: Ymgysylltu â'r Gymuned

#fyllunchalkie - pwy ennillodd?

Sara Huws & Grace Todd, 9 Hydref 2015

Chalkie Davies: Ei Stamp ar yr NME

Mae'r arddangosfa wedi dod i ben ac felly mae'n amser datgan pwy sydd wedi ennill ein cystadleuaeth! Roedd yn wych gweld bod cymaint o bobol wedi ymweld a chreu gwaith wedi'i ysbrydoli gan y sioe.

Mae'r dyn ei hun wedi cael cyfle i feirniadu'r ceisiadau a rydym yn falch iawn o allu rhannu enwau'r enillwyr efo chi!

Gwobr Gyntaf:

@3gsdevtrust - Da iawn! Mae print Chalkie wedi'i lofnodi a bag rhoddion ar ei ffordd i Ymddiriedaeth Ddatblygu 3Gs, sy'n gweithio gyda phobl ifanc yn ardal Gurnos, Penydarren and Dowlais. 

Ail Wobr:

@fezzer64 - rhannodd y llun o'r rebel hapus hwn ac mae'n ennill taleb Recordiau Spillers a bag rhoddion:

Trydydd Wobr:

@CaronAooper

Bydd taleb Seetickets ar ei ffordd i Aaron am ein lun gwyrdroedig a thywyll, a dynnwyd ym Mharc Cathays.

Dewisodd Chalkie 5 llun oedd hefyd yn haeddu cymeradwyaeth, felly bydd bag rhoddion yn y post i David Jones, @tflathers, @daniellestalbot, paulhurlow a @softfun - cewch weld eu lluniau, a llawer mwy, ar storify #fyllunchalkie.

Diolch yn Fawr

Diolch i bawb a gymerodd ran - cymerwch olwg ar yr holl ffotograffau yn ein storify #fyllunchalkie. Os na gawsoch chi gyfle i weld y sioe, cewch gip ar waith eiconig Chalkie yn y fideo isod:

Making History with Ysgol Clywedog

Elen Phillips, 9 Hydref 2015

I’m back at my desk in St Fagans having just had one of those ‘I love my job’ kind of weeks. On Wednesday, I spent the day with an amazing group of Year 10 students from Ysgol Clywedog in Wrexham, gauging their opinions on devolution and its impact on Wales since 1997. Heavy-going stuff for 14 year olds? Think again!

With my colleagues Owain and Richard, I met the students at Wrexham County Borough Museum bright and early on Wednesday morning for an action-packed day of researching, questioning and debating. The aim of the day was to produce a film of the students discussing devolution and what it means to them as teenagers living in Wrexham today – a town which voted ‘no’ in 1997. We took a banner from the collection with us as a springboard for debate. This banner – made for the ‘yes’ campaign by the artist Mary Lloyd Jones – will be displayed in one of the redeveloped galleries here at St Fagans in the near future, along with contemporary voices from Ysgol Clywedog.

To kick-start the discussion, we asked the students to do a little background research. Some trawled the web using i-pads, while others accessed local newspapers stored on microfilm in the museum’s archive. Headlines and articles from the Wrexham Leader gave a snapshot of the debate at a local level – 44.3% of voters in Wrexham were in favour of devolution, while 55.7% were against. The Year 10 researchers were not surprised by the ‘no’ vote in Wrexham. This prompted a lengthy discussion about their identities as young people in north-east Wales, living so close to the border with England. Interestingly, eight out of the nine participants would have voted ‘yes’ in 1997 had they been eligible to vote.

We then moved on to analysing the banner. Without any prompts or contextual information, we asked the students to jot down their initial reactions and emotions on viewing it for the first time. Comments varied from questions about its design to its usage and meaning. In the afternoon, we filmed two group discussions, with the students directing questions to each other. This took on the feel of an informal Question Time, without the cheering and heckling! We were so impressed with the energy and enthusiasm of the students, it’s going to be a real challenge to edit the finished product.

A huge thank you to Thomas, Jess, Edan, Pedro, Morgan, Elise, Matthew, Lucy and Harry from Ysgol Clywedog for taking part in the project. We can’t wait to see the film on display. Our thanks also to Wrexham Museum for hosting and supporting the workshop. Diolch yn fawr iawn i bawb.

#YesForWalesBanner #MakingHistory

#BanerIeDrosGymru #CreuHanes

Bryn Eryr: troi tŷ yn gartref

Dafydd Wiliam, 18 Awst 2015

Ers y blog diwethaf mae’r gwaith ar y safle wedi datblygu cryn dipyn. Rydym wedi gorffen y to gwellt ac mae camau olaf y gwaith tirlunio wedi dechrau. Mae banc pridd wedi’i godi o amgylch y ddau dŷ crwn i efelychu amddiffynfeydd cadarn gwreiddiol Fferm Bryn Eryr ar Ynys Môn. Adeiladwyd cysgod to glaswellt y tu ôl i’r tai a fydd yn cael ei ddefnyddio fel gweithdy awyr agored a gofod addysg ychwanegol. Mae’r waliau o ‘glom’ - sef cymysgedd o glai, isbridd a cherrig mân - yn union fel y tai crwn, ond mae’r to glaswellt yn esiampl arall o ddeunydd toi sydd bron mor hen â gwellt. Gosodwyd arwyneb cobl o flaen y tai crwn, sydd hefyd yn efelychu’r lleoliad gwreiddiol.

Yn ddiweddar rydw i wedi bod yn canolbwyntio ar ddodrefnu’r tai. Bydd y mwyaf o’r ddau yn gymharol wag (dim ond aelwyd a mainc bren yn dilyn y waliau) er mwyn ei ddefnyddio fel ystafell ddosbarth ac ardal arddangos. Mae’r tŷ llai yn dangos bywyd cartref fel yr oedd yn ystod Oes yr Haearn ac yn cynnwys dodrefn cyffredin i’r cyfnod – tân i gynhesu, gwely i gysgu, gwŷdd i greu dillad a blancedi - a cistiau pren yw storio, ynghyd a chrochan i goginio bwyd. Seiliwyd bron pob eitem ar esiamplau o’r cyfnod sydd wedi llwyddo goroesi dros 2000 o flynyddoedd. Mae’r grochan yn replica o lestr coginio copr a haearn a ganfuwyd yn Llyn Cerrig Bach, prin 25km o Bryn Eryr, ac wrth y tân bydd fersiynau syml o’r brigwrn a ganfuwyd yng Nghapel Garmon yn Sir Ddinbych. Mae’r llestri pren wedi eu seilio ar rhai a ganfuwyd ym mryngaer Breiddin ym Meirionydd tra bod y maeniau melin yn efelychu y rhai a ganfuwyd yn Bryn Eryr ei hun. Rydyn ni wedi cynhyrchu set lawn o offer trin coed yn dilyn esiamplau o fryngaerau fel Tre’r Ceiri a Castell Henllys. Mae hyd yn oed y blancedi wedi eu copïo o ddarnau o ddefnydd sydd wedi goroesi.

Gyda’r tŷ wedi ei ddodrefnu fel y byddai yn y cyfnod gallwn ni ddefnyddio’r lleoliad i ail-greu bywyd mewn tŷ crwn. Gyda chymorth crefftwyr, actorion a gwirfoddolwyr gallwn ni ddod i ddeall bywyd Oes yr Haearn yn well a helpu troi’r tŷ hwn yn gartref.

Flint in Egyptian Pharaonic Warfare

Christian Baars, 11 Awst 2015

This is the summary of a talk Carolyn Graves-Brown from Swansea's Egypt Centre gave at the recent "Heritage in Turbulent Times" event at National Museum Cardiff.

Studies of Bronze Age Egyptian weapons and warfare tend concentrate on metal weapons and ignore the part played by flint. Flint is not considered as attractive as copper or gold and in a milieu which is impressed by technological progress, metal is still considered superior. However, at least until the Early New Kingdom (c. the time of Tutankhamun or 1300 BC) there is strong evidence that flint weapons were standard military issue and far from being a primitive technology they were a natural choice for both utilitarian and ideological reasons.

Despite the fact that many hundreds of artefacts were found in a possible armoury in an Egyptian fort sited in Nubia (modern Sudan) and the fact that contemporary artefacts are known from sites in Egypt, flint found on Egyptian sites is often explained away as either foreign or intrusive to New Kingdom contexts. However, in many instances flint is a good choice for weapon manufacture, particularly where a quick and ‘dirty’ fight is envisaged. Flint is sharper, arguably cheaper and often more deadly than metal. Warfare and flint also had an ideological importance, it is the ideal weapon of the sun-god Re and perfect for destroying the enemies of Egypt. I concur that metal was a component of warfare, but make a plea for the role of lithics.

National Museum Wales and Cardiff University contribute to heritage preservation. If you would like to know more about "Heritage in Turbulent Times" please follow our blog.

Apêl Ryseitiau – Gŵyl Fwyd Sain Ffagan

Mared McAleavey, 5 Awst 2015

Ydych chi, fel finna, yn ffendio eich hunain yn troi at yr un hen ryseitiau? Mae amryw ohonynt yn rai a drosglwyddwyd drwy fy nheulu, ac a ddysgais gan fy Nain a’m Mam. Mae ‘na rhywbeth cysurus iawn amdanynt, sy’n fy atgoffa o fy mhlentyndod.

Mae gennym archif helaeth o ryseitiau yn Sain Ffagan, y mwyafrif helaeth ohonynt yn gyfarwyddiadau a drosglwyddwyd ar lafar o genhedlaeth i genhedlaeth. Casglwyd y wybodaeth drwy gyfrwng holiaduron, llythyrau a ryseitiau ysgrifenedig. Ond crynswth y casgliad yw gwaith maes Minwel Tibbott. Pan gychwynnodd yn yr Amgueddfa ym 1969, maes hollol newydd oedd astudio bwydydd traddodiadol. Sylweddolodd yn fuan nad trwy lyfrau oedd cael y wybodaeth. Teithiodd ar hyd a lled Cymru yn holi, recordio a ffilmio’r to hynaf o wragedd, y mwyafrif ohonynt yn eu hwythdegau. Roedd eu hatgofion, o’r prydau a ddysgont gan eu mamau yn mynd yn ôl i ddiwedd y 1800au.

Fel rhan o Ŵyl Fwyd Sain Ffagan eleni, a gynhelir ar y 5ed a’r 6ed o Fedi, rydym yn gofyn am eich help i ychwanegu at y casgliad hwn. Wrth i chi swatio o flaen y bocs heno ‘ma i wylio the Great British Bake Off, ystyriwch eich arlwy o ryseitiau. Pa rysáit teuluol fyddech chi’n ei rannu gyda ni? Sut ydach chi’n addasu rysieitiau traddodiadol? Oes gennych eich hoff lyfr ryseitiau rhwygedig, wedi ei orchuddio â nodiadau ychwanegol a staeniau bwyd drosto? Pa atgofion mae prydau gwahanol yn eu hennyn? Pa ryseitiau sy’n cael eu cadw ar gyfer achlysuron arbennig?

Gallwch drydar delweddau ac eich atgofion i @archifSFarchive. Fel arall dowch â nhw gyda i chi i’r Ŵyl Fwyd, ac mi nawn ni eu sganio yn Sefydliad y Gweithwyr. Os nad ydynt wedi eu nodi ar bapur, fel sy’n wir gyda chymaint o’n ffefrynnau teuluol, gallwch eu rhannu gyda ni ar y dydd.

Cadwch lygaid ar y prosiect hwn drwy ddilyn cyfrifon trydar @archifSFarchive ac @SF_Ystafelloedd a’r hashnodau #GwylFwyd #Ryseitiau.