Adeiladau Hanesyddol yn Sain Ffagan

Amgueddfa Cymru

Institiwt y Gweithwyr Oakdale

Institiwt y Gweithwyr Oakdale yn Sain Ffagan Amgueddfa Werin Cymru

Codwyd Institiwt y Gweithwyr Oakdale ym 1917 i fod yn ganolfan ar gyfer bywyd cymdeithasol, addysgol a diwylliannol y gymuned lofaol oedd newydd ddatblygu yno. Cafwyd benthyciad gan y Tredegar Iron and Coal Company i dalu am godi'r adeilad a bu'r glowyr yn ei ad-dalu am rai blynyddoedd.

Yn yr adeilad, ceir Llyfrgell, Darllenfa ac Ystafell Bwyllgor ar y llawr isaf, a dwy swyddfa fechan ar gyfer Ysgrifennydd a Rheolwr yr Institiwt. Mae Neuadd Gyngerdd, a ddaliai dros 200 o bobl yn wreiddiol, yn llenwi'r llawr cyntaf i gyd. Roedd Ystafell Filiards ar wahân ond yn gysylltiedig mewn adeilad to fflat y tu ôl i'r Institiwt ac adeiladwyd neuadd gyhoeddus fwy o faint ar ei phen ym 1927. Yn ddiweddarach, addaswyd hon i'w defnyddio fel sinema.

Caewyd yr Institiwt ym 1987 ac fe dynnwyd yr adeilad i lawr a'i symud i Sain Ffagan ym 1989. Roedd y sinema'n rhy fawr ar gyfer y safle ac ni chafodd ei symud.

 
Oakdale Map Plot

Ffeithiau Adeilad:

  • Lleoliad gwreiddiol: Oakdale, Gwent (Sir Fynwy)
  • Dyddiad adeiladu gwreiddiol: 1916
  • Datgymalwyd a symudwyd i Sain Ffagan: 1989
  • Dyddiad agor i'r cyhoedd: 1995
  • Gwybodaeth ymweld

Y 'Stiwt

Animeiddiad gan y cwmni Cinetig ar y cyd â disgyblion o ddwy ysgol yn Ne Cymru. Mae'n dathlu rôl hollbwysig Institiwt y Gweithwyr Oakdale ym mywyd y gymuned lofaol honno. Mae'n tynnu ar dystiolaeth lafar o archifau Sain Ffagan.