: Amgueddfeydd, Arddangosfeydd a Digwyddiadau

Dacw Dazu'n dwad: blinder a chyffro y daith i Tsieina

John Rowlands, 10 Chwefror 2011

Wedi sicrhau bod arddangosfa Dazu yn dod i Gymru - y tro cyntaf erioed iddi fentro i’r Gorllewin – anfonodd yr Amgueddfa fi i Tsieina fel hwylusydd, wyneb cyfeillgar i gyfarfod â’r bobl ac adrodd ar y gofynion logistaidd llawn o gludo’r gwrthrychau sanctaidd yma yr holl ffordd i Gaerdydd.

Dyma ddyddiadur o atgofion y trip:

Po bellaf y teithiwch, y lleiaf y gwyddoch. Mae’r llinell honno o ddysgeidiaeth Tao yn fy atgoffa i anghofio unrhyw ragdybiaethau.

Rwy’n cyrraedd Dazu yn hwyr min nos ac wedi diwrnod cyfan o deithio mewn amrywiol seddi bychan anghyfforddus, rwy’n ddiolchgar i orffen fy nhaith o’r diwedd. Mae fy ngwesteiwyr wedi cyffroi fy mod wedi cyrraedd ac wedi paratoi swper croeso yn garedig iawn. Platiau mawr egsotig a lliwgar yw’r bwyd, prydau crefftus â garnais arbennig.

Platiau di-ri i Susan ddiog, cylch hud o aroglau a blasau anghyffredin sy’n gwneud i mi ddyheu am ollyngdod llwyr. Rwy’n cael fy helpu drwy bob cwrs gyda disgrifiadau manwl. Pryfed sidan, deintgig moch a chynffon rhywbeth! Mwynheais yn barchus fod yn destun digrifwch y noson, gwestai anrhydeddus y wledd gywrain.

Drannoeth dyma fi’n sefyll wrth droed y mynydd â’m gwadnau lledr ar risiau hynafol sydd wedi gweld sawl gwadn dros y canrifoedd. Mae llystyfiant trwchus yn gorchuddio’r copa sy’n gudd mewn mantell o niwl chwareus.

Yn Beishan mae pinacl cerfiadau carreg Tseineiadd, ac mae’r delweddau cyfarwydd o lyfrau bellach yn ddelweddau real artistig ac ysbrydol. Mae mawredd y cerfluniau rhagorol yma a’u hawdurdod cain yn neidio o’r waliau sy’n 10 metr o uchder, gyda phob cilfach yn gartref i olygfeydd gosgeiddig sy’n wych yn eu tywodfaen rhudd. Diwrnod i’w gofio heb os!

Mae’n bryd cwrdd â’r cyfryngau lleol y bore wedyn. Mae arogl gwniadur o wirod gwyn yn dweud cyfrolau am ei flas. Rwy’n gwybod bod yn rhaid i mi ei yfed ar ei ben. Fi yw’r atyniad pennaf heddiw ac mae pawb am gael gair â mi.

Ffilmio ar gyfer teledu Chongqing yw’r dasg gyntaf ac mae erthygl ar dudalen flaen papur lleol Dazu hefyd. Mae’n anodd cofio’r cyfweliadau, profiad swrreal braidd o ryddiaith Saesneg fratiog, drosgynnol wedi’i ddatgan gyda chyffro a syndod. Mae’n rhaid ei bod hi wedi mynd yn iawn a mod i wedi meithrin cyfeillgarwch wrth i giw trefnus ffurfio i rannu gwydryn arall o’r tân gwyn!

Heno yw fy noson olaf yn Tsieina yn anffodus. Rwy’n syllu drwy’r niwl parhaol ar nenlin tyrrau Chongqing sy’n taflu enfys neon dros afon Yangzi. Rwy’n gadael prysurdeb y strydoedd ac arogl huddygl a tofu’n ffrio, ac yn gweld y ddinas yn ei gogoniant o gwch pleser gorlawn.

Mae’r newidiadau creadigol a masnachol anferth sydd ar droed yn Tsieina yn adrodd hanes y newid o wleidyddiaeth rymus i economeg ymarferol. Gall Tsieina a gweddill y byd ddysgu llawer o ddidwylledd China. Rwy’n gadael â lle yn fy nghalon i’r wlad a’i phobl.

Lee Jones, Uwch Dechnegydd, Amgueddfa Genedlaethol Caerdydd

Parcha’r byd fel dy hun

Gall y byd fod yn hafan it

Car y byd fel dy hun

Gall y byd fod yn ymddiriedaeth it.


Gwelwch mwy o luniau Dazu ar Flickr, cewch y newyddion diweddaraf am Dazu ar Facebook a dilynwch @museum_cardiff ar Twitter  #dazucymru

Dazu: Dylunio'r arddangosfa

John Rowlands, 26 Ionawr 2011

Rydw i wedi delio ag arddangosfeydd o bob lliw a llun yn ystod fy nghyfnod fel dylunydd yn Amgueddfa Cymru, ac roedd arddangosfa Cerfiadau Carreg Dazu yn sialens unigryw, yn enwedig y pennau!

Mae sawl pen carreg trwm yn rhan o’r arddangosfa, pennau sydd wedi eu gwahanu o’u cyrff drwy fandaliaeth hanesyddol neu draul amser (maen nhw dros 1000 o flynyddoedd oed wedi’r cyfan!).

Roedd hi’n broblem eu harddangos mewn modd diogel oedd hefyd yn hwylus i’r cyhoedd eu gweld. Roedd yn rhaid iddi fod yn system hyblyg a chyflym hefyd: dim ond deg diwrnod oedd gyda ni rhwng y cerfluniau’n cyrraedd a’u gosod yn eu lle!

Cawsom syniad yn y stiwdio ddylunio rai wythnosau’n ôl a gofynnom am gyngor arbenigol Annette a Mary o’r adran Gadwraeth i asesu rhinweddau ein syniad.

“Beth os bydden ni’n gosod y cerrig mewn mowld sbwng ehangol? Fyddai ganddo afael digonol yn y cerflun ac a fyddai’n dal yr arddangosiad yn ei le?”

Cytunai Mary ac Annette na fyddai defnyddio deunydd cadwrol o safon uchel a rhoi maneg o ffilm bolythen am y garreg yn effeithio ar y garreg (mewn termau syml). Byddai’n gweithio!

Yn goron ar y cyfan, tarwyd ar y syniad o ychwanegu gorchudd ffabrig fel gorffeniad fyddai’n barod i’w arddangos. Gwnaed model cyflym a gweld yn syth ei fod yn gweithio’n wych!

Diolch i waith caled Mary ac Annette cafod y pennau eu gosod mewn blychau wedi’i paratoi ymlaen llaw mewn labordy diogel yn ddwfn yng nghrombil yr Amgueddfa. Torrwyd y gorffeniad ffabrig a cafodd y blychau a’r cerfluniau eu trosglwyddo i’r oriel i gael eu harddangos dan oleuadau arbennig.

Mae’r pennau bellach i’w gweld ochr y ochr ag eitemau mwy ar blinthau arbennig a rhai cerfiadau cywrain iawn mewn casys. Dyfeisiwyd dulliau arddangos clyfar ar gyfer pob cerflun er mwyn gwneud hon yn arddangosfa aruthrol fyddai’n ysbrydoli.

Rydyn ni gyd yn llawn cyffro wrth weld yr arddangosfa hon yn dod i fwcl a gobeithiwn y bydd y cyhoedd yn ei mwynhau hefyd.

Simon Tozzo, Dylunydd 3-D, Amgueddfa Cymru


Gwelwch mwy o luniau Dazu ar Flickr, cewch y newyddion diweddaraf am Dazu ar Facebook a dilynwch @museum_cardiff ar Twitter  #dazucymru

Cerfiadau carreg arbennig Dazu yn gadael Tsieina am y tro cyntaf

John Rowlands, 19 Ionawr 2011

Mae Ionawr 26 yn ddiwrnod arbennig iawn yn Amgueddfa Genedlaethol Caerdydd gydag agoriad swyddogol arddangosfa unigryw.

Mae O Lethrau Serth: Cerfiadau Carreg Hynafol o Dazu, Tsieina yn gasgliad o gerfluniau crefyddol Tsieineaidd prin o Safle Treftadaeth y Byd yn Dazu.

Mae’r cerflun cynharaf oll ar y safle yn dyddio o ganol y 7fed ganrif: cerfluniau prydferth sy’n dangos elfennau o gredoau Bwdhaidd, Taoaidd a Confuciaidd ac a ddaeth dan ddylanwad y tair crefydd.

Bydd yr arddangosfa yn cynnwys cerfluniau o’r 10fed a’r 13eg ganrif yn bennaf. Wrth gyfuno’r crefyddau eclectig yma, crëir ymdeimlad o harmoni ysbrydol hynod wreiddiol a daw hanes Tsieina’r cyfnod yn fyw.

Cafodd ymwelwyr eu gwahardd am flynyddoedd lawer tan 1961 a bu’n rhaid i ymwelwyr tramor aros tan 1980. Oherwydd hyn, maent mewn cyflwr arbennig er iddynt gael eu creu ganrifoedd yn ôl.

Tra bod nifer o’r cerfluniau mwyaf yn dal yn eu lle yng nghlogwyni a mynyddoedd Dazu, dyma’r tro cyntaf i’r cerfluniau haws eu trin adael tir Tsieina am y Gorllewin.

Amgueddfa Genedlaethol Caerdydd fydd yr unig amgueddfa y tu allan i Tsieina i gynnal yr arddangosfa hynod hon sy’n rhoi golwg i bob ymwelydd ar gelfyddyd carreg hynafol a diwylliant Tsieineaidd.

 

Gwelwch mwy o luniau Dazu ar Flickr, cewch y newyddion diweddaraf am Dazu ar Facebook a dilynwch @museum_cardiff ar Twitter  #dazucymru

Face to Face with the Past ... Part Two

Chris Owen, 10 Rhagfyr 2010

One of the most popular displays at the National Roman Legion Museum is a stone coffin that contains the skeleton of a Roman man. The coffin also contains the remains of grave goods that he would need for their next life, including the base of a shale bowl and fragments of a glass perfume or ointment bottle.

» See Part One

Step 17

Coffin Lid

Now we turn our attention to the coffin lid.

Like the base it was broken by the digger. Here it is with all the fragments lined up ready to be joined. Some areas are missing, but the gaps will allow people to see inside the coffin when it is put back on display.

Step 18

Top of the lid

The top of the lid looks so uneven and eroded because acid rain soaked into the soil has dissolved the limestone. This process eventually leads to the formation of limestone caves in nature. Solution holes, the start of mini 'caves', can be seen in the lid.

Step 19

Drilling the lid

Adhesive alone may not be strong enough to keep the heavy fragments of stone together.

To help strengthen the bond, metal rods will be inserted across the join. Holes have to be drilled into the broken edges of the stone. This is a tense moment as any mistakes could cause further damage.

The stone could split or flake; we just don't know how it will react to the drilling!

Step 20

Drilling the lid

Thankfully all goes well and the drill makes light work of the task.

That pile of stone dust will also come in useful; we can mix it with the glue to help secure the rods.

Step 21

Dabbing paint

Another hole now has to be drilled in the edge of the adjoining fragment; this must match up perfectly to allow the rod to fit across the break.

First stage is to dab paint thickly around the freshly drilled hole.

Step 22

Placing fragment

The fragment is then placed in position and pressure applied.

This has to be done quickly before the paint blobs dry, but also with care as we don't want paint smeared everywhere

Step 23

Imprint

Success!

The paint has left a good imprint on the other fragment, so we know where to drill the second hole to fit the rod.

Step 24

Cutting metal rods

The metal rods now have to be cut to the right length, about 7cm.

This was harder than we thought as the stainless steel is very tough. We had to stop several times as the blade kept heating up.

Only 6 more to go!

Step 25

Aligning the pieces

With the metal rods in place within the join and epoxy glue applied, the two pieces are brought together.

Care is taken to align the edges before the two sections are held in place and the adhesive allowed to set.

Step 26

Stuck together

All stuck together now.

Hopefully the metal dowels will give the extra strength required, especially as we have to move the lid from the workshop in the basement to the gallery upstairs, where at last it can be reunited with its base.

Unfortunately we have no lift....any ideas!

Step 27

The team

The only option is good old fashioned man power just like the Romans!

Here some of the team (our modern day Roman slaves) take a well deserved break after bringing one of the coffin lid fragments up the stairs.

Step 28

Laying the skeleton out

Before the lid is put in place the skeleton has to be laid out again. Being careful to get it right!

Unfortunately one item will be missing for a while and that's the skull. This is needed for analysis as we try and find out more about the man buried in the coffin 1800 years ago.

Step 29

Perspex cover

Once everything is in place a new Perspex cover can be installed to support the stone fragments of the lid.

The Perspex is only 1cm thick so hopefully it will be robust enough to take the weight of the solid Bath stone blocks.

Step 30

Installing the lid

Now the tricky task of installing the lid begins.

Thankfully all goes well and the Perspex proves strong enough to take the weight.

At last, 15 years since its discovery, the lid is once more back where it belongs, on top of the coffin.

Although the lid partially obscures the contents of the coffin, new lights will be installed to help illuminate the interior.

Step 31

Skull

The first phase of the redisplay is now complete, so in the second phase we turn our attention to the Skull.

Follow the blog as we attempt to learn more about the man buried in the coffin.

Where did he grow up and what did he look like?

Gaeaf yn y Pentref CeltaIdd

Ian Daniel, 1 Rhagfyr 2010

Gaeaf yn y Pentre Celtaidd, cyfle i deuluoedd wylio sut mae darparu ar gyfer y gaeaf, dewch i droi eich llaw at wehyddu gwiail a chawen.

4 a 5 o Rha 12:00 i 13:00 a 14:00 i 15:30