydd neu ardal plannu (yn y gorffennol mae hyn wedi cynnwys gwiwerod llwglyd!) 

Byddwn yn gwylio gyda'r disgyblion am arwyddion cyntaf y gwanwyn ac yn rhannu eu hapusrwydd wrth i'r twf cyntaf ac yna'r blodau cyntaf ymddangos.

Byddwn yn adolygu'r data tywydd a blodau ar gyfer y cyfnod Tachwedd 2023-Mawrth 2024, ac yn ei gymharu â data a gasglwyd ers 2005 i weld a allwn weld unrhyw dueddiadau.

Gobeithiwn y byddwch yn ymuno â ni ar y daith hwyliog hon wrth i ni archwilio effeithiau'r tywydd a'r newid yn yr hinsawdd ar fylbiau'r gwanwyn.

 

Athro'r Ardd

 

 

 

 

 

 

 

Gadael sylw

Tagiwyd gyda

Addysg  Spring Bulbs 

Te, Cacen a Chasgliadau: ⁠Te Partis Re-engage yn Amgueddfa Genedlaethol Caerdydd a Sain Ffagan Amgueddfa Werin Cymru

Loveday Williams, 31 Gorffennaf 2023

"Mae Re-engage yn cynnig cyswllt cymdeithasol allweddol i bobl hŷn ar adeg yn eu bywyd pan fydd eu cylchoedd cymdeithasol yn mynd yn llai."

https://www.reengage.org.uk/ 


Ers dros ddeg mlynedd rydyn ni wedi bod yn gweithio gyda Re-engage (Cyswllt â'r Henoed gynt), yn cynnal te partis rheolaidd yn ein hamgueddfeydd ar gyfer pobl hŷn sy'n profi unigrwydd.


Cafodd y te partis cyntaf eu cynnal yn Amgueddfa Genedlaethol Caerdydd, bedair gwaith y flwyddyn i ddechrau, ond wrth i'r grŵp dyfu, aeth hyn yn wyth gwaith y flwyddyn, rhwng Amgueddfa Genedlaethol Caerdydd a Sain Ffagan Amgueddfa Werin Cymru. 


Mae'r te partis yn gyfle i aelodau'r grŵp ymweld â'r amgueddfeydd mewn ffordd ddiogel, cyfarfod hen ffrindiau, gwneud ffrindiau newydd, a mwynhau'r casgliadau drwy gyfrwng gweithgareddau a sgyrsiau gydag aelodau. A digon o de a chacen, wrth gwrs! 


Yn ystod y cyfnod hwn, rydyn ni wedi magu perthynas gref gydag aelodau'r grŵp a gyda Jane Tucker, yr arweinydd. Cyn y te partis rydyn ni'n cael sgyrsiau gyda Jane i wneud yn siŵr ein bod ni’n ymwybodol o anghenion hygyrchedd, mynediad ac ati o fewn y grŵp, er mwyn gallu paratoi'r sesiynau yn iawn. 


Dyma Jane i sôn ychydig am sut ddechreuodd y te partis a sut mae hi’n cefnogi’r grŵp:


“Dechreuais i wirfoddoli gyda Re-engage ym mis Mawrth 2013, fel gyrrwr.


Wrth ymweld â Sain Ffagan, yn digwydd bod, tua 2017, digwyddais i weld Marion Lowther a oedd yn drefnydd Re-engage yng Nghymru. Dywedodd fod ganddi grŵp o ryw chwech, ond neb i gydlynu. Ar y pryd, roedden nhw'n cyfarfod bedair gwaith y flwyddyn, a'r unig leoliad oedd ar gael oedd Amgueddfa Genedlaethol Caerdydd – dyna pam mai grŵp Amgueddfa Caerdydd ydyn ni. Gwirfoddolais i gymryd gofal o'r grŵp, ac ers hynny rydw i wedi llwyddo i ddenu mwy o leoliadau a mwy o aelodau. Mae'r amgueddfeydd yn ffefrynnau mawr gan y grŵp, am eich bod chi'n cynnal sgyrsiau a gweithgareddau mor ddiddorol. 


Fel y gwyddoch chi, mae llawer o'r aelodau yn fregus, ac yn methu gadael eu cartrefi heb gwmni. Mae ymweld â'r Amgueddfa yn uchafbwynt iddyn nhw, ac rydyn ni'n ddiolchgar iawn am eich cefnogaeth." (

Jane Tucker, Arweinydd Grŵp Re-engage).


Fis Mawrth eleni, ymwelodd y grŵp ag Amgueddfa Genedlaethol Caerdydd ar gyfer sesiwn am yr arddangosfa BBC 100, sy'n archwilio 100 mlynedd o hanes y BBC yng Nghymru. Cynhaliwyd y sesiwn gan ddau aelod o dîm addysg yr amgueddfa, Jo a Louise.⁠ Defnyddion nhw gwisiau anffurfiol a hwyliog i amlygu cynnwys yr arddangosfa mewn lleoliad cyfforddus, gan y byddai crwydro'r arddangosfa ei hun wedi bod yn her i aelodau'r grŵp. Cwis lluniau a oedd yn canolbwyntio ar deledu y 60au a'r 70au wnaeth Jo, a chwis byr ar arwyddganeuon rhaglenni teledu wnaeth Louise. ⁠Dywedodd Jo a Louise "Fe wnaeth y grŵp fwynhau sgwrsio am eu hatgofion ac roedd llawer o hel atgofion am ymweliadau â'r amgueddfa gyda'u plant a'u hwyrion a'u hwyresau. Gwnaethon nhw wir fwynhau eu te!"
Dywedodd Jane ar ôl yr ymweliad "roedd y sgwrs gawson ni yn Amgueddfa Genedlaethol Caerdydd yn wych, yn enwedig pan oedd y ddau gyflwynydd yn chwarae cerddoriaeth o hen raglenni teledu a hysbysebion. Cafodd ein gwesteion lawer o hwyl yn ceisio adnabod yr alawon ac yn siarad am yr hen raglenni wedyn."


Roedd ymweliad diwethaf y grŵp â Sain Ffagan ym mis Mai 2023, a hwyluswyd gan ddau aelod o dîm addysg Sain Ffagan, Hywel a Jordan.


Dyma Jordan yn esbonio: "Ar ôl rhoi cyflwyniad iddynt o'r safle, gwnaethon ni roi sgwrs am y gwaith 'Cynefin' sy'n cael ei ddatblygu yn ein rhaglen addysg ysgolion, gan ddefnyddio oriel Cymru... i drafod ymdeimlad unigolion o’u hunaniaeth a sut allwn ni ddefnyddio eitemau i helpu i rannu'r straeon hyn. Yna, gwnaethon ni drafod dealltwriaeth bersonol y grŵp o'u 'Cynefin' nhw, gan ddefnyddio eitemau trin a thrafod o gasgliad yr amgueddfa i danio sgyrsiau ac atgofion. ⁠Roedd trin a thrafod eitemau fel pellenni gwnïo, ceiniogau cyn degoli a stampiau Green Shield, i weld yn destunau trafod poblogaidd ar gyfer y grŵp, gan eu hannog i rannu straeon am fyw yng Nghymru a rhannau eraill o'r byd, eu profiadau o ddefnyddio eitemau bob dydd fel rhain a newidiadau dros amser."


Dyma beth ddywedodd rhai o aelodau'r grŵp am gymryd rhan ar ôl y sesiwn: 


"Prynhawn gwerth chweil yn amgueddfa Sain Ffagan. Mae'n hyfryd gweld pobl eraill a chael sgwrsio gyda nhw gan fy mod yn treulio llawer o amser ar ben fy hun. Dwi wir yn gwerthfawrogi." (Anne)


"Wnes i wir fwynhau'r sgwrs am yr Amgueddfa a'r gwaith maen nhw'n ei wneud. Gall dyddiau Sul fod yn unig iawn, felly mae cael te parti Re-Engage yn gymaint o hwyl ac yn rhywbeth i edrych ymlaen ato." (Rita)


"Roedd trin a thrafod yr eitemau yn yr Amgueddfa yn llawer o hwyl ac yn addysgiadol. Roedd yn ysgogi'r ymennydd ac yn dod ag atgofion yn ôl." (Hazel)


Byddwn ni’n croesawu'r grŵp yn ôl i Sain Ffagan dros yr haf i gymryd rhan mewn sesiwn crefftau edafedd traddodiadol wedi'i hysbrydoli gan ein casgliad tecstilau, a byddan nhw'n dychwelyd i Amgueddfa Genedlaethol Caerdydd yn yr hydref. 


Mae tîm staff yr Amgueddfa ac aelodau'r grŵp ill dau wastad yn edrych ymlaen at y te partis ac maen nhw wedi tyfu i ddod yn un o hoelion wyth ein rhaglen Iechyd a Lles ehangach. Hir oes iddyn nhw! 


Diolch i bob aelod o'r grŵp Re-engage am rannu eu straeon, barn ac adborth. 

Gadael sylw

Tagiwyd gyda

Addysg  Iechyd, Lles ag Amgueddfa Cymru 

Enillwyr Bylbiau'r Gwanwyn i Ysgolion yn ymweld ag Amgueddfa Werin Cymru Sain Ffagan

Penny Dacey, 10 Gorffennaf 2023

Ysgol Wirfoddol Eglwysig y Model o Gaerfyrddin oedd enillwyr Cymru ar gyfer Ymchwiliad Bylbiau’r Gwanwyn i Ysgolion eleni. Gwnaeth yr ysgolion oedd yn cymryd rhan yn y project blannu eu bylbiau ym mis Hydref, cadw cofnodion tywydd rhwng Tachwedd a Mawrth, monitro eu planhigion a chofnodi dyddiadau blodeuo a thaldra'r planhigion, ac uwchlwytho'r holl ddata hwn i wefan Amgueddfa Cymru.

Y wobr ar gyfer yr ysgol sy'n ennill yng Nghymru bob blwyddyn yw trip i un o saith amgueddfa Amgueddfa Cymru, gyda bws am ddim a gweithgareddau. Eleni, dewisodd Ysgol Wirfoddol Eglwysig y Model ymweld â Sain Ffagan Amgueddfa Werin Cymru. Roedd y diwrnod yn cynnwys Llwybr Cynaliadwyedd yn edrych ar rai o adeiladu hanesyddol yr amgueddfa a Helfa Drychfilod Feddylgar, lle buom yn chwilota yn rhai o erddi hardd yr amgueddfa.

Roedden ni'n lwcus iawn ar ein Helfa Drychfilod Feddylgar, a oedd yn cynnwys bod yn ymwybodol o'r ardal o'n cwmpas ac edrych yn graff, gwrando'n astud ac arogli'n ddwfn. Gwelsom fursennod emrallt a saffir yn dawnsio uwchben y dŵr yn y pyllau pysgod, a llawer o bysgod bach yn nofio'n chwim o dan y dŵr. Roedd rhai yn ddigon ffodus i gael cip ar neidr y gwair wrth iddo lithro i'r dŵr ac i ffwrdd.

Gwelsom wenyn prysur a gloÿnnod byw lliwgar yn peillio planhigion ag aroglau pêr arnynt fel lafant. Gwelsom a chlywsom sioncod y gwair ym mhrysgwydd y gwelyau blodau, yn ogystal â buchod coch cwta, pryfed gleision, morgrug, chwilod, nadroedd cantroed, malwod, chwilod clust, a phryfed lludw. Roedd rhaid i ni blygu i osgoi gwas y neidr a oedd yn bwydo ar bryfed uwch ein pennau, yn plymio tuag atom sawl gwaith.

Buom yn gwylio a gwrando wrth i wenyn suo o amgylch twmpath yn y lawnt, gan dyrchu cartrefi newydd yn y pridd. Gwelsom gannoedd o bryfed cop ifanc yn byrstio allan o'u coden ac yn gwasgaru dros wrych.

Gwylion ni gychwyr yn nofio'n hamddenol heibio'r bont garreg, a malwod dŵr oddi tani yn bwydo'n araf ar algâu. Gwylion ni'r hwyaid gwyllt cyfarwydd, gwyddau Canada urddasol a'u holl gywion ifanc wrth iddynt barhau â'u diwrnod ar hyd glan y dŵr.

Gwnaethom adnabod gwahanol blanhigion a choed a gweld faint ohonom oedd ei angen i amgylchynu’r dderwen 400 oed. Roedden ni gyd wedi ymgolli'n llwyr yno.

Mae Ysgol Wirfoddol Eglwysig y Model wedi rhannu'r lluniau canlynol gyda ni i ddarlunio eu diwrnod yn yr amgueddfa. 

Ysgol Wirfoddol Eglwysig y Model yn Sain Ffagan Amgueddfa Werin Cymru

Ysgol Wirfoddol Eglwysig y Model yn Sain Ffagan Amgueddfa Werin Cymru

Ysgol Wirfoddol Eglwysig y Model yn Sain Ffagan Amgueddfa Werin Cymru

Ysgol Wirfoddol Eglwysig y Model yn Sain Ffagan Amgueddfa Werin Cymru

Ysgol Wirfoddol Eglwysig y Model yn Sain Ffagan Amgueddfa Werin Cymru

Ysgol Wirfoddol Eglwysig y Model yn Sain Ffagan Amgueddfa Werin Cymru

Ysgol Wirfoddol Eglwysig y Model yn Sain Ffagan Amgueddfa Werin Cymru

Ysgol Wirfoddol Eglwysig y Model yn Sain Ffagan Amgueddfa Werin Cymru

Gadael sylw

Tagiwyd gyda

Addysg  Spring Bulbs 

Gwaith Gwych Cyfeillion y Gwanwyn

Penny Dacey, 30 Mehefin 2023

Llongyfarchiadau i'r holl ysgolion a gwblhaodd yr Ymchwiliad Bylbiau'r Gwanwyn i Ysgolion. Mae'r ysgolion a restrir isod wedi ennill tystysgrifau a phensiliau Gwyddonwyr Gwych. Roedd y safon yn eithriadol o uchel eto eleni.

 

Ddiolch i'r holl ysgolion a gyfrannodd at wneud yr ymchwiliad 2022-23 yn llwyddiannus.

Enillwyr / Winners:

Cymru / Wales: 

Model Church in Wales Primary School

Lloegr / England: 

Roseacre Primary Academy

Yr Alban / Scotland: 

St John Ogilvie Primary School

Gogledd Iwerddon / Northern Ireland: 

St Mary's Primary School (Maguiresbridge)

 

Yn Ail / Runners up:

Cymru / Wales: 

Peterston Super Ely Church in Wales Primary

Lloegr / England: 

Kidgate Primary Academy

Yr Alban / Scotland: 

Gavinburn Primary School

Gogledd Iwerddon / Northern Ireland: 

Grange Primary School Kilkeel

 

Clod Uchel / Highly Commended

Cymru / Wales: 

Ysgol Gynradd Gymraeg Tonyrefail

Pil Primary School

YGG Aberystwyth

Ysgol Llandegfan

St Julian's Primary

Yr Alban / Scotland: 

Kingcase Primary School

Dedridge Primary School

Kincaidston Primary School

Gogledd Iwerddon / Northern Ireland: 

St Patrick's Primary School, Eskra

 

Cydnabyddiaeth Arbennig / Special Recognition:

Cymru / Wales: 

Forden CiW School

Ysgol Gymraeg Dewi Sant

Ysgol San Sior

St Joseph's RC Primary School (North Road)

Alaw Primary

Ysgol Glan Conwy

Lloegr / England: 

St Anne's Catholic Primary School

Stanford in the Vale Primary School

Anchorsholme Academy

Fleet Wood Lane Primary School

Sylvester Primary Academy

St Kentigern's Primary School

Yr Alban / Scotland: 

Leslie Primary School

Livingston Village Primary School

St Anthony's Primary (Saltcoats)

Kirkhill Primary School

Blacklands Primary School

Gogledd Iwerddon / Northern Ireland: 

Clonalig Primary School

Irvinestown Primary School

Sacred Heart Primary - CO. Down

St Mary's Primary School (Newry)

St Paul's Primary School (Co Fermanagh)

Lisbellaw Primary School

 

Gwyddonwyr Gwych / Super Scientists

Cymru / Wales: 

Oystermouth Primary School

Abernant Primary

High Cross Primary (Newport)

Ysgol Capel Garmon

Albert Primary School

Llanbedr Church in Wales

NPTC Newtown College

Glyncoed Primary School

Spittal VC School

St Mary's Church in Wales Primary School 

St Paul’s CiW Primary

Lloegr / England: 

Cambridge Park Academy

Devonshire Primary Academy

Rowley Hall Primary School

St John's CE Primary School

St Bernadette's Catholic Primary School

Yr Alban / Scotland: 

Milton Primary School

Darvel Primary School

Meldrum Primary School

Our Lady of Peace Primary

Underbank Primary School

Maidens Primary School

Logan Primary School

Gogledd Iwerddon / Northern Ireland: 

Newtownbutler Primary School

Sacred Heart Primary School - Omagh

Glasswater Primary School

Cortamlet Primary School

Newtownhamilton Primary School

 

Tystysgrifau / Certificates:

Cymru / Wales: 

Ysgol Bro Sannan 

Ysgol Bethel

Brynford Primary

Minera Aided Primary School

St Joseph’s Cathedral (Swansea)

Ysgol y Wern

Ysgol Cwm Brombil

Adamsdown Primary School

Franksbridge CP School

Gors Community School

Montgomery

Penrhiwceibr Primary

Rhydri Primary School

St Athan Primary School 

St. Michael's RC Primary School

Trellech Primary School 

Twyn School

Ysgol Gymraeg Mornant

Ysgol Llanilar

Ysgol Pontrobert

Lloegr / England: 

St Teresa's Catholic Primary School

Hamstead Junior School

Harvills Hawthorn Primary School

Grange Primary School

Marton Primary Academy and Nursery

Yr Alban / Scotland: 

Forehill Primary School

Gartcosh Primary School

Newton Primary School

St Joseph's RC Primary School (Kelty)

Whitdale Primary School

Windyknowe Primary School

Gogledd Iwerddon / Northern Ireland: 

St Patrick's Legamaddy

Enniskillen Integrated Primary School

St Mary's Primary School (Killesher)

Hardgate Primary School

 

 

Diolch eto Cyfeillion y Gwanwyn,

 

Athro'r Ardd

Gadael sylw

Tagiwyd gyda

Spring Bulbs 

Ymchwiliad Bylbiau’r Gwanwyn i Ysgolion - cyrraedd 175 o ysgolion!

Penny Dacey, 17 Mai 2023

Mae Penny Dacey, Cydlynydd Project Bylbiau’r Gwanwyn, wedi bod yn brysur yn helpu gwyddonwyr ifanc i fynd allan ac ymchwilio i effaith y newid yn yr hinsawdd mewn ffordd ddifyr a chreadigol!


Efallai bod llawer ohonoch chi wedi clywed am broject Bylbiau’r Gwanwyn, sydd ar waith ers 2005. Os nad ydych chi’n yn gyfarwydd â’r hanes, dyma sy’n digwydd, yn fras. Bydd disgyblion ysgol yn helpu Athro’r Ardd, gwyddonydd cartŵn cyfeillgar, i archwilio effaith newid hinsawdd ar ddyddiadau blodeuo bylbiau’r gwanwyn. Byddan nhw’n gwneud hyn drwy gymryd rhan mewn astudiaeth flynyddol gan gofnodi a chyflwyno data am y tywydd a blodau.


Sut y dechreuodd a sut mae’n mynd...

Dechreuodd y project yng Nghymru gan Danielle Cowell, Rheolwr Rhaglen Dysgu Digidol , ond drwy gyllid gan Ymddiriedolaeth Edina mae wedi ehangu ledled gwledydd Prydain. Mae Amgueddfa Cymru
bellach mewn cysylltiad â 175 o ysgolion bob blwyddyn drwy Ymchwiliad Bylbiau’r Gwanwyn i Ysgolion! Dipyn go lew o fylbiau felly!


Yr ochr wyddonol

Bydd ysgolion sy’n cyfrannu at yr ymchwiliad yn cymryd rhan am flwyddyn academaidd lawn. Cânt eu pecynnau adnoddau tua diwedd Medi er mwyn plannu eu bylbiau ar 20 Hydref a gwneud cofnodion tywydd o 1 Tachwedd hyd at 31 Mawrth. Gofynnir i ysgolion wneud cofnodion tywydd (darlleniadau tymheredd a glaw) am bob diwrnod ysgol, ac uwchlwytho’r data hyn i wefan Amgueddfa Cymru ar ddiwedd pob wythnos. Gofynnir hefyd iddyn nhw fonitro’u planhigion a chofnodi dyddiad blodeuo ac uchder eu planhigion ar y dyddiad hwnnw i’r wefan. Y canlyniad yw y gallwn ni bellach gymharu dyddiadau blodeuo bylbiau’r gwanwyn yng Nghymru, Lloegr, yr Alban a Gogledd Iwerddon â rhai blynyddoedd blaenorol a gweld sut y gallai patrymau tywydd newidiol fod wedi effeithio ar y dyddiadau hyn. Gwych, ynde?

 

Gwneud gwahaniaeth! Dysgu sgiliau gwyddonol a hybu lles

Mae’r ymchwiliad yn cefnogi datblygiad gwybodaeth a sgiliau gwyddonol, gan gynnwys deall twf planhigion, effaith newid yn yr hinsawdd ar yr amgylchedd, a chasglu a dadansoddi data. Gall disgyblion gymhwyso dulliau a chysyniadau gwyddonol i sefyllfa go iawn, sy’n eu helpu i ddeall pwysigrwydd a pherthnasedd gwyddoniaeth yn eu bywydau. Mae’r broses o ofalu am eu planhigion, bod allan yn yr awyr agored (ym mhob tywydd) a gweithio gyda’i gilydd i gasglu’r data yn rhoi nifer o fanteision, o ran eu lles ac o ran datblygu cysylltiadau gydol oes â byd natur.


Ydych chi’n gwybod am unrhyw ysgolion fyddai’n hoffi cymryd rhan?

Bydd ceisiadau’n agor i ysgolion yng Nghymru ddiwedd mis Ebrill, ar sail y cyntaf i’r
felin. Os gwyddoch chi am unrhyw ysgolion fyddai’n hoffi cymryd rhan, gofynnwch
iddyn nhw edrych ar y tudalennau isod am fwy o wybodaeth:
Gwefan Bylbiau’r Gwanwyn
Blog Bylbiau’r Gwanwyn
Bylbiau’r Gwanwyn ar Twitter

Gadael sylw

Tagiwyd gyda

Spring Bulbs  Ysgolion 
Cofnodion diweddarach Cofnodion cynharach

cofnodion diweddar

New Life for an Old Bird

Holiday Fun with the Spring Bulbs Investigation

Work Experience at the National Roman Legion Museum.

Spring Bulb Winners Visit National Museum Cardiff

Creu pecyn hyfforddi 'Amgueddfeydd yn Ysbrydoli Atgofion: Pecyn cymorth i ymwelwyr sydd wedi eu heffeithio gan ddementia’ – dull cydweithredol

categorïau