: Amgueddfeydd, Arddangosfeydd a Digwyddiadau

Yn 2017 bu tîm Amgueddfa Genedlaethol y Glannau ar hyfforddiant ymwybyddiaeth ynghylch ceiswyr lloches a ffoaduriaid. Bu’r hyfforddiant yn ysbrydoliaeth iddynt ymwneud mwy â chymunedau ffoaduriaid lleol. Cafodd rhaglen ymgysylltu, cefnogi a chyfranogi ei datblygu mewn partneriaeth â ffoaduriaid lleol ac asiantaethau cefnogi i groesawu ffoaduriaid a cheiswyr lloches a’u helpu i integreiddio mewn cymunedau. Mae hyn wedi cynnwys grŵp cefnogi misol; dosbarthiadau gwnïo ac ysgrifennu creadigol; dosbarth bale i blant sy’n ceisio lloches, gydag esgidiau a gwisgoedd wedi’u rhoi gan ysgolion dawns lleol; a dwy arddangosfa gan Dîm Cymorth Ieuenctid Ethnig Cymru: Bwyd o Bedwar Ban ac Ieuenctid, Ymfudwyr, Cymry.

Fel cydnabyddiaeth o’r gwaith hwn, ym mis Mehefin 2018 daeth Amgueddfa Genedlaethol y Glannau yn Amgueddfa Gysegr gyntaf y DU. Dyma flog a ysgrifennwyd gan guradur yr Amgueddfa, Ian Smith, yn 2017 am y gwaith hwn. Mae’r blog wedi’i ddiweddaru i gynnwys ystadegau heddiw ar ffoaduriaid a cheiswyr lloches ledled y byd.

Mae Cymru yn wlad amlddiwylliannol, diolch i dair canrif o dreftadaeth ddiwydiannol a ddenodd bobl o bob cwr o’r byd i weithio mewn pyllau glo a chwareli, dociau a diwydiannau trymion. Yn fwy diweddar, bu meysydd twristiaeth a diwydiannau modern a myfyrwyr prifysgol yn gyfrifol am ddod â phobl o bob math o gefndiroedd i Gymru. Bu Abertawe yn un o gadarnleoedd y Gymru amlddiwylliannol ers y Chwyldro Diwydiannol, mae pobl o wahanol dras, diwylliant a ffydd wedi bod yn byw gyda’i gilydd ers canrifoedd yma. Mae’r ddinas wedi elwa ar fywiogrwydd a chreadigrwydd ei phoblogaeth amrywiol. Nid yw’n syndod felly, o ystyried y cefndir, fod Abertawe wedi dod yn ‘Ddinas Noddfa’ yn 2010, yr ail ym Mhrydain ar ôl Sheffield.

Rwyf yn rhan o dîm Hanes Cyhoeddus Amgueddfa Cymru. Byddwn yn mynd ati i chwilio am wahanol grwpiau ac unigolion yn y gymuned gan gasglu eu straeon a’u hanesion. Trwy gyfrwng fy ngwaith rwyf wedi cyfarfod pobl sydd wedi gorfod gadael eu gwlad am wahanol resymau, ac sy’n chwilio am loches a diogelwch.

Felly, pan es i am hyfforddiant ymwybyddiaeth ynghylch ceiswyr lloches a ffoaduriaid yn Amgueddfa Genedlaethol y Glannau ym mis Mai 2017, roeddwn i’n teimlo fy mod i’n deall y pwnc yn weddol dda.

Roedd yr hyfforddiant dan ofal menyw oedd yn gweithio i Abertawe Dinas Noddfa a menyw arall oedd yn geisiwr lloches, a ddywedodd ei hanes wrthym.

Mae’n beth rhyfedd, rydyn ni’n gweld pethau ar y teledu ac yn darllen y papurau ac yn creu darlun o’r sefyllfa yn ein pen, ond yn aml dim ond hanner y stori gawn ni. Roedd dysgu ffeithiau a ffigyrau, a chlywed straeon personol yn agoriad llygad i mi. Sylweddolais cyn lleied oeddwn i’n ei wybod.

Er enghraifft, gofynnwyd i ni enwi, yn eu trefn, y deg gwlad sy’n derbyn y mwyaf o ffoaduriaid. Fel grŵp llwyddom i enwi un neu ddwy ar y mwyaf.

Heddiw, y gwledydd sy’n gartref i’r mwyaf o ffoaduriaid yw: Twrci, Pacistan, Libanus, Iran, Ethiopia, Bangladesh ac Uganda.

Roedd hyn yn syndod i mi. Nid yw’r DU, yr Almaen na Ffrainc yn y deg uchaf er fy mod yn siŵr y byddent, o ystyried y sylw mae’r pwnc yn ei gael ar y cyfryngau. Y gwersyll ffoaduriaid mwyaf yn y byd yw Cox’s Bazar yn Ne Bangladesh, sy’n lloches i bron i filiwn o bobl Rohingya sydd wedi gorfod ffoi o’u cartrefi ym Myanmar.

Roedd yr hyfforddiant yn ein dysgu beth yw’r gwahaniaeth rhwng ceisiwr lloches a ffoadur. Mae’r ddau yn bobl sydd wedi gorfod gadael eu gwlad am wahanol resymau, fel rhyfel neu erledigaeth oherwydd eu crefydd neu rywioldeb.

Mae ceisiwr lloches yn berson sy’n ffoi rhag erledigaeth yn eu gwlad, ac wedi dod i’r DU gan gyflwyno eu hunain i’r awdurdodau. Yna, maent yn defnyddio eu hawl cyfreithiol i ymgeisio am loches. Os ydynt yn cael lloches yma, maent yn derbyn statws ‘ffoadur’.

Dysgais fod llawer o’r bobl hyn yn cael eu cludo i Ewrop a’r Du gan fasnachwyr pobl. Yn aml, does ganddyn nhw ddim syniad ym mha wlad maen nhw. Mae eiddo a phasbort nifer o’r bobl hyn wedi’u cymryd oddi arnynt felly does ganddyn nhw ddim ffordd o brofi pwy ydyn nhw, eu hoed, statws priodasol ac ati pan fydd yr awdurdodau yn eu cwestiynu.

Wedi asesiad a chyfweliad sgrinio, os yw person yn dod yn geisiwr lloches rhaid iddynt aros i’w hachos gael ei asesu ymhellach cyn cael gwybod os ydynt yn cael statws ffoadur neu eu gwrthod. Ar unrhyw bwynt yn ystod y broses, gall person gael ei garcharu, ei allgludo neu ei ddiymgeleddu. Mae diymgeleddu yn golygu nad oes gan berson fynediad at arian na rhywle i fyw.

Caiff ceiswyr lloches eu gwasgaru dros y wlad ac maent yn derbyn llety am ddim mewn tai preifat. Does dim hawl ganddyn nhw i weithio. Maen nhw’n derbyn mwyafswm o £37.75 yr wythnos y pen – £5.39 y diwrnod ar gyfer bwyd, deunydd ymolchi, anghenion bob dydd a theithio. Fel ceiswyr lloches rhaid iddynt lofnodi’n rheolaidd mewn swyddfa fewnfudo, sy’n gallu bod yn bell o lle maen nhw’n byw. Gall diwrnod o arian fynd ar docynnau bws yn aml.

Gall gymryd blynyddoedd i berson dderbyn penderfyniad ar ei statws ffoadur ac mae’r cyfrifoldeb ar ysgwyddau’r ceisiwr lloches i brofi fod yr erledigaeth yn fygythiad parhaus ac nid yn rhywbeth ddigwyddodd unwaith.

I lawer, mae’r cyfnod hwn mewn limbo yn un anodd. Dywedodd y fenyw ar yr hyfforddiant wrthym i ddychmygu ein hunain yn glanio yng nghanol Tsieina heb ddeall yr iaith na’r diwylliant. Mae tasgau syml yn gallu bod yn amhosib. Er enghraifft, dywedodd ei bod hi a’i dau blentyn ifanc wedi cael eu rhoi mewn tŷ yn Abertawe ar ddiwrnod oer o Ionawr. Roedd y tŷ yn oer – roedd gwres canolog, ond doedd hi erioed wedi gweld gwres canolog a doedd ganddi ddim syniad sut i’w weithio. Roedd y fenyw yn seicolegydd yn ei gwlad ei hun, ond roedd ei chymwysterau yn ddiwerth yn y DU. Dywedodd ei bod, er gwaetha’r problemau, yn teimlo’n ddiogel yma, sef y cwbl oedd hi eisiau ar gyfer ei theulu.

Wedi i’r broses cael ei chwblhau a statws ffoadur ei roi, mae gan ffoadur hawl i weithio a gwneud cais i ailuno teulu. Os na chaiff statws ffoadur ei roi, mae nifer o ffyrdd o apelio’r dyfarniad, ond yn y pendraw, os caiff statws ei wrthod, gall y person gael ei allgludo o’r wlad.

Wedi gwrando ar yr hyfforddwraig a chlywed straeon ceiswyr lloches, roeddwn yn teimlo braidd yn anobeithiol. Roedd pob stori yn gwneud i mi feddwl amdanaf i a fy nheulu, a pha mor ddiolchgar fydden ni mewn sefyllfa o’r fath o ddod o hyd i le diogel. Y peth pwysicaf ddysgais i o’r sesiwn oedd hyn: mae ffoaduriaid yn bobl fel chi a fi oedd â swyddi, tai, addysg, a safonau byw da, ond a gollodd y cwbl heb wneud dim o’i le. Maen nhw angen cyfle i ddechrau o’r dechrau heb ofn.

Yn y flwyddyn hyd at Fawrth 2020, cynigiodd y DU amddifyniad – ar ffurf lloches, diogelu dyngarol, ffyrdd eraill o ganiatad ac ailsefydlu – i 20,339 o bobl.

Mae Amgueddfa Genedlaethol y Glannau yn parhau i weithio gyda grwpiau ffoaduriaid a cheiswyr lloches, ac yn croesawu cyfeillion newydd o bob cwr o’r byd i Abertawe.

 

Dyma adeg hollol newydd a heriol i bawb, a gobeithiwn eich bod yn cadw’n ddiogel ac yn iach. Gall creadigrwydd a theimlad o gymuned ein cefnogi ni drwy’r amser caled hwn, ac felly mae’r Amgueddfa wedi lansio Arddangosfa Gobaith gyda’r nod o fod yn ffurf o obaith gweladwy i bawb.

Mae pobl dros Gymru gyfan, gan gynnwys staff a gwirfoddolwyr Amgueddfa Cymru, wedi bod yn creu sgwariau a fydd yn cael eu pwytho at ei gilydd gan ein gwirfoddolwyr arbennig yn Amgueddfa Wlân Cymru i ffurfio blanced enfys enfawr. Rydym hefyd yn casglu lluniau o ddarnau celf enfys sydd wedi bod yn addurno ffenestri ym mhob cwr o’r wlad. Bydd y rhain yn cael eu defnyddio i greu un darn o gelf a fydd yn cael ei arddangos ar y cyd â’r flanced enfys.

Defnyddir enfysau fel symbol o heddwch a gobaith, ac fel rydym yn gwybod, maent yn aml yn ymddangos pan fydd yr haul yn gwenu yn dilyn glaw trwm. Maent yn ein hatgoffa bod goleuni ym mhen draw’r twnnel yn dilyn cyfnodau anodd.

Yn dilyn yr Arddangosfa, bydd blancedi llai’n cael eu gwneud o’r flanced enfawr, a’u rhoi i elusennau.

Gall pawb gymryd rhan yn yr arddangosfa hon. Rydym yn gwahodd pobl i greu sgwâr 8” neu 20cm sut bynnag maen nhw eisiau, boed hynny drwy wau, gwehyddu, ffeltio neu grosio, mewn unrhyw batrwm ac unrhyw liw o’r enfys. Yn ogystal â hyn, gofynnwn i bobl anfon lluniau atom o’u henfysau gwych. Darllenwch yr erthygl yma am ragor o wybodaeth am sut i gymryd rhan.

Mae gan Amgueddfa Wlân Cymru nifer o wirfoddolwyr crefft a gwirfoddolwyr garddio sy’n cynnal Gardd Lliwurau’r Amgueddfa. Maent wedi bod yn brysur iawn yn cyfrannu at yr Arddangosfa. Mae Susan Martin, gwirfoddolwraig garddio, wedi creu a nyddu edafedd wedi’i liwio’n naturiol. Mae’r lliwiau enfys wedi’u gwneud o laslys, lliwlys a madr, wedi’u cyfuno â gwyn i roi effaith brethyn ysgafnach, ac mae’r planhigion i gyd i’w gweld yng Ngardd Lliwurau Amgueddfa Wlân Cymru.

 

 

 

 

 

 

 

Dyma rai o’r pethau gwych mae Cristina, un o wirfoddolwyr crefft yr Amgueddfa, wedi’u creu.

 

 

 

 

 

 

 

 

Dyma ragor o eitemau arbennig gan Amanda, gwirfoddolwraig crefft.

 

 

 

 

 

 

 

 

Diolch i bawb sy’n cymryd rhan. Am yr wybodaeth ddiweddaraf a lluniau o Arddangosfa Gobaith Amgueddfa Wlân Cymru, edrychwch ar ein tudalen Facebook neu ar Twitter @amgueddfawlan.

Yn wreiddiol, roeddem ni am gynnal yr arddangosfa hon yn Amgueddfa Genedlaethol y Glannau rhwng 28 Mawrth a 28 Mehefin 2020.

Rydym yn Amgueddfa Cymru yn falch iawn o’n gwaith gydag Ysgol Pen-y-Bryn, felly oherwydd y sefyllfa bresennol, rydym wedi penderfynu rhannu’r arddangosfa â chi ar-lein.

Mae’r arddangosfa’n dathlu partneriaeth ddeng mlynedd Amgueddfa Genedlaethol y Glannau ag Ysgol Pen-y-Bryn, gan ddangos uchafbwyntiau eu projectau gwych o’r gorffennol. O sêr Cymreig y cae rygbi i fôr-ladron, mae’r arddangosfa hon yn dathlu doniau disgyblion a staff yr ysgol. Mae cyfle hefyd i weld eu gwaith arloesol diweddaraf, sef creu adnoddau cyffrous i blant mewn ysgolion yn seiliedig ar y Cwricwlwm Cymreig Newydd.

Lawrlwytho Arddangosfa (PDF)

Yn 2016 cefais alwad ffôn gan Nichola Thomas. Roedd ganddi fab, Rhys, a fyddai wrth ei fodd yn gwirfoddoli yn yr amgueddfa. Roedd yn ddwy ar bymtheg ac yn y coleg yn rhan-amser ac yn awtistig.

Fe benderfynon ni gwrdd â Rhys a Nichola i ddarganfod beth oedd ei ddiddordebau a sut y gallai helpu yn yr amgueddfa.

Roedd Rhys yn eithaf swil ar y dechrau ac ni ddywedodd lawer, ond cymerodd bopeth i mewn. Fe wnaethon ni gytuno ar gynllun fyddai’n gofyn iddo ddod am ddwy awr bob dydd Mercher o unarddeg o'r gloch tan un. Byddai Rhys yn fy helpu ar y bwrdd ‘trin gwrthrych’ a byddem yn annog ymwelwyr i ddal gwrthrychau o’r 1950au, 60au a’r 70au a siarad am eu hatgofion neu ddim ond dysgu am y gwrthrychau. Pethau fel ‘Green Shield Stamps’, cwponau sigaréts, hen eitemau trydanol a hen offer.

Nawr, nid oedd gan y mwyafrif o staff yr amgueddfa fawr o ddealltwriaeth o awtistiaeth, os o gwbl. Mae gan un ddynes, Suzanne, fab awtistig a gallai egluro pethau fel sut i gyfathrebu’n effeithiol â Rhys. Roeddem i gyd yn teimlo y dylem fod yn fwy gwybodus, felly cynigiwyd hyfforddiant ‘ymwybyddiaeth awtistiaeth’ i’r holl staff. Rwy'n credu bod pawb wedi cofrestru. Agorodd yr hyfforddiant ein llygaid i fyd awtistiaeth. Un pwynt enfawr a ddaeth allan o’r hyfforddiant oedd bod gan lawer o sefydliadau le ‘ymlacio’. Mae hyn ar gyfer unrhyw un sy'n teimlo'n bryderus neu dan straen neu sydd angen dianc o'r prysurdeb am dipyn. Fe wnaethon ni benderfynu bod angen rhywbeth fel hyn arnom yn yr amgueddfa.

Rhys Thomas, gwirfoddolwr Amgueddfa Genedlaethol y Glannau cerbyd trydan o gasgliad yr amgueddfa.

Erbyn hyn roedd Rhys wir wedi dechrau mwynhau ei amser yn y ‘gwaith’. Sylwodd pawb ar weddnewidiad go iawn wrth iddo ddod yn fwy allblyg a llai swil a dechrau sgyrsiau gyda dieithriaid llwyr yn rheolaidd. Gofynnom i Rhys ein helpu gyda dyluniad yr Ystafell Ymlacio. Roedd e’n wych - gan wneud argymhellion pwysig a hefyd bod yn llefarydd ar ein rhan am yr hyn yr oeddem yn ceisio'i gyflawni. Gwnaeth hyd yn oed nifer o ymddangosiadau ar sioe radio Wynne Evans. Daeth Rhys yn gymaint o ffefryn ar y sioe nes iddo wahodd Wynne i ddod i agor ein Hystafell Ymlacio yn swyddogol.

Erbyn hyn, mae Rhys yn mynychu coleg llawn amser, felly dim ond yn ystod y gwyliau y gall wirfoddoli yn yr amgueddfa. Rydyn ni bob amser wrth ein bodd yn ei weld ac mae wir yn ychwanegu rhywbeth arbennig at ein tîm. Mae ein Hystafell Ymlacio yn llwyddiant ysgubol ac yn cael ei defnyddio’n ddyddiol.

 

 

Since lockdown began, I have found myself spending more time than ever peering in to people’s windows. Not because I’m nosy (well, maybe just a little) but because our streets have become almost living galleries, with art popping up in windows everywhere – mostly rainbow art, as symbols of hope.

This got me thinking about the rainbows in the national art collection, like the Turner watercolour given to us by Gwendoline Davies in 1952 as part of the Davies sisters bequest; Thomas Hornor’s rushing waterfall rainbow; and this more melancholic painting in the manner of Constable of a rainbow cutting through dark clouds, with a solitary figure at a fence seemingly oblivious to the rainbow above.

Comfort on our doorsteps

The weather was a constant source of fascination to Constable. He was drawn to rainbows as a scientific spectacle, and also for their calming effects. He once said ‘nature… exhibits no feature more lovely nor any that awaken a more soothing reaction than the rainbow’. For Constable, the rainbow represented a glimmer of hope in tumultuous times – something that may resonate with many of us today, as we struggle to come to terms with traumatic world events.

Constable believed artists should paint views and subjects with deep personal connections – things that they know and love; things that have stirred their senses and emotions. He once said that ‘painting is but another word for feeling’. For some, this is key to understanding his art. Constable’s paintings are not meant to looked at – they are meant to be felt.

Much of his work was inspired by childhood memories of his native Suffolk. A Cottage in a Cornfield shows a humble cottage in the country, with what appears to be a little donkey and foal hiding in the shadows at the gate – a simple scene he saw every day on his way to school as a boy. He delighted in the smallest details – things that many of his contemporaries in the nineteenth century art would have overlooked. ‘The sound of water escaping from mill dams, willows, old rotten planks, slimy posts, and brickwork, I love such things’ he wrote. Nothing was too commonplace, too mundane to be in his paintings. He saw beauty in things that at the time were not considered worthy to be the subject for art. He teaches us to find beauty in the everyday, and comfort on our doorsteps.

Today lockdown has stripped many of us right back to basics, and we are being encouraged to seek comfort and value the everyday more than ever before. We would love to see the things that are helping you get through these difficult times. You can share your #ObjectsofComfort with @AmgueddfaCymru on Twitter, or follow to see the items in our collections that have brought comfort to different people through the ages. 

Learning from Constable’s rainbows

Six years ago I had the privilege of being part of the Aspire partnership project which saw Constable’s incredible six-footer  painting Salisbury Cathedral from the Meadows 1831 (Tate) displayed at National Museum Cardiff, after it was saved for the nation in 2013. 

The painting shows Salisbury Cathedral under a storm-heavy sky, a flash of lightning striking its roof. When he began paiting it in 1831, Constable was caught up in his own personal storm. His wife Maria had died from tuberculosis, leaving Constable to raise their seven children alone. He was also plagued by anxiety about political and religious changes raging around him. The painting is seen as an expression of the deep anxieties Constable felt at this time - anxieties, which were nonetheless mixed with a glimmer of hope for the future, symbolised by the faint rainbow. It is no coincidence that the rainbow ends at Leadenhall, the home of his friend and patron John Fisher who supported him through his darkest days.

Alongside the display we co-ordinated a series of learning activities, working with different visitor groups to create artworks and poems inspired by this painting. Over 6000 people took part in the programme, and I loved seeing the creative responses like these amazing pop-up rainbow landscapes made in family workshops. The animated light projections made by school groups working with artist Anne-Mie Melis , and CPD workshops for teachers led by poet clare e. potter were also real highlights.

Hope and broken hearts

What struck me during this project is that people of all ages responded so openly to the painting, and how it sometimes opened up dialogues about complex emotional states like grief, loss, hope and happiness.

One young pupil, Charles, asked ‘why does the dog look up for hope but the horses look down with their broken hearts?’; another, after learning that it took Constable four years to complete this painting, wondered ‘can you be that sad for that long? cos for every day you have a different feeling.’ I think about these questions even six years later: how emotions are never seperate - they intermingle and change so easily - and how our emotional states are never static, but are in a constant state of flux, which can sometimes make them difficult to deal with because they seem impossible to control.

This, I think, is why we need art and creativity more than ever. Not because I think art will solve the issues we are facing today - but perhaps it has a role in helping us to ask the right questions, and in teaching us how to feel our way through, together.

 

In 2013 Constable’s Salisbury Cathedral from the Meadows 1831 was secured for the British public through the Heritage Lottery Fund, the Manton Foundation, the Art Fund (with a contribution from the Wolfson Foundation) and Tate Members. The acquisition was part of Aspire, a five year partnership between Amgueddfa Cymru, Colchester and Ipswich Museum Service, The Salisbiry Museum, National Galleries of Scotland and Tate Britain, sponsored by the Heritage Lottery Fund and the Art Fund.

To secure the painting, a unique partnership initiative was formed between five public collections: Tate Britain, Amgueddfa Cymru – National Museum Wales, Colchester and Ipswich Museums, Salisbury and South Wiltshire Museum and the National Galleries of Scotland. This initiative, named Aspire, was a five-year project supported by the Heritage Lottery Fund and the Art Fund enabling the work to be viewed in partner venues across the UK. National Museum Cardiff was the first venue to display the work.