Eira a'r Alban

Chris Owen, 2 Rhagfyr 2010

Penwythnos diwethaf, fe ymwelodd fy ngwraig Josie, fy merch Isobel a fy mab Desmond a Chaerdydd. Rydym yn dal i chwilio am gartef parhaol i'r teulu yma felly roeddwn eisiau cymeryd y cyfle i ddangos Caerdydd iddyn nhw. Prynhawn Sadwrn, fe aethom i Sain Ffagan. Deuthom ar draw staff oedd wedi bod yn gweithio'n eithriadol o galed i glirio'r eira fel bod y safle yn medru agor i ymwelwyr ar y dydd Sul. Roedd yn parhau i fod yn rhy beryglus i ni fedru fynd o'i gwmpas, ond wrth lwc, roedd digon i'w weld yn Oriel 1. Roedd yn gyfle gwych i ni dreulio amser yn yr orielau ac i mi weld beth sydd yn digwydd i'r safle pan mae eira'n disgyn!

Yna dydd Llun, fe es i fyny i'r Alban ar gyfer nifer o gyfarfodydd. Roedd Caeredin yn edrych yn eithaf llwm ond hefyd yn eithaf rhamantus yn yr eira, er doedd hi ddim yn hawdd teithio o gwmpas oherwydd y tywydd. Roeddwn i fod i gyfrafod Gordon Rintoul, Cyfarwyddwr Amgueddfeydd Cenedlaethol yr Alban, ond yn anffodus roedd o'n sal gyda'r ffliw. Serch hynny, fe wnes i gyfarfod nifer o'i staff a chael trafodaethau difyr ynglyn ag addysg, ymgysulltu ac ymgynghori a'r cyhoedd a'r ffordd y mae casgliadau yn cael eu trefnu, ynghyd a hefyd y bygythiad gan lywodraeth San Steffan o ran cyllid y 'portable antiquities scheme'. Rwyf yn fawr obeithio y bydd trafodaethau pellach yn medru sicrhau ein bod yn achub y cynllun pwysig hwn.

Fe wnes i gyfarfod hefyd gyda John Leighton, Cyfarwyddwr Cyffredinol Orielau Cenedlaethol yr Alban. Fe eglurodd sut mae Oriel Dean wedi bod yn arbrofi gyda ffyrdd newydd o ddehongli gyda arddangosfeydd dros-dro. Eglurodd hefyd sut mae nhw wedi medru bod yn llai dibynnol ar fenthyciadau o dramor ond drwy hefyd dal i lwyddo i ddennu cynulleidfaoedd eang.
Roedd yr argraff a gefais o fy ymweliad yn un cadarnhaol oedd yn awrgymu y gellid gweithio'n agosach gyda'r Amgueddfeydd Cenedlaethol yn yr Alban a Gogledd iwerddon yn y dyfodol. Fe fydd yn rhaid imi edrych ar yr adroddiadau tywydd cyn trefnu trip arall! Cafodd fy hediad ei ohurio felly bu'n rhaid imi ddal y tren yn ol. Ond, er gwaetha'r tywydd, bu'n drip buddiol a gwerth chweil.

Gaeaf yn y Pentref CeltaIdd

Ian Daniel, 1 Rhagfyr 2010

Gaeaf yn y Pentre Celtaidd, cyfle i deuluoedd wylio sut mae darparu ar gyfer y gaeaf, dewch i droi eich llaw at wehyddu gwiail a chawen.

4 a 5 o Rha 12:00 i 13:00 a 14:00 i 15:30

Brrgggh!

Danielle Cowell, 29 Tachwedd 2010

Newid yn y tywydd ers fy adroddiad yr wythnos diwethaf!

Mae’r tymheredd wedi cwympo ac mae’r wlad i gyd dan eira. Mae sawl ysgol wedi cau ac mae ysgolion eraill yn cofnodi bod y mesuryddion glaw yn ‘llawn eira’! Roedd Ysgol Gynradd Maesycwmer yn glyfar iawn yn toddi’r eira yn eu mesurydd glaw cyn ei gofnodi! Gwelwch y sylwadau isod.

Neithiwr, cofnodwyd y tymereddau isaf erioed am fis Tachwedd. Yng nghanolbarth Cymru, cyrhaeddwyd record o -18C (0F) yn Llysdinam, ym Mhowys. Adroddodd Dr Fred Slater: ‘Rydw i wedi bod yn cofnodi’r tywydd yng Nghanolfan Faes Llysdinam yn ddiwyd ers 30 mlynedd – a neithiwr oedd yr oeraf i fi ei gofnodi.”

Os ydych chi’n medru cyrraedd yr ysgol, anfonwch eich canlyniadau ac unrhyw luniau o’r eira sydd gennych.

Roedd y Robin haerllug yma yn fy atgoffa i o pa mor llwglyd fydd adar yn ystod y gaeaf. Daeth yn agos iawn ata i yn Sain Ffagan y bore ‘ma. Yn ffodus roedd fy mocs bwyd gyda fi felly rhoddais i ychydig friwsion iddo fe yn gyfnewid am gael tynnu ei lun.

Os hoffech chi helpu’r adar y  gaeaf hwn cofiwch roi bwyd adar allan yn yr ysgol neu’r ardd. Fe wnes i ychydig o beli braster dros y penwythnos. Roedden nhw’n hawdd i’w gwneud ac yn llawer o sbort.

Er mwyn dysgu sut i wneud cacennau adar a peli braster ewch i http://bit.ly/i7mdNN

Os ydych chi’n chwilio am le da i wylio adar beth am ymweld â’n cuddfan wylio adar yn Sain Ffagan http://bit.ly/cPGqzz

Athro’r Ardd.

Eich cwestiynau a'ch sylwadau

Danielle Cowell, 25 Tachwedd 2010

Dyma rai o’ch cwestiynau a’ch sylwadau.

Dyma rai cwestiynau da iawn gan wyddonwyr clyfar iawn! Mae llawer mwy o sylwadau gan ysgolion isod hefyd.

Gofynnodd Ysgol Gynradd Oakfield: 'Beth yw taldra’r genhinen bedr dalaf i gael ei chofnodi yn yr arbrawf hwn?' Yn ysgol Sant Dunawd y cofnodwyd y talaf ar 15/4/2010. Roedd yn 80cm o uchder!

Gofynnodd Ysgol Nant y Coed: 'A yw’r canlyniadau yn debyg i’r canlyniadau ar yr un amser y llynedd?' Cwestiwn da iawn. Dwi wedi ateb y cwestiwn yn lleol ar gyfer Nant y Coed, ar gyfer Cymru ac wedi edrych ar batrymau tymor hir.

Yn lleol yn ysgol Nant y Coed: Ar gyfartaledd roedd llai o law ym mhythefnos gyntaf mis Tachwedd ac roedd yn gynhesach nag yn 2009.

Glawiad: 2009 – 20.9mm. 2010 – 14.6mm.

Tymheredd: 2009 – 7.7°C. 2010 – 14°C.  

Oedd y patrymau'r un peth yn eich ysgol chi?

Canlyniadau astudiaeth 2010: www.amgueddfacymru.ac.uk/cy/2968/

Canlyniadau astudiaeth 2009: www.amgueddfacymru.ac.uk/cy/2952/

Yng Nghymru: Roedd mis Hydref eleni ychydig yn oerach na’r llynedd a chafwyd yr un faint o lawiad ag yn 2009.

Cymedr tymheredd yn 2009 oedd 11°C a 9.8°C yn 2010.   

Cymedr glawiad yn 2009 oedd 128.3mm a 123.8mm yn 2010.

Edrych ar y patrymau tymor hir: Roedd y cyfartaledd misol ar gyfer mis Hydref rhwng 1971-2000 yn 6.5°C. Mae’r ddau Hydref diwethaf wedi bod dipyn yn gynhesach mewn cymhariaeth.

Gweler: http://www.metoffice.gov.uk/climate/uk/averages/19712000/areal/wales.html  

Oes unrhyw ysgolion wedi gweld eira eto? Os ydych chi, gadewch i mi wybod.

Diolch yn fawr. Athro’r Ardd.

Ymwelwyr i'r cuddfan adar

Hywel Couch, 23 Tachwedd 2010

Wrth i adar y goedwig dod yn gyfarwydd gyda'i amgylchedd newydd, mae'r bwydwyr tu fas i'r cuddfan wedi bod yn brysur dros ben. Ar adegau mae'r bwydwyr bron wedi ei orchuddio gan amryw o titws, sy'n cael ei ymuno gan telor y coed, ji-bincs a robin goch achlysurol. Pob hyn a hyn mae cnocell fraith fwyaf yn ymddangos hefyd, yn gorfodi i'r adar llai cuddio am munud neu ddwy.

Mae'r cuddfan nawr bron iawn yn barod i agor i'r cyhoedd, dal y bwriad i agor cyn diwedd y mis. Os ydych yn meddwl am ymweld a'r cuddfan, cofiwch i wisgo rhywbeth gynnes, mae hi gallu bod yn oer uffernol ar adegau. Hyd yn oed yn well, dewch a fflasg o de gyda chi!

Mae'r cuddfan yn lle gwych i tynnu lluniau o bywyd gwyllt, dyma rhai rydyn ni wedi tynnu o adar gwahanol yn bwydo tu fas i'r cuddfan.